In het kader van haar controleopdracht voert de Kansspelcommissie een niet-aflatende strijd tegen de illegale gokwebsites. Volgens cijfers van het gerespecteerde databureau H2 Gambling Capital zou de illegale gokmarkt in België reeds in 2013 een marktaandeel van maar liefst 20% vertegenwoordigd hebben.472 Nochtans is zowel het exploiteren van als het deelnemen aan niet-
vergunde (illegale) kansspelen en weddenschappen strafbaar gesteld volgens de Kansspelwet.473
De reden van de strafbaarstelling van de speler ligt in het feit dat men de speler wil afschrikken om op een illegale website te gokken. Op deze manier tracht men de speler weg te houden van de onveilige gokwebsites.474 De spelers op illegale goksites kunnen namelijk strafrechtelijk beteugeld
worden met een gevangenisstraf van één maand tot drie jaar en/of met een geldboete van 26 euro tot 25.000 euro (te verhogen met opdeciemen).475 Voor de exploitanten gaat het om een mogelijke
gevangenisstraf van zes maanden tot vijf jaar en/of een geldboete 100 euro tot 100.000 euro (te verhogen met opdeciemen).476 Deze straffen kunnen bovendien nog verdubbeld worden in geval
van recidive binnen de vijf jaar volgend op een veroordeling voor een inbreuk op de kansspelwetgeving of indien de overtreding is gepleegd ten aanzien van een minderjarige persoon.477
Een speler kan echter pas strafrechtelijk veroordeeld worden indien hij ‘weet’ dat het gaat om de exploitatie van een kansspel dat of een kansspelinrichting die niet is vergund door de Kansspelcommissie.478 Daarom maakt de Kansspelcommissie voor de online kansspelen en
weddenschappen op haar website een witte lijst (white list) en een zwarte lijst (black list) bekend.479
469 Art. 15/1, §1 en 15/3 Kansspelwet. 470 Art. 15/3, §4 Kansspelwet.
471 Art. 15/1, §2 Kansspelwet.
472 CASINOBELGIE.BE, “20% Belgische online gokkers gokt via illegale goksites”,
www.casinosbelgie.be/20-belgische-online-gokkers-gokt-via-illegale-goksites/, 14 augustus 2018 (laatst geconsulteerd op 20 mei 2020): in dit artikel haalt men de studie van H2 Gambling Capital aan.
473 Art. 4, §1 en 2 Kansspelwet.
474 N. HOEKX, “§ 2. - Algemene bekwaamheidsvereisten: vergunning” in Kansspelen op het internet, Gent, Uitgeverij Larcier, 2011, 384, nr. 568; N. HOEKX, “De wet op de kansspelen, de weddenschappen, de kansspelinrichtingen en de bescherming van de speler”, RW 2009-10, (1330) 1340.
475 Art. 64 Kansspelwet. 476 Art. 63 Kansspelwet. 477 Art. 65, 1 en 2 Kansspelwet. 478 Art. 4, §2 Kansspelwet.
479 J. BAERT en B. DE SUTTER, “Veranderingen en aanpassingen – vanuit een rechtsstatelijk perspectief – van bestuur, regelgeving en rechtspraak, die noodzakelijk zijn als gevolg van digitalisering, automatisering en toepassing van informatie- en communicatietechnologie bij de overheid. Implicaties van deze
69 De witte lijst bevat de lijst van websites die door de Kansspelcommissie officieel zijn goedgekeurd en vergund, terwijl de zwarte lijst de websites opsomt die volgens de Kansspelcommissie illegaal zijn.480 Volgens de website van de Kansspelcommissie bevat de zwarte lijst momenteel 171 illegale
gokwebsites.481 Naast publicatie op haar website, wordt deze zwarte lijst ook gepubliceerd in het
Belgisch Staatsblad.482
Met het oog op het blokkeren van de illegale websites, werkt de Kansspelcommissie samen met de Internet Service Providers (ISP’s). Via een protocol van 26 oktober 2011 is er overeengekomen dat de Kansspelcommissie de zwarte lijst overmaakt aan de Federal Computer Crime Unit van de gerechtelijke federale politie, die op haar beurt de lijst overmaakt aan de ISP’s met het gebod de websites op de lijst te blokkeren.483 Wie nadien toch naar zo’n illegale website (vermeld op de
zwarte lijst) tracht te surfen, komt dan in principe terecht op een STOP-pagina en krijgt de waarschuwing dat het om een illegale website gaat.484 In de praktijk heeft dit dus tot gevolg dat een
computer met een Belgisch IP-adres de illegale website normaal niet kan betreden. Nochtans bestaan er verschillende mogelijkheden om de blokkering te omzeilen. Zo kan men toch toegang verkrijgen tot de geblokkeerde website door bijvoorbeeld gebruik te maken van een fictief aangemaakt buitenlands IP-adres.485 In dat geval maakt de speler zich schuldig aan het wetens en
willens deelnemen aan een niet-vergund online kansspel en zal hij geen onoverwinnelijke dwaling kunnen inroepen.486 Volgens een schatting van de Kansspelcommissie zou zelfs één op de vijf
gokkers in België nog altijd op illegale sites spelen.487 De strijd tegen de illegale goksites blijft tot
op heden één van de grote werkpunten van de Kansspelcommissie.488
ontwikkelingen voor de rechtshandhaving”, RvS, www.staatsrat.be/?lang=nl&page=external_cooperation, 2014, 17 (laatst geconsulteerd op 20 mei 2020) (hierna: Bijdrage van de RvS).
480 N. HOEKX, “Wet 7 mei 1999” in Duiding Kansspelen, Gent, Uitgeverij Larcier, 2015, Hoofdstuk VI. – Maatregelen ter bescherming van spelers en gokkers, bespreking van art. 4, §2 (Jan Decorte en Valérie Noël)..
481 KANSSPELCOMMISSIE, www.gamingcommission.be, onder hoofdrubriek “De kansspelinrichtingen”, rubriek “Kansspelwebsites”, subrubriek “Zwarte lijst” (laatst geconsulteerd op 20 mei 2020).
482 N. HOEKX, “Wet 7 mei 1999” in Duiding Kansspelen, Gent, Uitgeverij Larcier, 2015, Hoofdstuk VI. – Maatregelen ter bescherming van spelers en gokkers, bespreking van art. 4, §2 (Jan Decorte en Valérie Noël).
483 N. HOEKX, “Wet 7 mei 1999” in Duiding Kansspelen, Gent, Uitgeverij Larcier, 2015, Hoofdstuk VI. – Maatregelen ter bescherming van spelers en gokkers, bespreking van art. 4, §1 (Jan Decorte en Valérie Noël).
484 J. SCHILS, “Illegale gokkers blijven vaak ongestraft”, SeniorenNet,
www.seniorennet.be/redactie/artikel/230/illegale-gokkers-blijven-vaak-ongestraft, mei 2018 (laatste geconsulteerd op 20 mei 2020); W. ROMMERS, “Amper 200 gokkers op illegale websites beboet en boetes zijn peanuts”, Het Nieuwsblad, www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20170205_02714607, 6 februari 2017 (laatst geconsulteerd op 20 mei 2020).
485 Bijdrage van de RvS, 18 (supra vn. 477); A. DIERICK, “Online kansspelen - Wedden dat u ermee in aanraking komt” in Internet en recht, Gent, Uitgeverij Larcier, 2013, 167.
486 Bijdrage van de RvS, 18 (supra vn. 477).
487 L. BOVÉ, “Een op de vijf Belgische gokkers speelt op illegale sites” De Tijd, www.tijd.be/politiek-
economie/belgie/federaal/een-op-de-vijf-belgische-gokkers-speelt-op-illegale-sites/9859211.html, 4 februari 2017 (laatst geconsulteerd op 20 mei 2020).
488 Dit blijkt uit het antwoord van de Kansspelcommissie (op 26 maart 2020) op een aantal vragen gesteld via mailverkeer.
70 Zoals hierboven reeds gesteld, hangt de strafbaarheid van de speler af van het feit dat hij ‘weet’ dat het gaat om een niet-vergunde website. Volgens de Kansspelcommissie volstaat de publicatie van de white list op haar website om elke Belgische speler genoegzaam op de hoogte te stellen van het illegale karakter van de sites die niet op de white list voorkomen.489 Hieruit blijkt dat de
Kansspelcommissie de spelers eerder verplicht om de white list vooraf te consulteren. Enerzijds volgt de rechtsleer dit standpunt omdat deze white list anders zijn nut zou verliezen. Anderzijds stelt men dat er moeilijk van de speler verwacht kan worden dat hij elke dag de white list zou checken op wijzigingen, zonder dat men in een andere vorm van informatieverschaffing voorziet.490
Zo zou de Koning bijvoorbeeld kunnen bepalen dat aan de vergunde sites een label wordt toegekend dat op eenvoudige wijze duidelijk maakt dat het om een toegelaten website gaat.491 De
rechtbank zal dan moeten oordelen of de speler effectief kennis had moeten hebben van het illegale karakter van de website.492 Ofwel oordeelt men dat de speler gezien de hedendaagse
informatietechnieken had moeten weten dat het om een niet-vergunde website ging, ofwel volgt men het argument dat een gemiddeld redelijk en vooruitziend persoon in dezelfde situatie evenmin had geweten dat het om een niet-vergunde site ging (‘onoverwinnelijke dwaling’).493
In de strijd tegen de illegale online goksector werd er eveneens een protocol aangegaan tussen de Kansspelcommissie en de overkoepelende organisatie voor de financiële sector (Febelfin).494 Via
dit protocol werd er overeengekomen om betalingen naar en van websites die op de zwarte lijst staan, te blokkeren.495
489 A. DIERICK, “Online kansspelen - Wedden dat u ermee in aanraking komt” in Internet en recht, Gent, Uitgeverij Larcier, 2013, 167.
490 N. HOEKX, “§ 2. - Algemene bekwaamheidsvereisten: vergunning” in Kansspelen op het internet, Gent, Uitgeverij Larcier, 2011, 386-387, nr. 571; A. DIERICK, “Online kansspelen - Wedden dat u ermee in aanraking komt” in Internet en recht, Gent, Uitgeverij Larcier, 2013, 167.
491 De Koning zou dit kunnen opleggen op grond van art. 43/8, §2, 5° Kansspelwet; Verslag namens de Commissie voor de Justitie over het wetsontwerp tot wijziging van de wet van 7 mei 1999 op de kansspelen, de kansspelinrichtingen en de bescherming van de spelers, van het Wetboek van de met inkomstenbelastingen gelijkgestelde belastingen, van de wet van 26 juni 1963 betreffende de aanmoediging van de lichamelijke opvoeding, de sport en het openluchtleven en het toezicht op de ondernemingen die wedstrijden van weddenschappen op sportuitslagen inrichten, van de wet van 19 april 2002 tot rationalisering van de werking en het beheer van de Nationale Loterij, Parl.St. Kamer 2008-09, nr. 52-1992/006, 87; N. HOEKX, “§ 2. - Algemene bekwaamheidsvereisten: vergunning” in Kansspelen op het internet, Gent, Uitgeverij Larcier, 2011, 386-387, nr. 571; A. DIERICK, “Online kansspelen - Wedden dat u ermee in aanraking komt” in Internet en recht, Gent, Uitgeverij Larcier, 2013, 167.
492 N. HOEKX, “Wet 7 mei 1999” in Duiding Kansspelen, Gent, Uitgeverij Larcier, 2015, Hoofdstuk VI. – Maatregelen ter bescherming van spelers en gokkers, bespreking van art. 4, §2 (Jan Decorte en Valérie Noël).
493 N. HOEKX, “§ 2. - Algemene bekwaamheidsvereisten: vergunning” in Kansspelen op het internet, Gent, Uitgeverij Larcier, 2011, 386-387, nr. 571; A. DIERICK, “Online kansspelen - Wedden dat u ermee in aanraking komt” in Internet en recht, Gent, Uitgeverij Larcier, 2013, 166; C. VAN DEN WYNGAERT,
Strafrecht, Strafprocesrecht en Internationaal Strafrecht: In Hoofdlijnen, Antwerpen-Apeldoorn, Maklu 2003,
290-291.
494 N. HOEKX, “Wet 7 mei 1999” in Duiding Kansspelen, Gent, Uitgeverij Larcier, 2015, Hoofdstuk VI. – Maatregelen ter bescherming van spelers en gokkers, bespreking van art. 4, §1 (Jan Decorte en Valérie Noël).
495 E. MEWISSEN, A. MURPHY, D. MARIËN, M. MENEGALLI, T. DE CLERCQ en F. LE HODEY, “Private kansspelen in België, vandaag en morgen – White paper”, BAGO, www.bago.be, november 2016, 36 (laatst geconsulteerd op 20 mei 2020).
71 Ondanks het feit dat er nog veelvuldig gespeeld wordt op illegale goksites, blijkt dat de vervolging van zowel de illegale aanbieders als de deelnemers in de praktijk toch niet echt een succes kan genoemd worden. Uit het Activiteitenverslag van de Kansspelcommissie over het jaar 2015496 blijkt
dat er door haar in dat jaar 253 sanctiedossiers werden ingeleid, waarvan er 200 betrekking hadden op de deelname aan illegale kansspelen. Hierbij ging het om 186 spelers die hadden deelgenomen aan kansspelen op illegale websites. Uiteindelijk werden er door de Kansspelcommissie aan 170 spelers een administratieve geldboete opgelegd. Het merendeel van deze boetes betrof het dossier ‘Betclic’ (162 spelers) voor een totaalbedrag van 82.900 euro aan boetes.497 Daarnaast werden er
slechts vijf dossiers opgestart tegen de organisatoren van illegale kansspelen, waarvan er drie uitliepen op een administratieve geldboete voor een totaalbedrag van 5.000 euro.498 Gezien de
omvang van de illegale online kansspelsector, kan men op dit vlak bezwaarlijk spreken van een geslaagde controleoperatie door de Kansspelcommissie.
Ook de Kansspelcommissie zelf beseft dat er te weinig controles worden uitgevoerd tegen de illegale goksites. Dit zou deels te wijten zijn aan een onderbezetting van de controlecel van de Kansspelcommissie. Om de strijd tegen deze illegale goksites te kunnen opvoeren, heeft de Kansspelcommissie dan ook verzocht om extra werkkrachten aan te werven.499