2.1 Instandhouding en ondersteuning LCG WMS
Het ministerie van OCW heeft de instandhouding en ondersteuning van de Commissie ondergebracht bij Onderwijsgeschillen. Onderwijsgeschillen is een landelijk onafhankelijk loket voor de behandeling van geschillen en voor mediation binnen het gehele onderwijs in Nederland.
Onderwijsgeschillen heeft een professioneel bureau met een team van deskundige medewerkers, waaronder ervaren onderwijsjuristen en een kennismedewerkers.
Onderwijsgeschillen zorgt voor de facilitaire, administratieve en juridische ondersteuning van onder meer de LCG WMS. Daarnaast biedt Onderwijsgeschillen mediation aan als oplossing van geschillen. Daarvoor heeft de organisatie een aantal MfN- gecertificeerde mediators in dienst.
Stichting Onderwijsgeschillen is ingericht volgens het governance model, waarin bestuur en toezicht van de organisatie gescheiden zijn in twee statutaire organen.
De Raad van Toezicht is als volgt samengesteld:
de heer mr. H.T. van der Meer, voorzitter, president Gerechtshof Amsterdam
mevrouw mr. drs. C.W.M. Dullaert, lid, directeur Le Tableau B.V.
de heer drs. B.J.F. Fransen MSc, lid, interimbestuurder/ toezichthouder / bestuursadviseur
Directeur/bestuurder is mr. H.E. (Hilde) Mertens (tot 1-2-'20). Zij is per die datum opgevolgd door mr. C. (Cécile) de Vos.
2.2 Symposium ’10 jaar Onderwijsgeschillen’ met afscheid van Irene Asscher en Hilde Mertens
Op 31 oktober 2019 vond ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van de Stichting Onderwijsgeschillen het symposium ’10 jaar Onderwijsgeschillen’ plaats in Green Village in Nieuwegein. Het symposium stond in het teken van de rechtsbescherming in het onderwijs.
Daarnaast was er aandacht voor het afscheid van Irene Asscher als eerste voorzitter van de LCG WMS en het naderende afscheid van Hilde Mertens als directeur/bestuurder van Onderwijsgeschillen. Ruim 180 genodigden, waaronder (voormalige) commissieleden en vertegenwoordigers en medewerkers van het ministerie van OCW en van
onderwijsorganisaties, woonden dit feestelijk symposium bij. Onder leiding van
dagvoorzitter Boris van der Ham waren er interviews met Hilde Mertens en Irene Asscher.
77 Paul Zoontjens, emeritus hoogleraar Onderwijsrecht, gaf een lezing met als titel
‘Rechtsbescherming is een recht!’.
De lezing van Paul Zoontjes werd gevolgd door een paneldiscussie ‘Geluiden uit de praktijk’.
Boris van der Ham leidde de discussie met het panel, bestaande uit Philippe Abbing
(rayonbestuurder AOb, voormalig projectleider Versterking medezeggenschap), Lobke Vlaming (directeur Ouders&Onderwijs), Henk Keesenberg (specialist passend onderwijs,
manager/coördinator van een SWV), Karin van Oort (voorzitter CvB Stichting Carmel) en Sandra Schreuder (voorzitter LKC, senior rechter). De discussie werd gevoerd aan de hand van vijf stellingen over rechtsbescherming in het onderwijs.
Herman van der Meer, voorzitter RvT Onderwijsgeschillen en president van het gerechtshof Amsterdam, benadrukte in zijn slottoespraak het belang van rechtsbescherming en sprak zijn waardering uit het werk van Irene Asscher als voorzitter van de LCG WMS en van Hilde Mertens, als ‘founding mother’ van Onderwijsgeschillen. Op de website van Onderwijsgeschillen leest u meer over dit symposium en vindt u een sfeerimpressie van de middag.
88
2.3 Expertisecentrum en medezeggenschap
Kwaliteit vereist voortdurende aandacht. Daarom heeft Onderwijsgeschillen een Expertisecentrum opgericht dat gericht is op de verbetering van de kwaliteit van de
geschilbeslechting in het onderwijs. De werkzaamheden van het Expertisecentrum hebben effect op de inhoud en organisatie van geschilbeslechting en de werkwijze van de commissies.
2.3.1 Onderzoek, publicaties, maatschappelijk debat en advisering
De activiteiten van het Expertisecentrum bestrijken het gebied van wet- en regelgeving, maar ook de praktijk van de commissies van Onderwijsgeschillen:
- wat gaat goed?
- wat kan beter?
- wat moet nader onderzocht worden?
- wat komt daar als verbeteroptie uit?
- wie moet dat doen en hoe dan?
Deze vragen leiden tot onderzoek, publicaties, advisering en het organiseren van het
maatschappelijk debat rond de geschilbeslechting via symposia, studiedagen en congressen.
2.3.2 Onderzoek naar medezeggenschap in vmbo-mbo Aanleiding voor het onderzoek
Vmbo en mbo-instellingen werken al tientallen jaren op verschillende manieren samen. Met het wetsvoorstel Sterk beroepsonderwijs, dat momenteel in behandeling is in de Tweede Kamer, wil het kabinet deze samenwerking formaliseren. Dit wetsvoorstel maakt doorlopende leerroutes vmbo-mbo wettelijk mogelijk. Vmbo en mbo kennen echter verschillende
medezeggenschapsregimes. De vraag daarbij is hoe de medezeggenschap te regelen als de samenwerking tussen vmbo-mbo structureel wordt.
Het Expertisecentrum van Onderwijsgeschillen heeft begin 2019 aan prof. dr. Renée van Schoonhoven (Vrije Universiteit Amsterdam) de opdracht te geven voor een onderzoek.
Daarin staat de vraag centraal hoe anno 2019 de medezeggenschap in het mbo is geregeld en functioneert, wat de voorschriften zijn bij de vormgeving van medezeggenschap bij
samenwerking vmbo-mbo en hoe daar in de praktijk van nu mee wordt omgegaan.
Verschillende medezeggenschapsregimes in het vmbo en mbo
Het wetvoorstel kent geen bepalingen over de medezeggenschap bij doorlopende leerroutes vmbo-mbo. Dat roept vragen op, omdat het vmbo en het mbo verschillende wettelijke
regelingen van de medezeggenschap kennen. In het vmbo geldt de Wet medezeggenschap op scholen (Wms) die de medezeggenschap van personeel, ouders en leerlingen regelt. In het mbo is de medezeggenschap voor het personeel geregeld in de WOR (Wet op de
Ondernemingsraden) en die van ouders en studenten in de WEB (Wet Educatie en Beroepsonderwijs). De medezeggenschapsbevoegdheden op grond van deze drie wetten (Wms, WOR en WEB) zijn verschillend. Ook de daarin opgenomen regelingen voor geschillenbeslechting zijn verschillend.
99 Presentatie onderzoeksrapport
Het concept-rapport van het onderzoek is gepresenteerd tijdens een bijeenkomst die plaatsvond op 4 oktober 2019.
Naar aanleiding van de discussie op het symposium van 4 oktober 2019 heeft de onderzoeker het conceptrapport aangescherpt en definitief gemaakt. Het definitieve rapport ‘Enerzijds, anderzijds.
Scenario’s voor de regulering van medezeggenschap vmbo-mbo’ is gepubliceerd in de reeks van het Expertisecentrum Onderwijsgeschillen. Meer informatie vindt u hier.
Rapport downloaden
R. van Schoonhoven, Enerzijds, anderzijds. Scenario’s voor de regulering van
medezeggenschap vmbo-mbo (Reeks Expertisecentrum Onderwijsgeschillen, nr. 14), Utrecht:
Expertisecentrum Onderwijsgeschillen, 2020
2.3.3 Onderwijs-juridisch onderzoek naar bovenbestuurlijke medezeggenschap bij de koepelstichting.
Het Expertisecentrum is inmiddels gestart met een nieuw onderzoek, over de boven- bestuurlijke medezeggenschap bij de koepelstichting.
Het onderzoek wordt uitgevoerd door mr. dr. F. Brekelmans, professor mr. P.W.A. Huisman en mr. dr. L.C.J. Sprengers. In mei 2020 zal het resultaat van het onderzoek tijdens een
symposium worden gepresenteerd.
Op de website van Onderwijsgeschillen zal hierover meer informatie worden verstrekt.
2.3.4 Samenwerking Expertisecentrum en VOS/ABB
De afgelopen jaren is de rol van medezeggenschap in het onderwijs steeds groter geworden.
De wetgever heeft de medezeggenschapsorganen verreikende instemmings- en
adviesbevoegdheden toegekend als het gaat om het meepraten en meebeslissen over het te voeren bestuursbeleid. En het einde van de versterking van medezeggenschap is nog niet in zicht. Dat is ook de reden dat de Vereniging van openbare en algemeen toegankelijke scholen (VOS/ABB) en het Expertisecentrum van Stichting Onderwijsgeschillen een samenwerking aangaan om de kennis van bestuurders en toezichthouders over medezeggenschap in het onderwijs actueel te houden.
Achtergrond
Dit besluit is genomen na een succesvolle pilot met de regionale Governance-bijeenkomsten van VOS/ABB begin dit jaar. In deze bijeenkomsten, 30 januari, 31 januari, 13 februari en 14 februari 2019 hebben mr. Hilde Mertens (directeur/bestuurder van de Stichting
Onderwijsgeschillen) en prof. mr. Dick Mentink (voormalig lid van de Landelijke Commissie voor Geschillen WMS (LCG WMS) hun kennis en ervaring op het gebied van zeggenschap en medezeggenschap in het teken van goed bestuur met de aanwezige bestuurders en
toezichthouders gedeeld.
Bij de opzet van de pilot stonden twee vragen centraal:
• over welke basiskennis moet de bestuurder en toezichthouder van de Wet medezeggenschap scholen beschikken? en
1010
• welke lessen zijn uit aansprekende uitspraken van de Landelijke Commissie voor Geschillen WMS te trekken?
De samenwerking houdt in dat VOS/ABB en Stichting Onderwijsgeschillen één keer in de 1½ jaar een bijeenkomst organiseren voor bestuurders en toezichthouders van VOS/ABB. De eerstvolgende bijeenkomsten staan gepland voor september/oktober 2020.
Overige publicaties en artikelen
•
Zakboek medezeggenschap Wms, 8e herziene druk, februari 2018 ISBN 978-90-824256-6-6. Het Zakboek medezeggenschap Wms biedt op een toegankelijke manier aan iedereen in het onderwijs - van leerling tot schoolbestuur - informatie over de medezeggenschap op school. In februari 2018 is de herziene 8e druk verschenen, voorzien van de wettekst geldend op 1 januari 2018. Deze uitgave bevat een toegankelijke beschrijving en uitleg van de medezeggenschap in het funderend onderwijs zoals die per 1 januari 2018 geregeld is.•
J. Sperling en F.H.J.G, Brekelmans, De wet medezeggenschap op scholen toegelicht, (bewerkte 4e druk), Utrecht: Expertisecentrum, 2018. ISBN: 978-90-824256-8-0. Het boek bevat een artikelsgewijze toelichting op de Wms. De opgenomenwetsgeschiedenis geeft inzicht in de betekenis van de bepalingen van de Wms. Bij ieder artikel heeft de auteur de relevante jurisprudentie van de LCG WMS en de Ondernemingskamer opgenomen. Het boek is bedoeld als handleiding voor iedereen die in de praktijk met de Wms te maken heeft. Het boek is in 2018 geactualiseerd. De 4e herziene druk is in november 2018 verschenen en is bijgewerkt tot 1 oktober 2018.
•
H. Mertens, 'Ontbinding MR en verkiezingen: wie mag wat?', MR magazine, 2019, Jrg.35, nr. 3 (apr.) ; p. 18-19.
•
H. Mertens, ‘Vergoeding kosten advocaat’, MR magazine, 2019, Jrg. 35, nr. 6 (okt);p.16-17.
2.4 Websites en Social media
Onderwijsgeschillen onderhoudt twee responsive websites waarop informatie over de Commissie en de Wms te vinden is.
www.onderwijsgeschillen.nl
Onder verschillende tabbladen zijn het reglement, de relevante wet- en regelgeving en de uitspraken van onder meer de Commissie te vinden. Verder bevat de website actualiteiten, activiteiten en publicaties op gebied van medezeggenschap.
www.infowms.nl
Onderwijsgeschillen beheert de website infowms.nl
Dit gebeurt in samenwerking met het project Versterking medezeggenschap, waarin de verschillende onderwijsorganisaties samenwerken. De website is gericht op de
medezeggenschap in het primair, speciaal en voortgezet (speciaal) onderwijs enbevat actuele informatie, handreikingen, hulpmiddelen en ondersteuning.
Deze website bevat de actuele tekst van de Wms, een overzicht van alle wijzigingen sinds 2007 in de Wms en de wijzigingen op komst.
1111 Webinar
Donderdag 11 april 2019 vond een informatief webinar plaats over geschillen over medezeggenschap in het onderwijs. Het webinar werd georganiseerd door de Algemene Onderwijsbond (AOb). In het webinar sprak rayonbestuurder Philippe Abbing met Hilde Mertens, directeur/bestuurder van Onderwijsgeschillen, en Arne Breunesse, die als secretaris bij Onderwijsgeschillen veel medezeggenschapsgeschillen behandelt.
Hilde Mertens zoomt in op het wettelijk kader van medezeggenschap en de activiteiten van Onderwijsgeschillen op het gebied van medezeggenschap, zoals de Landelijke Commissie voor Geschillen WMS (LCG WMS), de activiteiten van het Expertisecentrum en de organisatie van het jaarlijkse WMS congres.
Arne Breunesse gaat vervolgens in op de behandeling van geschillen door de LCG WMS: hoe maak je een geschil aanhangig, hoe gaat de Commissie te werk, wat kun je verwachten en wat is de waarde van een uitspraak?
Het webinar is terug te zien op https://youtu.be/GpgCgHH11QM Nieuwsbrief
Onderwijsgeschillen geeft maandelijks een nieuwsbrief uit met onder meer de uitspraken van de LCG WMS die er verschenen zijn in de voorafgaande maand. Aanmelding voor de
nieuwsbrief kan via de website.
Onderwijsgeschillen stelde gedurende de verslagperiode vier digitale nieuwsbrieven samen voor de Commissie. Daarmee worden de commissieleden op de hoogte gehouden van de voor de Commissie relevante nieuwsberichten, ontwikkelingen in wet- en regelgeving,
jurisprudentie en nieuw verschenen publicaties
2.5 Het 13
eWMS congres ‘Meer verantwoordelijkheden, meer samenwerking’
Op 27 november vond in Ede het jaarlijkse WMS congres plaats voor iedereen die betrokken is bij de medezeggenschap in het funderend onderwijs. Het thema dit jaar was ‘Meer
verantwoordelijkheden, meer samenwerking’. Het congres werd net als in voorgaande jaren georganiseerd door Onderwijsgeschillen en het project Versterking Medezeggenschap.
Kitty Ramakers, projectleider van Versterking medezeggenschap verzorgde de opening van het congres. Zij benadrukte dat het belangrijk is dat (g)mr-leden ervaringen uitwisselen en dat ze goed geïnformeerd zijn en blijven. Het project Versterking medezeggenschap levert hier een belangrijke bijdrage aan door good practices en praktische handreikingen voor
medezeggenschapsraden te publiceren en ook de digitale scan is een goed hulpmiddel om te bepalen wat goed gaat en waar de (g)mr nog de nodige ondersteuning kan gebruiken. Ook kondigde de projectleider de e-learning app aan die het ministerie van OCW samen met het project door het instituut voor e-learning, Pluvo, laat maken.
Keynote speaker was Boris van der Ham, oud-politicus, acteur en voorzitter van het Humanistisch Verbond. Hij benadrukte in zijn speech het belang van democratie, de noodzaak goed te luisteren naar degenen die je vertegenwoordigt en de plicht om je te verenigen om je tegen de macht op te stellen.
1212 DNL theatercollectief zorgde voor de luchtige toets tijdens het congres en gaf humorvolle tips aan de deelnemers om zich te professionaliseren in de medezeggenschap. Op de website van Onderwijsgeschillen vindt u een aantal workshops en presentaties van het WMS Congres.
Meer informatie over het WMS congres en een sfeerimpressie van de dag vindt u eveneens op de website.
1313