Programma 11 Samenleving
Beleidsverantwoording
Algemeen
Het programma Samenleving richt zich op preventie. We willen inwoners in een kwetsbare situatie in een zo vroeg mogelijk stadium bereiken, begeleiden en stimuleren bij het vinden van eigen regie door de ondersteuning meer inwonergericht, preventief, integraler en effectiever in te richten.
De kracht van Zwolle is dat we veel met elkaar doen en we het samen regelen. Veel inwoners, vrijwilligers-organisaties, kerken, wijkcentra, scholen en allerlei verenigingen (sport, cultuur, natuur) zetten zich daarvoor in. De Zwolse
welzijnspartners en vrijwilligersorganisaties in Zwolle werken al veel samen en weten elkaar en het SWT steeds beter te vinden. Mooie voorbeelden zijn de vele maatjesinitiatieven en de totstandkoming en gebruik van het (vrijwilligers)platform Samen Zwolle!
Dat SamenZwolle.nl werkt werd al snel duidelijk omdat er na 2 maanden al sprake was van 12.243 unieke bezoekers van de website, 110 organisaties die het platform gebruiken voor bijvoorbeeld vacatures en activiteiten en 150 individuele actieve gebruikers.
We willen de positieve inzet van vrijwilligers in de stad beter benutten. Ook in 2016 is het beroep op het
vrijwilligerssteunpunt Zwolle Doet, maar ook Stichting Present, Hart voor Zwolle en De gift City aanzienlijk toegenomen en worden voor 2017 (Berap1) en volgende jaren (PPN 2018-2021) passende maatregelen voorgesteld om de ondersteuning en begeleiding op peil te houden. We bieden de vrijwilligersorganisaties de ruimte om samen met het Sociaal Wijkteam te komen tot andere vormen van begeleiding en ondersteuning van mensen (o.a. ondersteuning en ontlasting van mantelzorgers). We willen daarbij ruimte bieden aan initiatieven in het veld (o.a. via Right to Challenge).
Om te bereiken dat iedereen mee kan doen is ook in 2016 het accent op preventie vergroot. Onze partners in het maatschappelijk voorveld hebben gezamenlijk gewerkt aan versteviging van hun onderlinge netwerken en effectieve samenwerking om de mogelijkheden voor o.a. maatschappelijke participatie en dagactivering te vergroten. Daarbij willen zij beter kunnen aansluiten bij de groeiende behoefte aan laagdrempelige en betekenisvolle activiteitenaanbod. Hiermee bereiken we dat inwoners met een uitkering naar vermogen kunnen participeren en er meer inwoners maatschappelijk actief zijn in hun eigen woonomgeving. Naast de maatschappelijke waarde van het vergroten van de participatie van deze groep inwoners gaan we er van uit dat dit ook een kostenbesparing oplevert omdat de inwoners/participanten eerder dan nu het geval is op de voor hen meest geschikte plaats komen en uiteindelijk uit de uitkeringssituatie
doorstromen. Vandaar dat voorgesteld wordt bij de Berap 1 2017 en PPN 2018-2012 aanvullende middelen beschikbaar te stellen om 200 uitkeringsgerechtigden per jaar te kunnen begeleiden en ondersteunen.
In 2016 is een aantal nieuwe preventieactiviteiten jeugd(hulp) van start gegaan. Meestal door tussenkomst van de sociale wijkteams konden koppelingen worden gemaakt tussen geschoolde vrijwilligers en jeugdigen en gezinnen met behoefte aan tijdelijke extra ondersteuning. De sociaal emotionele leerlijn THINK is in 2016 op Talentstad
doorontwikkeld. THINK draagt bij aan vergroten van weerbaarheid en een beter klimaat in klas en school. Veel andere scholen hebben belangstelling getoond om hiermee ook aan de slag te gaan. Door inzet van proeftuin Deltion
Jongerenteam (2016-2017) kon uitval van jongeren en een noodzakelijk beroep op niet vrij toegankelijke jeugdhulp worden voorkomen. Positief neveneffect is een vergroting van de draagkracht van leerkrachten, mentoren en afdelingsleiders ingeval van een ondersteuningsvraag van leerlingen.
Relevante kaderstellende nota's
• Nota wijkacommodaties (2011)
• Nota Doorontwikkeling wijkgericht werken (september 2012)
• Samen maken we de stad gezond, Lokaal gezondheidsbeleid 2012-2015 (september 2012)
• Werken vanuit vertrouwen (december 2012)
• De toekomst van Zwolle, nota jeugdbeleid (december 2012)
• Uitvoeringsplan Gezondheidsbeleid 2012-2015 (2013)
• Op weg naar een meerjarenvisie peuterspeelzaalwerk (april 2013)
• Uitvoeringsprogramma's Sociaal Domein (juni 2014)
• Wmo beleidskader 2014-2017 (december 2014)
• Beleidsplan Jeugdhulp Zwolle 2015-2016 (november 2014)
• Beleidsnota mantelzorgondersteuning en waardering (maart 2015)
• LHBT-aanpak 2016-2017 (vaststelling 2016)
• Transformatieagenda Sociaal Domein (Thema Samenkracht)
93
Wat hebben we in 2016 bereikt
Doelstellingen/maatschappelijke effecten
• Versterken eigen kracht en het vermogen om zelf het eigen leven te organiseren.
• De kracht van bewoners benutten en hun persoonlijke en gezamenlijke ontwikkeling stimuleren.
• Bevorderen maatschappelijke participatie en economische zelfredzaamheid
• Voorkomen en terugdringen overbelasting van mantelzorgers
• Versterken sociale competenties en burgerschap bij kwetsbare jongeren
• Inzet van preventie ter voorkoming van zwaardere zorg
• Versterken sociale samenhang en leefbaarheid in wijken
• Mensen kennen elkaar en hebben iets voor elkaar over
• Mensen voelen zich veilig en prettig in de eigen buurt
• Mensen durven zo nodig om ondersteuning/hulp te vragen of deze aan te bieden
• Mensen hebben minder eenzaamheidsgevoelens Streefdoel/indicator
• In de buurten waar in de sociale index 2013 de aspecten participatie en binding onder het Zwolse gemiddelde lagen is sprake van een verbetering van die aspecten in de sociale index 2015
Voor de buurten waar in de leefsituatie-index 2013 op het aspect sociale participatie sprake was van een score onder het Zwolse gemiddelde is bij de leefsituatie-index 2015 sprake van verbetering van dit aspect. Nb. De leefsituatie-index wordt inmiddels als
achterhaald gezien en is daarom niet meer gemaakt. Het aspect sociale participatie wordt grotendeels gedekt door het aspect participatie in de sociale index.
• Voor de buurten waar in de leefbaarheidsindex het aspect woonomgeving (sociaal) onder de stedelijk gemiddelde score ligt is sprake van een verbetering
• De schaalscore voor maatschappelijke (sociale) participatie van Zwolse inwoners is in 2015 gestegen ten opzichte van het jaar 2013
• De schaalscore voor sociaal isolement van Zwolse inwoners van 15 jaar en ouder is in het jaar 2015 gedaald ten opzichte van jaar 2013 Toelichting algemeen
De indicatoren in dit programma zijn afkomstig uit het buurt voor buurtonderzoek (bvb) en de GGD-monitoren. Het buurt voor buurt-onderzoek wordt iedere 2 jaar gehouden. De nieuwste uitkomsten zijn januari 2015 gepubliceerd. De (nul) waarden die hier worden gebruikt zijn nog gebaseerd op het onderzoek 2013. Naast losse indicatoren uit dit onderzoek wordt ook getracht een verbinding te leggen met de ontwikkelde sociale index, leefbaarheidsindex en leefsituatie-index. Deze indexen geven voor iedere Zwolse buurt een beeld gebaseerd op de uitkomsten van bvb en een aantal overige indicatoren.
Op het gebied van gezondheid wordt vaak gebruik gemaakt van de uitkomsten van monitoren van de GGD. Deze monitoren zijn als volgt gepland: Jongerenmonitor in 2015, volwassenen/ouderenmonitor 2016 en kindermonitor 2017. Indien eerder bruikbare gegevens beschikbaar zijn dan worden deze benut voor rapportage, zoals bijv. Checkid voor overgewicht bij kinderen. Indien dat niet het geval is kan de norm voor 2016 niet voor alle indicatoren worden gemeten.
Nulsituatie Norm van 2016 Wat is in 2016 gerealiseerd
34 % van de mantelzorgers voelt zich tamelijk zwaar belast (24%), zwaar belast (8%) tot overbelast (4%) (2013)
Ondanks de ingrijpende ontwikkelingen in het sociaal domein worden minimaal de waarden van 2013 behouden
32 % van de mantelzorgers voelt zich tamelijk zwaar (25%), zwaar belast (5%) tot overbelast (2%) (2016)
Versterken sociale competenties en burgerschap bij jongeren; ontwikkelen weerbaarheid. Aantal bereikte jongeren (dus niet bezoekers) in de drie jongerencentra in 2013 is 1.000.
Minimaal handhaven van de nulsituatie.
Door het accommodatiegebonden jongerenwerk zijn in 2016 2.331 (2015: 2.168) individuele jongeren actief bereikt
.Voorkomen schooluitval. Het maximale halen uit de schoolloopbaan, stimuleren van jongeren hun diploma's te halen. Aantal bereikte individuele jongeren in 2013 door middel van ambulant jongerenwerk is 1.537.
Minimaal handhaven van de nulsituatie. In 2016 zijn door het ambulant jongerenwerk en gerelateerde projecten gemeentebreed minimaal 2.293 (2015: 1.852) individuele jongeren bereikt.
De schaalscore voor maatschappelijke (sociale) participatie van Zwolse inwoners van 15 jaar en ouder is in 2013, 5,0.
De schaalscore voor maatschappelijke (sociale) participatie van Zwolse inwoners is gestegen ten opzichte van het jaar 2013.
De waarden zijn gelijk gebleven (5,0) ondanks de ingrijpende ontwikkelingen in het sociaal domein.
De schaalscore voor sociaal isolement van Zwolse inwoners van 15 jaar en ouder is in 2013: 1,4.
De schaalscore voor sociaal isolement van Zwolse inwoners van 15 jaar en ouder is gedaald ten opzichte van jaar 2013.
Dit is gemiddeld over de hele stad gelijk gebleven (1,4) ondanks de ingrijpende ontwikkelingen in het sociaal domein.
2013
70% van de inwoners van Zwolle geeft aan zich verantwoordelijk te voelen voor de leefbaarheid in eigen buurt.
Minimaal handhaven van de nulsituatie 75% van de inwoners van Zwolle geeft aan zich verantwoordelijk te voelen voor de leefbaarheid in eigen buurt.
35% van de inwoners van Zwolle geeft aan zich afgelopen jaar actief ingezet te hebben voor verbeteren van de buurt
Idem In 2016 geeft 40 % van de inwoners aan zich
actief te hebben ingezet voor het verbeteren van de buurt.
69% van de inwoners van Zwolle is actief als vrijwilliger
Idem In 2016 geeft 67 % van de Zwollenaren aan
zich de afgelopen 12 maanden ingezet te hebben als vrijwilliger.
8% van de ouderen en 3% van mensen tussen de 19 en 65 jaar voelt zich weleens ernstig tot zeer ernstig eenzaam
Idem Deze percentages zijn in 2016 gelijk
gebleven.
Relaties met andere programma’s
De doelstellingen gericht op het vergroten van de maatschappelijke participatie en zelfredzaamheid hebben een sterke relatie met programma 12.
Doelstellingen/maatschappelijke effecten
Het verbeteren of behouden van de gezondheid voor alle Zwollenaren, het bevorderen van gelijke kansen op gezondheid, het verkleinen van gezondheidsverschillen en het voorkomen van ziekten.
Streefdoel/indicator
• In 2016 daalt het percentage inwoners met overmatig alcoholgebruik, of blijft gelijk
• In 2016 daalt het percentage inwoners dat rookt, of blijft gelijk;
• In 2016 stijgt het percentage inwoners met een gezond voedingspatroon.
Nulsituatie Norm van 2016 Wat is in 2016 gerealiseerd
In 2011 geldt voor 19-65 jarigen:
• Het percentage inwoners met overmatig alcoholgebruik is 7%
• 24% van de inwoners van Zwolle rookt
• 31% van de inwoners eet dagelijks fruit, 40% eet dagelijks groente
Minimaal handhaven van de nulsituatie. Nog niet bekend. De volwassenenmonitor komt uit in de zomer van 2017.
Streefdoel/indicator
Preventief ouderengezondheidsbeleid
• In 2016 is het percentage ouderen van 80 jaar en ouder die psychisch ongezond zijn gedaald of in ieder geval niet gestegen.
• In 2016 voldoet minimaal 62% van de ouderen van 65 jaar en ouder aan de beweegnorm.
Nulsituatie Norm van 2016 Wat is in 2016 gerealiseerd
86 % van de ouderen van 80 jaar en ouder is psychisch gezond (ouderenmonitor GGD 2011)
Percentage daalt niet. Nog niet bekend. De ouderenmonitor komt uit in de zomer 2017.
Inactiviteit neemt sterk toe met de leeftijd. 60
% van de ouderen voldoet aan de beweegnorm. (ouderenmonitor GGD 2011)
Percentage daalt niet. Idem.
Streefdoel/indicator
Bevorderen van gezond gewicht bij jongeren van 0-19 jaar. De ontwikkeling van het percentage kinderen en jongeren met een gezond gewicht blijft in Zwolle gunstiger verlopen dan de ontwikkeling van het landelijk gemiddelde percentage.
Nulsituatie Norm van 2016 Wat is in 2016 gerealiseerd
Jongeren met een gezond gewicht 4 t/m 13 jaar is 79% (bron: ChecKid 2009) en 12 t/m 23 jaar 75% (bron: Jongerenmonitor 2010).
Minimaal handhaven van de nulsituatie Op dit moment niet bekend.
Vervolg op de ChecKid monitor is in de maak.
De jongerenmonitor is voor het eerst gebaseerd op onderzoeken in de klassen 2 en 4 van het voortgezet onderwijs. De leeftijdsindeling en de methode van onderzoek is anders dan voorgaande jaren en er kunnen derhalve geen trends worden aangegeven.
95 Streefdoel/indicator
Afname alcoholgebruik onder jongeren. Jongeren beginnen later met het drinken van alcohol, drinken minder vaak en minder vaak grote hoeveelheden.
• In 2016 is de groep jongeren van 12-15 die alcohol drinkt maximaal 12%
• In 2016 is de omvang van de groep 16-23 jaren die alcohol drinkt maximaal 80%.
• In 2016 is de gemiddelde leeftijd waarop wordt begonnen met drinken gestegen naar 15,5 jaar of ouder.
• In 2016 is de groep 12-24 jarigen die regelmatig grote hoeveelheden drinkt maximaal 15%
• In 2016 is het percentage ouders dat het goed vindt of er niets van zegt dat hun kind drinkt maximaal 27%.
Nulsituatie Norm van 2016 Wat is in 2016 gerealiseerd
Omvang van de groep 12-15 jarigen die alcohol drinkt is 14% (2011).
12% Drinkt wel eens alcohol:
Klas 2: 19 % (t.o.v. regio 22%) Omvang van de groep 16-23 jarigen die
alcohol drinkt is 88% (2011).
80% Drinkt wel eens alcohol:
Klas 4: 54% (t.o.v. regio 61%) Gemiddelde startleeftijd waarop voor het
eerst alcohol wordt gedronken is 14,7 jaar (2011).
15,5 jaar Niet bekend
Omvang van de groep 12-24 jarigen die regelmatig grote hoeveelheden drinkt is 17%
(2011).
15% Klas 2 12% (t.o.v. regio 25%)
Klas 4 38% (t.o.v. regio 52%)
Percentage ouders dat het goed vindt of er niets van zegt dat hun kind drinkt: 30%
(2011)
27% Klas 2: 18% (t.o.v. regio 23%)
Klas 4: 40% (t.o.v. regio 48%) Streefdoel/indicator
Er is een sport- en beweegaanbod voor inwoners van Zwolle, met of zonder beperking en ongeacht de leeftijd.
Zwolse inwoners bewegen meer
• Maximaal 8% van de kinderen van 0-12 jaar is inactief of matig actief in 2016;
• in 2016 voldoet minimaal 66% van de 12-15 jarigen aan de beweegnorm;
• In 2016 voldoet minimaal 60% van de volwassenen aan de beweegnorm;
Op 18 scholen kunnen kinderen binnen en buiten schooltijd sporten.
Nulsituatie Norm van 2016 Wat is in 2016 gerealiseerd
10% (2010) van de kinderen van 0-12 jaar is inactief of matig actief.
Maximaal 8% Wordt dit jaar niet gemeten.
66% (2011) van de 12-15 jarigen voldoet aan de beweegnorm.
Minimaal handhaven van de nulsituatie
In 2011 voldoet 69% van de volwassenen aan de Nederlandse norm gezond bewegen.
Minimaal handhaven van de nulsituatie
Er zijn 17 scholen (2012) waar de jeugd binnen en buiten schooltijd dagelijks kan sporten
18