Hoofdstuk J.
Bovendam was lang geen alledaagsch stadje.
Niet dat hpt bogen Konop bijzondere plantsoenen, monumentale gebouwen en soortgelijke bezienswaar-digheden; het waren meer speciaal de inwoners zelve, die een "ick en weet niet waV' over zich hadden, dat een vreemdeling onmiddellijk opviel.
Mijn lezers herinneren zieh ongetwijfeld het Vlaam·
sche stadje, waar de geestige Verne, de geschiedenis van "Ie docteur Ox" laat spelen; nu, z66 goedmoedig phleJl;matiek wal'en de Bovendammers niet, maar hun ordelievendheid en bij gevolg hun eerbied voor de overheid kwamen die der bewoners van dat plaatsje zéér nabij.
Er was dan ook niemand in de gemeente, die hooger in aanzien stond, dan de burgemeester, een adelijk
EEN HUWELIJK UIT BEREKENING.
48
feit zich .voordeed, dat bij ontstentenis van den dominee de pastoor preekte en omgekeerd, dan meen ik dat mijn lezers nu wel eenig begrip zullen hebben van de eensgezindheid, waarop de Boven-dammers zich in gezelschap van vreemden wel eens verhieven.
Ik zou onbillijk zijn, wanneel' ik nanst den burgemeester ook niet even den commisaris van politie voorstelde; mijnheer Bus, een man, die bekend stond als buitèngewoon scherpzinnig; ee~1 eigenschap, die hij in Buvendam wel niet kon laten schitteren, maar waaraan toch niemand meer twij-felde na dat geval bij de dames Groote,
Daar was n.l. eens om negen uur 's avonds hard gebeld. Toen de meid opendeed was er niemand.
Beldeurtje derhalve, in Bovendam synoniem met mistiaad. Onder persoonlijke leiding van mijnheer Dus werd de zaak onderzocht en op aanwijzing van de meid het zoontje van den buurman gearresteerd.
Twee dagen later reeds werd de zevenjarige verdachte weder op vrije voeten gesteld en wel dank zij het scherpzinnig rapport, dat de heer Bus had ingediend en waarin o. a. deze fameuze clausule voorkwam: "Niettegenstaande de zware verdenking
"die op gedetineerde rust, ben ik na een nauwkeurig
"onderzoek ad hoc tot de conclusie gekomen dat
"gedetineerde voornoemd onmogelijk het misdrijf
"kon hebben gepleegd, aangezien gedetineerde zelfs
"wanneer hij op zijn teenen staat niet in slaat is
"de bel in casu met zijn vingertoppen te, beroeren,
"veel minder aan te vatten en uit te trekken."
3
SUERLOCK HOLHES, JONlOR.
2 SUERLOCK HOLMES, JUNIOR.
~'~~~~~~~~~~~~
vrijgezel van vijftig jaár, Jonkheer Quets genaamd.
't Moet gezegd 'worden; de heer Quets was bij alle publieke vermakelijkheden present; maar ook bij brand, begrafenis en en dergelijke narighedf'n was zijn tamelijk gezette gestalte onfeilbaar tegen-woordig.
Dank zij de hiervoren genoemde eigenschappen van de ingezetenen, was het burgemeestersambt te Hovendam niet zwaar; alle raadsbesluiten werden bij acclamatie aangenomen; hoofdel~ike stemming was een ongekend iets.
Wanneer de Voorzitter dan ook in een raadsver-gadering b.v. maar zeide; "Mijne heeren,
Burgemees-"ter en Wethouders hebben gemeend uw oordeel
"te moeten vragen over dit of dat," hoorde men reeds roepen: "Jawel, 't zal wel in orde zijn.h"Gaan jullie je gang maar' enz.
Werd dan ondanks die onmiskenbare welwillend-heid het voorstel toch te berJe gebracht, dan stond onveranderlijk het oudste raadslid, die nog geen wethouder was, op en zei: "Mijne Heeren, ik stel
"u voor het voorstel van B. en W. bij acclamatie ,aan te nemen.h Dan werd er geapplaudiseerd en
comform besloten. .
Wanneer ik nu nog zeg, dat absolute afwezigheid van partijgeest op politiek gebied bij de gemeente.
raadsverkiezingen tot natuurlijk gevolg had, dat de gekozenen waarlijk als de zuiverste gemeente.
vertegenwoordiging konden beschouwd worden,;
. terwijl op kerkelijk gebied, behalve een zoogbroe-derlijke vriendschap der beide herders, het zeldzame
Dit verpletterend requisitoir vestigde voorgoed den roem van zijn doorzicht in crimineele zaken en hoewel nooit iemand te weten is gekomen wie dan wél beldeurtje had gespeeld, waren de
B~ven
d~mmers kiesch genoeg om er nooit naar te vragen;
ZIJ zochten dadelijk de goede zijde van het geval en wensc.~ten elkaar geluk met zoo'n commissaris.
oor mIJn noodzakelijke beknoptheid ben ik onjuist geweest. Bovendam bezat toch iets eigenaardigs' dat was de Gemeentebank, een instelling eenig i~
haar soort.
Die bank namelijk beheerde en bewaarde het ver-mogen van vrijwel alle ingezetenen en omdat er g~en ~oof~elijkenomslag bestond en de Vermogens.
belastmg10 den tijd, waarin mijn geschiedenis speelt
~og ee~ onbekende akeligheid was, beijverde ee;
leder zIch om zoodra hij maar vijftig gulden te beleggen had, deze dadelijk naar de Gemeentebank
~e brengen, waar de Burgemeester als president Iedereen even welwillend met raad en daad ter zijde stond.
Aa~ het begin van ieder kwartaal was hel rente b~tahn~. Ieder, die zijn fondsen gedeponeerd had, gmg dIen dag naar de bank en nam daar het h
t~.komende
uit zijn kastje; een inrichtinas, diedeu~
Vrijwel over~enkwa~ met sommige groote postkan-t~~e~~ w~r leder dIe wil, zijn NboxN heeft, waaruit hl] ZIJn brIeven kaR halen.
't Was bepaald aandoenlijk om te zien hoe Jonk-heer. Quets op die betalingsdata zich tusschen zijn geldmnende. gemeentenaren bewoog. Dezen drukte
SUERLOCK HOLliES, JUNIOR. 5
Hoofdstuk 11.
Op den Zondagmorgen, dat mijn geschiedenis dan eigenlijk aanvangt, kwam de beer Bus om acht
uur
lichtelijk geeuwend zijn goed verwarmde ontbijt-kamer binnen, trad toe op den scheurkalender, scheurde een blaadje er af, zag dat het 1 April was, las het versje, wendde zich toen om en plaatste zich voor 't venster, om naar buiten te kijken.
't Had gesneeuwd en op dat morgenuur had nog geen voetstap het wit ~eschonden,dat in de breede straat, waarin zijn huis lag, hem als 't symbool der ongerepte gemeentelijke maagdelijkheid toescheen.
Dit aangename idée gaf bern· de juiste Zondags.
stemming en juist had hij van z'n halfzacht eitje handig het kopje afgeslagen, toen de bel van de telephoon, die tegenover hem hing, aansloeg. Die telephoon was uitsluitend verbonden met de gemeen-bank en wel speciaal met de kamer van den bur-gemeester-president, om in geval van brand of iets dergelijks, den heer Bus onmiddellijk te kunnen waar·
schuwen, indien hij I'eeds van zijn bureau thuis was.
Maar 't was nu Zondag cn ~e bank was gesloten.
"Zeker verbeelding van meII mompelde de heer l3us, "of. ... , onweel'lI wilde hij zeggen, maar hij voleindigde niet en sprong op; weer had de bel hij de hand, genen knikte hij vriendelijk toejoveral zag men blijde gezichten. Waarlijk, Jonkheer Quets positie was de aangenaamste die een aspirant-bur-gemeester zich droomen kan.
SHERLOéK HOLMEs, JUNIOR.
"
6 SUERLOCK' HOUlES, JUNIOR.
~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~
aangeslagen 'n kort scherp "t in g1" .... Nu was 't geen verbeelding.
Met de koelbloedigheid hem eigen stapte hij op het toestel toe, riep: "Hallo
ril
en luisterde. '" E-'en bleef het stil.... niets dan 'n gesuis .. " 'n zacht tikken '" toen hoorde hij plotseling scherp geac-centueerd de volgende woorden: "Kom-onmiddel-lijk-hier." - en alles werd stil. "Wie is daar?"vroeg de ontstelde Bus. u Wie is daar? vraag ik" ...
halloI. .. hallboo 11' . . .. Hij greep de "handle" om te bellen en draaide driftig rond. Maar ontzet deinsde hij eensk~aps achteruit.
De bel ging niet meer over.
Nadat hij omtrent vijf minuten als wezenloos het toestel. had..aangestaard, wreef hij met een dl'Îftige bewegmg Zijn oogen uit, stompte zich zelf gevoelig te~en ~et voorhoofd, kneep zich op de gebruikelijke WijZe In den bovenarm, peinsde even en zei toen hardop: "Ik hen bepaald wakker en droom dus niet.
,
"zooeven droomde ik evenmin, ergo," .... en hier plantte hij diepzinnig zijn wijsvinger in 't midden van zijn voorhoofd... "ergo, moet dat per se Jacob ,de concierge geweest zijn, die me iets zeer bizonder;
"heeft mee te qeelen of ik heb te doen met een
"aardigheid die .. " hm" .... en hij wierp een blik op zijn smakelijke ontbijttafel, "tijd en
omstandig-"heden iu aanmerking genomen .... hoogst ongepast
"zou genoemd kunn~n worden." .
"Maar .... " en hij trad weer op de telephoon toe en trachtte te bellen; vel'geefs, hij dl'aaide en draaide, er kwam geen geluid. ,
HERLOCK Houu:s, JUNIOR. 7
~~
Met een haast, die hem zeer ongewoon was, trapte hij zijn pantoffels uit, schoot zijn laarzen aan, vol-tooide verder zijn toilet, deed zijn pelsjas om, zette een bonten muts op en een oogenblik later dl'ul<ten zijn voeten met korte snelle passen de zooeven nog ongerepte sneeu,wlaag. De gemeentebank, waarheen de heer Bus zijn schreden richtte, lag in een klein plantsoen, een tien minuten buiten de stad. Het gebouw van gewone steen in eenvoudigen stijlop·
getrokken, bevatte, behalve eenige kantoorlokalen en de woning van den concierge, een breede mar-meren vestibule, aan 't eind waaraan zich de boxes' of hok]'es bevonden, waarin zooals gezegd,
"
aan 't eind van ieder kwartaal de Bovendammers hun
~ente
konden vinden in bankpapier en klinkende munt.Toen Bus op den straatweg kwam, aan 't eind waarvan zich de bank verhief, verhaastte hij zijn schreden; hij meende in de verte reeds te zien, dat Jacob hem stond op te wachten, doch naderbij bleek dat pure verbeelding.
De bank zag er uit zooals op alle andere Zondagen;
de jalousiën overal neer, zelfs nog voor de ramen van de concier~ewoning. Dat laatste bevreemdde Bus, en stelde hem tevens half gerust. "Zou er nu toch verbeelding in 't spel zijn ge ,yeest?/I Hij
~ad
toch goed gehoord, meende hij. Vlug liep hij het dik besneeuwde bordes op en belde aan.Binnen IJleef alles stil. JIij belde nog eens wat harder en klopte met zijn wamlelstok tegen de jalousiën van de conciergewoning, Een !lauw "ja",
9
Jacob zag den heer Bus onderzoekend aan en schudde 'toen zijn hoofd.
Wat u bedoelt' weet ik niet, meneer Bu , mI/aar dat's zeker gisterenavond om tien uur ben
1 / ''k naar bed gegaan en toen u zoo net belde s lep"
If .. 11
I/ik nog, zonder er 'n minuut uitgeweest te ZIJn, Ga dan eens mee naar de kamer van den bul'·
,g:meester,1I sprak Bus, die weer begon te twijfelen of hij soms gedroomd had.
Jacob opende de deur en liet' Bus voor gaan., De laatste tI'ad op de telephoon toe; met eelJlgs-zins bevende handen wilde hij het hand vat aangrijpen om te bellen, maal' eensklaps pakte hij Jacob bij den schouder en wees op den muur.
De draden waren doorgesneden.
Bus zag Jacob aan en Jacob Bus. ,
Beiden waren doodsbleek en zeiden niets; toen, steeds zonder te spreken, wees Bus op de deur, die toegang gaf tot het vertrek, waar de achterkant der boxes" uitkwam; die deur stond open.
Ja"ob drong eensklaps Bus opzijde, trad,
ofliev~r
sprong, naar binnen, zag snel' rond, gaf een gl~,
wees met een van angst verwrongen gelaat op t openstaand raam en de uOJ[es en viel als wezenloos op een stoel neer.
"Dat 's inul'aak, formeele inbraak", bracht Bus 'n beetje heesch uil.
,,0 GodI 0 God! alles weg," jammerde Jacob op voor 't meerenLleel leege hokjes wijzend.
EI' was geen twijfel aan. Den avond te voren had de burgemeester als naar gewoonte van iederen
SHERLOCK HOLMES, JUNIOR.
"""""~-~~-~-~~~
8 SHEJtLOéK HOLME9, JI'NIOR.
~''''''''''''''''''''''''''''''''''--...''''''~"'''''''''''''
eenig gerucht in de vestibule, 'n gerammel aan de deur en toen klonk de stem van Jacob's vrouw:"Wie is daar?"
,Ik, de commissaris van politie,/I riep Bus terug.
De deur ging open en Bus stond tegenover de vro~w van den concierge, die hem met open mond en In een zeer onvoltooid toilet aanstaarde.
/t Is zonde, meheer Bns, U verschrikt me ... 11
"Waar is je man?" vroeg Bus, kDrtaf./I
"Me man? Wel .. hi hi .. in z'n bed, uwe begrijpt
"zoo Zondags, dan .. ,.11
Nu was 't de beurt van Bus om verbaasd te
kijke~:
Hij~~heerschte
zich echter en sprak "Zeg dat hl! dadelijk opstaat, ik moet hem sprekeI)jlaat me zoolang in je huiskamer."De vrouw deed de deur
ope~
en Bus trad binnen, In de slaapkamer daarnaast hoorde hij gesmoes van fluisterende stemmen en juist was hij een paar~chreden
naar den muur gestapt, oOm zoo mogelijk lets te verstaan, toen de stemmen zwegen en Jacob de kamer binnentrad. Hij groette beleefd en zag den commissaris verwonderd aan.Deze knikte met het hoofd en sprak: "Welnu,
"wat is er Jacob?'
"Wä.bJief'lN antwoordde de
coneierge~
"Wat er is .. ,,11 herhaalde Bus ongeduldig ,waar.
Hom heb je me geroepen?"
"Ik u geroepen']11 en de oogen van den concierge werden hoe langer hoe gl'Ooter, "hoe bedoelt u, , wanneer']11
,'n Halt uurtje geleden door de telephoonI'
10 SHERLOCK ROUtEs, JUNIOR. SHERLOCK HOJ,~IES,JUNIOR.
inlegger de vervalren renten afgepast en op hun plaats gelegd, en nu was bijna alles ledig; alleen het zilvergeld was blijven staan; blijkbaar had de inbreker dit te lastig en te weinig loonend gevonden.
uJacob!" begon Bus, die in de verste verte geen begrip had hoe hij nu ei~enlijk moest handelen en een vluchtigen blik uit het venster had geworpen, als hoopte hij den dief daar nog rustig te zien zitten, "Jacob, dit is een zéér ernstige zaak I blijf uhier in deze kamer tot ik terugkeer, ik moet on.
"middellijk naar den burgemeester."
Jacob verroerde zich niet; een diepe zucht was zijn eenig ant woord.
Bus snelde de bank uit en de straat op.
De enkele Bovendammers, die op dat oogenblik reeds aan 't ontbijt zaten, keken vreemd op, toen zij den heer Bus in een onmiskenbare agitatie voorbij zagen schieten.
Bus zelf keek naar niemand, zag niets, dacht zeer onbestemd en mompelde telkens halfluid; Hoe's 't ..,mogelijk, hoe's 't mogelijk I"
Het huis van Jhr. Quets lag in de Poortstmat;
'n groot huis; sommigen zeiden tè groot, omdat de burgemeesteron~etrouwdwas, waaruit een scbprp-zinnig lezer kan afleiden, tot welke sexe die " om-migen" behoorden. 'n Feit was 't, dat Jhr. Quets veel ruimte noodig had; hij gaf graag groote danspar-tijen, hield er een biljartzaal op na; in één woord,
hijzelf was het 't allerminst met die bovenge-noemde opinie eens.
Toen Bus had gebeld en in 't spreekkamertje was gelaten, boorde bij 't geklik van de biljartballen en behalve de stem van den burgemeester er nog een, die hij niet kende.
Een oogenblik later werd hij verzocht in de bil-jartzaal te willen komen en daar binnengetreden, bevond bij zich tegenover den burgemeester in z'n hemdsmouwen en een vl'eemdeling, dien' hij zich niet herinnerde, ooit gezien te hebben.
Eel' Jhr. Quets echter ~ele~enheidhad de beide heeren aan elkaar voor te stellen, trad Bus zenuw-achtig op hem toe en zei met gesmoorde stem:
"Pardon, .. " een vreeselijke geschiedenis.... 'k
"moet u absoluut even spreken.'
Jhr. Quets wendde zich tot den vreemdeling:
,'n Oogenblikje hé, dienstzaken,"
Deze boog met een innemenden glimlach en toen Bus met den burgemeester in een kamer daarnaast zich alleen bevonden, hoorden zij hoe hij in z'n eentje een serie vervolgde, waarin door Bus' komst
,
n storing was gekomen.
Stotterend en radeloos gaf de laatste 't relaas van zijn wedervaren.
De burgemeester stond perplex.
"De boxe!? leeg, 't raam open! laar dat is ongehoord," riep hij uit l,en Jacob?"
"Die sliep I" jammerde Bus.
"Hoeveel is er weg 'I11 vervolgde Quets, driftig op en neer stappend.
gAl het bankpapier, 't zilver is blijven liggen."
De burgemeester werd zoo IJleek als een doode.
gDat is meer dan anderhalve ton," sprak hij toon-loos.
Als eenig antwoord hief Bus zijn armen omhoog en liet ze met 'n ruk weer langs z'n lijf vallen.
ulk ga onmiddelijk met je mee," vervolgde Quets,
"maar" ...0 en hij wierp 'n blik op de biljartzaal.00 •
"m'n gast?"
,,'n Logé?1I vrof'g Bus.
De burgemeester knikte ,,'n Engelschman,
"HolmesI'
"Holmes", riep Bus verrast uit en een blijde glans kwam in z'n oogen, "maar nee', vervolgde hij, "Sherlock Holmes is dood, dat vernuft, dat genie kan ons niet meer helpen."
"MisschienI" klonk plotseling 'n klankvolle stem, en de vreemdeling vertoonde zich eensklaps in de deuropening.
Quets en Bus zagen elkaar verbàasd aan.
De jonge. man trad binnen.
"Vergeef me heeren," begon hij op rustigen toon, terwijl hij op een stoel plaats nam en eenigszins voorover gebogen op gemakkelijke wijze z'n smalle lange voet van z'n linkerbeen, dat over bet rechter was geslagen, omvatte, -7vergeef me beeren, een
"losse pommerans deed m'n 105e carambole
misluk-"ken; teleul'gesteld hield ik op en vernam bij urok.
gstukken iets van hetgeen, zoo als ik zie, u beiden
"zoozeer van streek maakt."
"Nog zou dit alleen me niet tot u hebben gevoerd,
13
SUERLOCK HOLMEs, JUNIOR.
~.~~~~~~~~
ar de naam van den man, die u beide blijkbaar
"ma
hoogacht en ...0'
" Sherlock Holmes11/ riep Bus UI .'t
:Mijn vaderl" antwoordde de jonge man aange·
daan. b . 0
Bus en Quets konden een uitroep van ver azlO"
niet weerhouden.
I U l'nderdaad de zoon van dien
wereldbe-" s den detective die in Zwitserland em e IJ'. d lOOk
" r o e m , 11
den dood vond in een gevecht tegen0 • • •
11 Een diepe zucht van den
vree~deling
deed Busplotseling afbreken. . .
De jonge man staarde even weemoedIg voor ZIch
uit en sprak toen: .
Vergeef me mijn zwakbeid heeren, en l~at Ik
o~
plaats van toe te geven aan mijn aandoenmgen,"I I t 00 l'ever
I,die hoe natuurlijk ook, hier misp aats ZIJn, I trachten u van dienst te wezen. Van te voren
"echter een kleine opheldering. Het zal u vreemd.
11toeschijnen een afstammeling te ontmoeten van :den beroemden ruan, die, voo,r zoover de wereld wist, steeds ongetrouwd is gebleven. 00
Niets echter is minder waar. Bij een belangrIJ~e
" . b t nOe van mIJn
IIdiefstal geschiedenis, waarm e ge 1 0 0 ,
vader opnieuw geschitterd had, maakte hl] kenms :met de dochter van den Poolschen graaf
Rut-Nchlofski. . h
Het duurde niet lang of beiden voelden ZIC
" r'k
zoozeer tot elkaar aangetrokken, dat een huwe IJ
11
I,hun ideaal werd.
,De trotsche graaf wilde daar echter niets van
SHERLOCK HOLMES, JUNlOR.
12
•
vene overtreft en een zelfbedwang, dat het zijne
" .. d e l
"zeer nabij komt, erfde ik van miJn moe er eI
gebrek dat uw aandacht reeds moet getrokken
" ,
"bebben,"
Wanneer ik n.l. aangedaan ben of scherp wil
" k d'
denken, komt er in mijn gelaat een tre, Ie aan
"een lach doet gelooven; hetzelfde a miJn moe er,,,h d " d
"
"IRderdaad,N begon Bus, "Ik meende straks", .", Holmes knikte treurig.Ik heb niet gepoogd het te verbergen mijnheer,,,
"i~
meenae echter dez,e opheldering verschuldigd te ziJ'n. Maar ter zake dan; ik ben zooals de heer"Quets met wien ik gisterenavond 1ll, "ed Kroon11
11 , d'
"kennis maakte, weet, met een politieke zen mg
"belast. In Bovendam dacht ik iets te vinden .. , .
"enfin dat kan u geen belang inboezemen. Ik heb
"stellig gedwaald' met me hier heen te begeven, en al werk ik ook geheel om de eer en voor. . ..
af-;;leiding, want ik ben zeer gefortuneerd," vervolgde hij op eenvoudigen toon, ,toch zou het me aange·
naam wezen, wanneer ik met u behulpzaam te
"kunnen zijn niet geheel onvoldaàn op mijn uitstapje
"naar Bovendam zal behoeven terug te zien, Mijne
"
IIheeren, ik stel me zoo u dit wenscht, geheel te
"uwer beschikking."
De jonge Holme!;: zweeg.
Ouets drukte hartstochtelijk zijn beide handen en
~even
later volgde Bus zijn voorbeeld.WaarlijkIN riep de laatste uit, "wie de dief ook
Zij~
moge", hij kon geen slechter dag hebben uit-gekozen dan dezenIHHl
SUERLOCK HOLMES, JUNIOR.
SUERLOCK HOLMES, JUNIOR.