't Was verbazingwekkend, hoe de Lama schier elk plekje hier kende. Hij had het gezelschap van tamelijk dichtbij, vanuit een schuilhoek 'n blik op Lhasa gegeven.
Het was erniettegens~aandede ontzettende hitte vol drukte en bedrijvigheid.In de hoofdstraten, die recht en breed waren, stonden tientallen kraampjes. De uitgestalde waren werden door zeilen en parasols beschermd tegen de brandende zon.
Het was onmogelijk al de tentoongestelde artikelen te onder-scheiden; ze waren te ver af. De huizen leken uit steen opge-bouwd: gedroogde kleisteen.
Ten Noorden der stad verhief zich op een kegelvormige rotsheuvel, hoog boven de stad uit, het paleis van den Dalaï-Lama. Het bestond uit verschillende grotere en kleinere tem-pels. De middelste verdiepingen staken boven alles uit. Van-uit dit kolossale heiligdom gewaardigde zich de .. Heerser"
bij bijzondere feestelijkheden op het voorbijtrekkende volk neder te zien.
Daar woonde de "Heer van Thibet"!
Het grote klooster van Lhasa had 'n overweldigende indruk op onze toeschouwers gemaakt.
Verheugd waren Or, Stafford, John en de beide Japanse geleerden onder leiding van Oman en Likoe weer in ..het hol" teruggekeerd .
.. Ik geloof, dat we 'n schitterend plekje hebben gevonden", begon Ir. Buzan Kimura .
..We kunnen het toestel mooi plaatsen achter een uitste-kende en hoogopspringende rotspunt."
•.Ik moet het ook eerst nog zien", meende John.
"Heren, nu moet U niet zwaartillend worden. Voor 't ogen-blik staan de kansen gunstig. 't Enige wat ons nu nog te doen staat is. dat we 'n behoorlijk plaatsje kunnen vinden voor de opstelling van de toestellen."
"Ja. en dan zó, dat voor ons de kans op succes zo groot mogelijk is."
"Laat dat maar aan Oman over", zei Likoe, ..die kent hier de plaatselijke gesteldheid, alsof hij er geboren is, Zoals ik de zaak inzie, meen ik, dat we de monniken zover mogelijk naar buiten moeten lokken en wel zó, dat voor ons de kortste weg naar 't klooster openblijft."
.. Inderdaad", lachte één der Japanse metgezellen.
..Vanmiddag gaan we met 'n man of zes daar op uit,"
Onderwijl richtten Dr. Stafford en John hun binocles in de richting van het dal en naar het klooster.
De film draaide door; .... in rustig tempo ....
Beneden bleef het stil. Er was niets te bespeuren.
Hij moest het toegeven, dat ze elkander in dat opzicht prachtig aanvulden.
Toen men in de grot der boerderij was teruggekeerd. wer-den allerlei voorbereiwer-dende maatregelen getroffen. De toe-stellen waren spoedig in elkaar gezet en men had op korte afstand nog eens proefgedraaid. Alles bleek uitstekend te werken.
Nog dezelfde avond begaf een gedeelte der expeditie zich in zenuwachtige opwinding naar de vastgestelde plaats.
Inderdaad bleek het na de opstelling een uitstekende plek te zijn. De rotspunt vormde een schitterende bescherming voor de operateurs. Vanaf Lhasa zou niets en niemand te zien zijn.
Doordat het nieuwe maan was. was de lucht tamelijk don-ker en dus zeer geschikt voor het experiment.
Beneden in de vlakte was het rustig. De bewoners der stad hadden zich blijkbaar ter ruste begeven.
Op dit ogenblik werden de filmrollen voor de dag gehaald en in de platte bussen geschoven van het toestel. Een licht tikkelen van tandraderen verried. dat de rolprent tussen de lichtbron en de lenzen voortgleed. Van de lamp was niets te zien, daar deze geheel door het apparaat werd ingesloten.
Even daarna opende de Japanse ingenieur de afslUitdop voor de lens en daar vertoonde zich ver voor hun uit, hoog in de lucht: de Dalaï-Lama. de overleden opperpriester, de incarnatie van Boeddha . , ..
Daar woonde de "Heer van Thibet".
"En we hebben ook een goed gezicht op de ingangen van het klooster. We zullen de uittocht der monniken keurig kun-nen volgen. Ik zie ze al trekken. Ik hoor ze al roepen: ..Om mani padme hum!" redeneerde John.
Dr. Sta Hord moest weer om hem lachen.
Ondanks alle tegenvallers bleef die John maar de optimist,
die in jeugdig vuur aan zijn fantasie wel eens wat al te roeke-loos de teugels vierde.
Ontegenzeglijk had dit z'n verdienste in de vele moeilijke omstandigheden, waarin men verkeerd had. De professor kon het niet ontkennen, dat de jeugdige overmoed van zijn jongen metgezel hem vaak uit een ernstige stemming had opgericht.
• • •
John was achtergebleven.
Hij luisterde en richtte zijn kijker.
;Langzaam nam 't geluid af.
De donkere massa ging traag uiteen.
John haastte zich het gezelschap in te halen.
Hij rilde. want 't was koud geworden.
• • •
Om des te veiliger te zijn en des te zekerder van hun succes, hadden de operateurs elke volgende avond de verschijning al verder en verder buiten Lhasa doen plaats hebben.
Hoe groter immers de afstand werd. die men de menigte Dank zij de geregelde verkenningstochten van Oman bleef men tot in de fijnste bijzonderheden op de hoogte van wat et onder de bevolking van Lhasa omging.
Al verschillende nachten, precies op hetzelfde uur, hadden de projecties plaats gehad. De spanning was er niet door ver-minderd. Integendeel: de godsdienstige verbeeldingskracht der Tibetanen was in heftige beroering gebracht; de zenuwen der monniken werden tot het uiterste gespannen. Er heerste een ontzaglijke opwinding onder de bevolking.
Van avond tot avond waren de volksophopingen, de samen-scholingen al groter en groter geworden.
Tegen het uur der verschijning van den Dalaï-Lama stroomden duizenden in fanatieke opwinding, onder luide aanroepingen van Boeddha. naar de plek waar hij hoog in de lucht zich zou manifesteren.
Er werden geweldige processies georganiseerd.
Er werd gezongen en geschreeuwd . . . . Toen de gehele film was afgedraaid. deed zich nog geen
enkele bijzonderheid voor.
Men zou er iets anders op moeten verzinnen. Men besloot huiswaarts te keren. Voorzichtig werd alles ingepakt.
Terwijl men aanstalten maakte. om op te breken, werd de stilte van de late avond verstoord door 'n gegons, dat vanuit Lhasa opsteeg.
Er was dus toch iets bemerkt daar beneden?
In hun nieuwsgierigheid hadden verschillende leden van de groep door al te grote onachtzaamheid zich wat te veel bloot gegeven. Daarom commandeerde men:
"Liggen! Niets zeggen! Niet bewegenI"
Oman en Likoe wierpen zich plat op de gron~:l. terwijl de anderen een heenkomen zochten achter een lage rotsglooiïng.
Het gegons uit de vlakte nam gaandeweg toe. Het zwol aan tot 'n gebrom.
Dr. Stafford waagde het zich even op te heffen en door zijn kijker te turen.
Beneden aan de voet van het klooster. onder de heuvelrug, zag hij een donkere massa zich bewegen. De vlek werd groter en groter. Ze stroomde af naar de plaats, waarboven het film-beeld van den Dalaï-Lama gestaan had.
Het gebrom werd een gehuil als van jankende honden. Het leken angstkreten. Hier en daar verscheen een licht.
Likoe was ondertussen naderbij gekropen.
..We kunnen wel weggaan. Het eerste experiment is boven verwachting geslaagd. Laten we nu de boerderij opzoeken.
Morgen gaat Oman poolshoogte nemen. Daar kunnen we ons voordeel mee doen."
De handkoffers werden opgenomen. Even behoedzaam als men gekomen was. daalde de groep af naar de uitgang.
een omweg gemaakt worden. Hij 'wilde aan de achterzijde van het klooster uitkomen.
Na de laatste bevelen te hebben gegeven. gleed het gezel-schap naar beneden. door een langzaam afhellende smalle kloof. waarvan de bodem bedekt was met een zachte laag los en droog verweringszand. wat het glijden gemakkelijk maakte.
Hoe dieper men kwam, hoe donkerder het werd. waardoor moeilijk te zien was. waarheen men gin-g. In blind vertrouwen gaf men zich over aan de beide gidsen.
Het gegons uit Lhasa was zó luid geworden. dat het zeer goed gehoord kon worden al verwijderde ons gezelschap zich er meer en meer van.
Opeens stond Oman stil. Hij luisterde met ingehouden adem. Met de handen maakte hij enkele gebaren en fluisterde:
..Het loopt goed. Ze trekken uit het dal weg."
Toen legde hij de vinger op de mond en wenkte verder te volgen.
<Schuifelend over een rotsige bodem. die naar men voelde geheel bedekt was met grote en kleine stenen. trachtte het zestal vooruit te komen.
't Was moeilijk.
Steeds verder en verder daalde Oman af. De anderen volg-den. 't Leek of men onder de grond door ging. Er was geen hand voor ogen te zien. Boven in de lucht fonkelden zoëven nog enkele sterren; die waren nu weg.
John keek eens naar boven.
Alles was donker.
Voor hem uit 'n zwakke schemer.
Achter hem donker.
Ze moesten in een tunnel zijn of in een onderaardse gang.
• •
*
liet afleggen. hoe meer tijd men zou krijgen tot het door-snuffelen van het klooster.
Verschillende malen dreigde deze opzet de oorzaak te wor-den van een oneenigheid met de leiders van het gezelschap.
Men moest voorzichtig zijn en niet al te roekeloos menen.
dat men het volk onbeperkt kon blijven opzwepen. Eens zou de zenuwspanning het hoogste punt hebben bereikt. Een inzinking kon noodlottig worden.
Met beslistheid hadden Oman en Likoe zich verzet tegen de plannen van Ir. Buzan Kimura. om de projecties nog enkele avonden voort te zetten. Het moest en zou nu voor het laatst zijn!
Als straks bleek, dat de massa in het dal zich weer op~
maakte. om op te trekken naar de geheimzinnige plek. zouden Dr. Stafford. John en de beide Japanse heren. aangevoerd door Likoe en den monnik. hun slag gaan slaan.
De afspraak was. dat enkele der niet-meegaande bende-leden het toestel zouden bedienen.
Voorgaande malen was er ruimschoots gelegenheid ge-weest een paar man te instrueren. Tweemaal hadden ze zelfs de machine zelfstandig in werking mogen zetten en het was zonder stoornis verlopen.
Heden zou dan de gewichtige stap gezet worden.
Reeds lang tevoren was 't beneden duidelijk merkbaar.
dat men aanstalten maakte. om op te trekken, Als altijd krioelde de menigte door elkander,
Oman meende. dat er geen tijd verloren mocht worden.
Een uur vóór de machine in werking zou gesteld worden.
moest men vertrekken. want de tocht naar beneden zou langs
tamelijk laag bij de grond. de beelden. die vanuit de schuil-plaats, aan de andere zijde van Lhasa. werden geprojecteerd.
Enthousiast klom hij verder.
De een na de ander volgde.
Boven stond men aan het portaal van een lange gang. De lichtflitsen van 'n e1ectrische zaklantaarn bewezen, dat de gang leeg was. terwijl de mededeling van Oman. dat alle monniken weg waren. de aanwezigen gerust stelde.
Vanaf deze hoogte kon men 'n schitterend vergezicht heb-ben over 'n groot deel van Tibet, ware het niet, dat de donkerte van de nacht dit verhinderde.
't Was zó duister. dat men slechts met grote moeite de kleine huizen op enige afstand waar nam.
Terwijl de anderen naar binnen gingen. zou John zich bij het portaal schuil houden en zo goed als mogelijk was vanaf zijn verheven zitplaats de omtrek verkennen.
Er werd 'n teken afgesproken, waardoor hij zou waar-schuwen, als er onraad dreigde.
Enkele minuten later zat Vandenbergh alleen. Uit de verte drong een zwak gegons tot hem door. Ingespannen tuurde hij af en toe naar beneden, 'n enkele maal gebruik makend van zijn kijker, als hij meende iets te zien.
't Bleef rustig.
De ene minuut na de andere gleed voorbij.
Er gebeurde niets.
Achteloos wendde John z'n hoofd om.
"Wat was dat! Dat kon niet zijn!"
Zo goed en zo kwaad als 't ging, keek hij op zijn horloge.
"Neen, maar dat was onmogelijk. Nog geen kwartier kon men de film aan 't draaien zijn. Dat kon niet afgelopen zijn.
Was men dan te vroeg begonnen?"
Men liep onzeker verder; af en toe wankelend en tastend oet de handen vooruit. Allen zwegen.
Nu ging 't opwaarts. dat voelde John duidelijk. Het werd ook iets lichter.
Ze liepen weer in 't halfdonker; men kon elkanders scha-duwbeeld vaeg onderscheiden.
"Pas op, we zijn er". sprak 'n zachte stem.
Men beklom een hoogte en stiet op een stenen muur, die 'n omwalling bleek te zijn onder aan de voet van de berg.
waarop het klooster stond.
Nadat ze 'n hoek waren omgeslagen. stond de troep opeens voor een poortje,
Oman trad het binnen. gevolgd door de anderen.
Daar stonden 2;e aan de achterzijde van 'n geweldig ge-bouw: het paleis van den Dalaï-Lama.
Het hart van Dr. StaHord bonsde: van vreugde en tegl"lijk ook van spanning.
Hij kreeg geen gelegenheid zich aan overpeinzingen over te geven. want hij werd door Likoe bij de arm gegrepen en meegetrokken naar de anderen. Die waren reeds een twintig-tal meters verder en schenen met iets bezig.
Wàt was 't geval?
Vanaf het hoog gelegen klooster hingen enkele touwladders naar beneden. die daar waren neergelaten door een z.g.n.
vriend van Oman. een der "bedienden" aan het hof van d~n
"Heerser".
Na enkele beraadslagingen werd overeengekomen. dat de monnik het eerst zou klimmen. Spoedig was hij boven.
Toen kwam de beurt aan John.
Halverwege hield hij halt en wees in de verte. Vaag. maar toch nog voldoende te onderscheiden, zag hij in de lucht.
In een der Britse posten, zoals er zoveel zijn in het Zuidelijk randgebied van Tibet. kwamen de onderzoekers na een ver-moeiende tocht aan.
Een geneesheer constateerde inwendige kneuzingen. maar gelukkig trad langzamerhand beterschap in.
Toen achtten de Japanners het ogenblik gekomen, om van hun onvergetelijke vrienden afscheid te nemen. Ze reisden naar hun land af.
Na enkele maanden kon ook professor Stafford onder grote toewijding van John vertrekken.
Dr. Stafford was echter een gebroken man geworden. Hij kon er onmogelijk aan denken nog ooit zijn onderzoekingen voort te zetten.
Maar ook John begreep. dat, als de Lama's ooit in het bezit waren gekomen van de geheimzinnige Boroboedoerschat. zij die nu met dubbele waakzaamheid zouden verbergen!!
Misschien was het wel een veiligheidsmaatregel ,dat het eeuwen oude Lhasa kort na hun vertrek modern geëlectriEi-ceerd werd.
De rovers mochten het weer eens willen proberen in de duistere nacht binnen te sluipen!
Zou hij waarschuwen?
Even wachtte hij.
Toen gaf hij het teken.
Hij wachtte.
Niemand verscheen!
Hij liep de gang in en gilde. Heel hardl Nog eens!
Daar verscheen Likoe, met 'n lantaarn in de hand.
..Kom!" gilde John.
Likoe schreeuwde mee.
In 'n ogenblik bevonden zich allen bij de uitgang, bij de touwladders. Men duwde elkander weg.
De beurt was aan John. Hij liet zich bijna glijden.
Goed en wel beneden, viel er met een plof iets naast hem neer. Er kreunde iemand.
In 't licht van de zaklantaarn ontdekte men Dr. Stafford, die bewusteloos tegen de grond lag.
L'k '''.
J
h O ' "" I oe. rIep 0 n,,, man.
"Oman", herhaalde hij.
"Likoe!"
"Grote God, sta ons bijl" bad Ir. Buzan.
Geen van beide gidsen liet zich zien. Ze waren gevlucht.
Een luid brommen kondigde de terugkeer der processie aan.
"Waar moeten we heen?"
In vereende kracht droeg en sleepte men het slap-hangende lichaam van Dr. Stafford weg.
Als ze ontdekt werden. zouden ze het misschien met hun leven moeten bekopen.
Ze waren buiten de muur. Ze gleden naar omlaag. De duisternis in.
Waarheen?
blz.
VOORBERICHT 5
AFGESTUDEERD 7
HET LEVENSIDEAAL VAN DR. STAFFORD . 12
OP BEZOEK 16
NAAR EEN VERRE KUST. 21
EEN NIEUWE ONTMOETING 26
MET DE RAKET 34
IN DE STRATOSFEER . 39
BIJ TSJI LOENG WANG 47
TE SINGAPORE 52
IN VREEMD GEZELSCHAP 58
IN DE WILDERNIS 67
NAAR DEN DOEKOEN 75
BIJ DEN DOEKOEN 79
DE BOROBOEDOER 84
NIEUWE PLANNEN 101
VERONGELUKT 108
IN GEVANGENSCHAP 117
DICHT BIJ LHASA 129
NAAR DE SCHAT . 137