Samenvatting deelvraag 5

Tabel 62 Mann-Whitney U Test over het verschil in de kranten Trouw (N = 4) en het NRC (N = 5) in nieuwsberichten van nu Kenmerk p z U Conclusie Lengte kop 0,072 -1,799 3,000 Trouw = NRC Lengte subkop 0,176 -1,352 6,000 Trouw = NRC Lengte lead 0,371 -0,894 8,000 Trouw = NRC Bronnen 0,893 -0,134 9,500 Trouw = NRC Regels 0,461 -0,738 7,000 Trouw = NRC Woorden 0,539 -0,615 7,500 Trouw = NRC Alinea’s 0,706 -0,377 8,500 Trouw = NRC Lijdende vorm 0,451 -0,754 7,000 Trouw = NRC Tangconstructie 0,777 -0,283 9,000 Trouw = NRC Naamwoordstijl 0,455 -0,747 7,000 Trouw = NRC Verleden tijd 0,258 -1,131 5,500 Trouw = NRC Tegenwoordige tijd 0,805 -0,247 9,000 Trouw = NRC Kijkend naar de resultaten uit de test in Tabel 62 blijkt dat er geen significant verschil is in nieuwsberichten van nu tussen de Trouw en het NRC (p > 0,05). De lengte van de kop komt bij benadering dichtbij een significant verschil (U = 3,000, z = -1,799, p = 0,072) maar dit verschil is niet groot genoeg. Aangezien geen significant verschil kan worden gevonden moet H0 worden aangenomen. De nieuwsberichten van nu in Trouw verschillen dus niet met die van het NRC. 4.5.4 Samenvatting deelvraag 5 In dit deelhoofdstuk volgt eerst een beschrijving van nieuwsberichten voor de overgang naar het tabloidformaat, daarna nieuwsberichten na de overgang en tenslotte nieuwsberichten van nu aan de hand van literatuur.

Nieuwsberichten voor de overgang naar het tabloidformaat Er zijn verscheidene overeenkomsten tussen de kranten te vinden voor de overgang naar het tabloidformaat. Zo hebben bijna alle nieuwsberichten een dikgedrukte kop en zijn sommige van hen in de drie kranten non-informatief. Over de overeenkomsten of het verschil in leads valt weinig te zeggen, want het NRC heeft geen leads. De overeenkomst in leads tussen het Parool en Trouw is dat beide geen waar- en wanneer bij het werkwoord hebben staan of beginnen met een plaats- of tijdsaanduiding. Echter heeft de Trouw meer leads langer dan één alinea ten opzichte van het Parool. Dat het NRC geen leads heeft is opvallend te noemen aangezien een kenmerk van een nieuwsbericht is dat het een lead heeft (Schellens & Steehouder, 2008, p. 185-186; Whitaker, Ramsey & Smith, 2012, p. 19-139). Zonder lead mist er belangrijke informatie, zoals de vijf W’s en H- vragen. Dit leidt vervolgens tot minder compact geschreven nieuwsberichten.

Een andere overeenkomst is dat alle drie de kranten soms geen achtergrondinformatie geven in de body en de eerste paragraaf niet altijd de essentie van het bericht is. Doordat de eerste paragraaf niet de belangrijkste informatie weergeeft, voldoet het in die zin niet aan compact schrijven. Een onderdeel van compact schrijven is dat de belangrijkste informatie juist vooraan staat (Asbreuk & de Moor, 2007, p.309). Daarnaast heeft geen enkel nieuwsbericht in de drie kranten een zin langer dan zestig woorden, een omslachtige zin of dubbele negatie. Dit komt wel overeen met compact schrijven (Asbreuk & de Moor, 2007, p.309). Verder is de ‘wat’-vraag in alle kranten als enige altijd beantwoord. De ‘waar’-vraag is het minst beantwoord. Dat houdt in dat alle vijf W- en H-vragen niet zijn beantwoord, wat wel een inhoudskenmerk van een nieuwsbericht is (Whitaker, Ramsey & Smith, 2012, p. 19-139). Ook zijn enige verschillen te bespeuren. Zo verschillen de lengte van de koppen. Die van de Trouw zijn het langst en het Parool het kortst. Verder heeft het Parool de basisuitspraak het vaakst uitgewerkt en de Trouw het minst vaak. Tevens mist het Parool vaak een piramidestructuur, waardoor de belangrijke informatie niet vooraan staat. Hierdoor lijken de nieuwsberichten minder compact te zijn geschreven (Asbreuk & de Moor, 2007, p. 309). Daarentegen heeft het Parool de meeste W- en H-vragen beantwoord. Echter heeft het Parool ook het meest aantal bronnen en het NRC het minst. Ook heeft het NRC het minst aantal woorden, regels en alinea’s en het Parool het meest. Qua compact schrijven op basis

309). De Trouw lijkt het droogst te zijn geschreven vanwege het grote aantal naamwoordstijlen dat in de nieuwsberichten voorkomt, wat het tegenovergestelde is van compact schrijven; namelijk een werkwoordsvorm hanteren (Asbreuk & de Moor, 2007, p.309). Het NRC lijkt het actiefst te zijn geschreven vanwege het minste aantal verleden tijden. Echter bevat Trouw het grootste aantal tegenwoordige tijden. Dit is opvallend, omdat Trouw ook het grootste aantal naamwoordstijlen heeft. De nieuwsberichten in Trouw lijken dus tegenstrijdig opgesteld te zijn, aan de ene kant actief en aan de andere kant droog.

Tot slot blijkt uit de statistische vergelijking dat elf van de twaalf kenmerken van nieuwsberichten niet verschillen tussen de Trouw en het NRC. De leads verschillen wel. De Trouw heeft namelijk leads en het NRC niet. Aangezien maar één overeenkomst is gevonden, is de kans klein dat de nieuwsberichten in het NRC en Trouw verschillen. Overall is er dus geen verschil tussen de beide kranten. Nieuwsberichten na de overgang naar het tabloidformaat Wat in deze periode direct opvalt is dat ook hier het NRC geen leads heeft, net zoals voor de overgang naar het tabloidformaat. De inhoud van de leads in het Parool en de Trouw komen grotendeels overeen maar in lengte verschillen ze wel. De leads in het Parool zijn een stuk langer dan die in Trouw. De Trouw lijkt qua leads dus compacter te zijn geschreven op basis van de lengte (Asbreuk & de Moor, 2007, p.80-309). Verder is het NRC de enige krant die een paar subtitels heeft. Hoewel subtitels niet vaak voorkomen in nieuwsberichten is het wel een goede methode om teksten op te delen (Whitaker, Ramsey & Smith, 2012, p. 19-139). Het heeft wel als nadeel dat het nieuwsbericht langer wordt, niet qua aantal woorden maar wel qua ruimte die het inneemt op een pagina in de krant. Daarentegen komt overeen dat alle drie de kranten koppen hebben die niet dikgedrukt of een blikvanger zijn, waarbij het Parool de langste koppen heeft en het NRC de kortste. Qua inhoud missen dus twee kenmerken van nieuwsberichten maar dit heeft bij het NRC geen invloed gehad op de compactheid. Hier zijn de koppen het meest compact (Asbreuk & de Moor, 2007, p.126-436). Trouw is de enige krant die geen subkoppen heeft. Het NRC en het Parool hebben er een paar die bijna allemaal gelijke functies vervullen. Die in NRC zijn iets vollediger dan in het Parool.

In de body’s zijn wel veel verschillen te vinden tussen de kranten, hoewel overeenkomt dat ze allemaal achtergrondinformatie verschaffen. Weinig verschillen zijn te vinden in de piramidestructuur, die in alle kranten bijna altijd aanwezig is. Voor de centrale vraag geldt dit niet. Deze wordt het minst vaak beantwoord in het Parool. Aan de ene kant voldoen de nieuwsberichten aan het kenmerk piramidestructuur op basis van compact schrijven, maar aan de andere kant mist de centrale vraag. Deze vraag is ook een voorwaarde van compact schrijven (Asbreuk & de Moor, 2007, p. 309). Bijzonder is dat het NRC bijna alle W- en H-vragen heeft beantwoord en de andere kranten niet. Het NRC heeft dus inhoudelijk het meest voldaan aan het kenmerk alle vijf W- en H-vragen beantwoorden (Schellens & Steehouder, 2008). De ‘wat’-vraag is als enige beantwoord in alle drie de kranten, wat een vereiste is volgens Whitaker, Ramsey en Smith (2012, p. 19-139). Echter zouden de ‘waar’- en ‘wie’-vraag volgens hun ook altijd beantwoord moeten worden, maar dit is niet het geval in de geanalyseerde nieuwsberichten. Het meeste aantal bronnen zijn te vinden in de Trouw, terwijl het NRC het meeste aantal woorden en regels heeft op de voet gevolgd door het Parool. Deze kranten hebben dus beide veel witruimte. De Trouw houdt zich dus qua aantal bronnen het minst aan compact schrijven op dit gebied, aangezien de nieuwsberichten gemiddeld meer dan één bron hebben (Asbreuk & de Moor, 2007, p. 309). Tevens heeft het NRC gemiddeld meer dan 400 woorden per bericht, waardoor de nieuwsberichten lang zijn. Een maximaal aantal van 400 woorden is toegestaan volgens Schellens en Steehouder (2008, p. 185-186). Dit aantal is schromelijk overschreden, waardoor de nieuwsberichten in het NRC op het gebied van lengte niet compact zijn geschreven. Aan de andere kant hebben geen van de kranten dubbele negaties, omslachtige zinnen of zinnen langer dan zestig woorden in hun nieuwsberichten staan. Deze kenmerken vallen wel onder compact schrijven (Asbreuk & de Moor, 2007, p. 309). Tangconstructies zijn het vaakst te vinden in Trouw. Tenslotte heeft het Parool de minste verleden tijden en ook de meeste tegenwoordige tijden. Oftewel, deze nieuwsberichten zijn actief geschreven wat een kenmerk is van compact schrijven (Asbreuk & de Moor, 2007, p. 309).

Nieuwsberichten van nu

Moor, 2007, p.126-436). Voor de rest komen de koppen aardig overeen. Het NRC heeft als enige subkoppen.

De leads konden daarentegen niet goed worden vergeleken aangezien de Trouw geen leads heeft. Een lead is echter een vereiste van een nieuwsbericht. Hier begint een nieuwsbericht mee. Het is des te opvallender dat deze mist (Whitaker, Ramsey & Smith, 2012, p. 19-139; Asbreuk & de Moor, 2007, p.80-104). Hier staat namelijk de basisinformatie van het nieuwsbericht. Dit zou kunnen betekenen dat belangrijke informatie mist in de nieuwsberichten van Trouw. De enige overeenkomsten tussen de leads in het NRC en het Parool is dat de vijf W- en H-vragen nooit allemaal erin staan, de lead niet uit één zin bestaat en de waar en wanneer niet bij het werkwoord staan. Ondanks dat deze kranten dus vaak wel leads hebben, missen ze belangrijke inhoud zoals de vijf W- en H-vragen. Deze vijf W- en H-vragen zijn de steunpilaren van een nieuwsbericht en geven de belangrijkste informatie voor de lezer weer. Bovendien zijn ze niet compact geschreven want ze zijn langer dan één zin (Asbreuk & de Moor, 2007, p. 309; Whitaker, Ramsey & Smith, 2012, p. 19-139; Schellens & Steehouder, 2008, p. 185-186). De body’s lijken ook niet op elkaar. De enige overeenkomst hier is dat alle drie de kranten body’s hebben die achtergrondinformatie geven. In het Parool en het NRC wordt bijvoorbeeld nooit nieuwe informatie verschaft, terwijl dit wel zo is in de Trouw. Een body mag echter geen nieuwe informatie verschaffen zoals bij Trouw wel het geval is. Een nieuwsbericht hoort kort te zijn met een duidelijke structuur en inhoud. Dit betekent geen nieuwe informatie voor de lezer, maar alleen de basisinformatie uitwerken (Asbreuk & de Moor, 2007, p.122-126). Inhoudelijk voldoen de nieuwsberichten van Trouw dus niet aan dit kenmerk.

Daarentegen komt overeen in de nieuwsberichten dat elke krant één nieuwsbericht heeft die geen piramidestructuur heeft. Ook is de centrale vraag overal beantwoord, wat overeenkomt met het kenmerk van compact schrijven volgens Asbreuk en de Moor (2007, p. 309). Echter is het onderwerp niet in alle kranten even duidelijk, welke altijd duidelijk hoort te zijn om een compact nieuwsbericht te kunnen schrijven (Asbreuk & de Moor, 2007, p. 309). In alle kranten zijn de ‘wie’ en ‘wat’-vraag altijd beantwoord en de ‘waar’-vraag het minst. Kortom, de meeste nieuwsberichten missen belangrijke inhoud door het ontbreken van alle vijf W- en H-vragen (Whitaker, Ramsey & Smith, 2012, p. 19-139). Hoewel de nieuwsberichten gemiddeld langer zijn in de Trouw en het NRC, zijn hier ongeveer evenveel

alinea’s per bericht als in het Parool. Dit betekent dat het Parool meer witregels heeft dan de Trouw en het NRC, waardoor de nieuwsberichten hier meer zijn opgedeeld in kortere stukken tekst. Echter zijn per nieuwsbericht gemiddeld meer dan drie alinea’s te vinden, terwijl een compact nieuwsbericht maar een tot drie alinea’s lang mag zijn. Daarentegen zitten de nieuwsberichten in de kranten ver onder het gemiddelde aantal woorden van 400. Gemiddeld zijn alle nieuwsberichten rond de 200 woorden lang. Dit voldoet wel aan compact schrijven (Schellens & Steehouder, 2008, p. 185-186; Asbreuk & de Moor, p. 309). Omdat de nieuwsberichten qua woorden niet lang zijn, kreeg de journalist misschien meer ruimte om de nieuwsberichten op te delen in overzichtelijke alinea’s. Dit idee wordt ondersteund door het gemiddelde aantal regels van zeventien per nieuwsbericht wat ook ver onder het maximale aantal van dertig ligt die zijn toegestaan (Asbreuk & de Moor, 2007, p. 37).

Een andere overeenkomst is dat geen van de nieuwsberichten een zin langer dan zestig woorden, een omslachtige zin of dubbele negatie heeft. Daarnaast komen de verleden tijd en tangconstructies ook weinig voor. Dit komt overeen met de kenmerken van compact schrijven (Asbreuk & de Moor, 2007; p. 309; Renkema, 2009, p. 77-134). De tegenwoordige tijd wordt veruit het vaakst gebruikt in het Parool en het minst in het NRC. Tussen de kranten is dus verschil in actief schrijven. Om een nieuwsbericht compact te schrijven zouden de berichten actief geschreven moeten zijn, helaas voldoet het NRC hier dus niet aan (Asbreuk & de Moor, 2007, p. 309). De naamwoordstijl komt het vaakst voor in het Parool en het minst vaak in Trouw.

Ondanks de verschillen blijkt uit de statistische vergelijking tussen de Trouw en het NRC dat er geen significant verschil is tussen nieuwsberichten van nu. De kans is dus klein dat de Trouw en het NRC onderling verschillen van elkaar.

5. Conclusie

Volgende stop; conclusie. Dit is de laatste tussenstop voor de eindbestemming. Hier wordt antwoord gegeven op de hoofdvraag van het onderzoek. Hierbij is gekeken of nieuwsberichten compacter zijn geworden en zo ja/nee waar concessies zijn gemaakt op de inhoud door niet alleen kenmerken van compact schrijven mee te nemen, maar ook kenmerken van nieuwsberichten zelf.

Het doel van dit onderzoek was te achterhalen of nieuwsberichten na de overgang naar het tabloidformaat nog compacter zijn geschreven dan voor de overgang. Hierbij was de hoofdvraag: Hoe kenmerkt kort schrijven zich in nieuwsberichten voor- en na de invoering naar het tabloidformaat en in nieuwsberichten van nu? Om deze hoofdvraag te kunnen beantwoorden waren de volgende deelvragen opgesteld:

1. Wat zijn de karakteristieke kenmerken van nieuwsberichten voor de invoering naar het tabloidformaat?

2. Wat zijn de karakteristieke kenmerken van nieuwsberichten na de invoering naar het tabloidformaat?

3. Wat zijn de karakteristieke kenmerken van nieuwsberichten van nu?

4. Wat zijn de verschillen of overeenkomsten in nieuwsberichten binnen een krant? 5. Wat zijn de verschillen of overeenkomsten in nieuwsberichten tussen de drie kranten?

Aan de hand van deze deelvragen wordt antwoord gegeven op de hoofdvraag in deze conclusie. Na het beantwoorden van de hoofdvraag kan worden gekeken of het doel van het onderzoek klopt.

Het antwoord op de hoofdvraag is dat uit de kwantitatieve analyse blijkt dat er geen significante verschillen zijn tussen nieuwsberichten voor- en na de overgang naar het tabloidformaat en nieuwsberichten van nu. Echter blijkt het verschil in leads wel significant te zijn voor de overgang naar het tabloidformaat tussen de Trouw en het NRC. De Trouw heeft namelijk wel leads en het NRC niet.

Daarentegen zijn wel verschillen te vinden als naar de kwalitatieve analyse wordt gekeken. Dit verschil is mogelijk ontstaan door de onevenredige verdeling in het aantal nieuwsberichten dat is onderzocht. Doordat de verdeling onevenredig is, is niet alleen besloten de nieuwsberichten kwantitatief, maar ook kwalitatief te onderzoeken. Het antwoord op de hoofdvraag, kwalitatief gezien, is dat er verschillen en overeenkomsten zijn te vinden tussen nieuwsberichten voor- en na de overgang naar het tabloidformaat en nieuwsberichten van nu.

Een overeenkomst in de nieuwsberichten voor de overgang, na de overgang en de nieuwsberichten van nu in de kwalitatieve analyse is dat geen enkel nieuwsbericht een dubbele negatie, een zin langer dan 60 woorden of een omslachtige zin heeft. Dit komt dus overeen met compact schrijven van Asbreuk en de Moor (2007, p.298-309). Een andere overeenkomst is dat in geen van de drie tijdsperiodes altijd alle W- en H-vragen voorkomen. Tevens staan niet altijd leads in de nieuwsberichten. Dit geldt in het bijzonder voor het NRC voor- en na de overgang naar het tabloidformaat en de Trouw in de nieuwsberichten van nu. Een verschil is dat in de Trouw en het Parool de nieuwsberichten na de overgang korter dan 400 woorden zijn, terwijl dit aantal wordt overschreden in het NRC. Een compact nieuwsbericht mag echter maar 400 woorden bevatten (Asbreuk & de Moor, 2007, p.298-309). Tot slot valt in de nieuwsberichten van nu op dat de Trouw en het NRC een groter aantal woorden hebben dan het Parool, maar dat het Parool evenveel alinea’s heeft als de andere twee kranten. Dit betekent dat de nieuwsberichten in het Parool meer witruimte hebben waardoor ze misschien meer ruimte innemen op een pagina. Kortom, dit komt niet overeen met het principe van de samengestelde productie (Asbreuk & de Moor, 2007, p.298-309). Bij de samengestelde productie zouden artikelen juist ingekrompen zijn om alle artikelen op de pagina te laten passen.

Verder zijn ook enkele verschillen en overeenkomsten te onderscheiden binnen kranten in de drie tijdsperiodes. Zo blijkt de Trouw kortere nieuwsberichten te zijn gaan schrijven door de jaren heen wat betreft het aantal woorden, evenals het Parool. Daarentegen is het woordaantal in het NRC niet afgenomen door de tijd heen. Deze nieuwsberichten zijn dus niet korter geschreven. Uit de kwalitatieve analyse van de nieuwsberichten in Trouw kan

worden geconcludeerd dat ze korter zijn geworden en meer inhoud hebben gekregen door de tijd heen. Bij het Parool valt op dat de nieuwsberichten door de jaren heen actiever zijn geschreven. Er komt meer tegenwoordige tijd in voor. Tot slot valt bij het NRC op dat de nieuwsberichten steeds droger zijn geschreven, aangezien het aantal naamwoordstijlen daar is toegenomen. Concluderend kan hieruit opgemaakt worden dat nieuwsberichten kwantitatief gezien niet compacter zijn geschreven door de jaren heen. Echter, wanneer kwalitatief wordt gekeken, zijn de nieuwsberichten in Trouw en het Parool wel compacter geworden. Het doel van dit onderzoek is dus kwantitatief niet bereikt, maar kwalitatief wel met uitzondering van het NRC.

Samenvattend is de komst van de samengestelde producties waarschijnlijk van invloed geweest op de inhoud en vorm van de nieuwsberichten in de Trouw en het Parool. Zo is gebleken dat deze nieuwsberichten korter zijn geworden. Dit sluit aan bij de gedachte dat door de komst van de tabloid kranten hun artikelen moesten inkorten om op het nieuwe formaat krant te passen en om mogelijk ruimte te bieden aan advertenties (Asbreuk & de Moor, 2007, p.298-309; Andersson, 2013, p.1-21; Franklin, 2008, p.631-637). Bovenstaand resultaat geldt echter niet voor het NRC, waar de nieuwsberichten na de overgang zelfs meer dan 400 woorden bevatten en droger zijn geworden qua naamwoordstijl. Dit spreekt compact schrijven tegen (Asbreuk & de Moor, 2007, p.298-309). Ook uit Sternvik (2009) haar onderzoek bleek dat Zweedse lezers van de krant vonden dat de artikelen korter zijn geworden na de overgang naar het tabloidformaat. Deze uitkomst wordt dus ondersteund in dit onderzoek. De andere uitkomst van Sternvik (2009) haar onderzoek was dat de lezers vonden dat er concessies waren gemaakt op de inhoud door het inkorten van de artikelen. Echter geldt dat niet voor de onderzochte nieuwsberichten in dit onderzoek. De nieuwsberichten in Trouw lijken door de jaren heen zelfs meer inhoud te hebben gekregen, terwijl ze tegelijkertijd korter zijn geworden. Aan de andere kant is het kenmerkend voor nieuwsberichten om een lead te bezitten en de vijf W- en H-vragen te beantwoorden volgens Whitaker, Ramsey en Smith (2012, p.19-38) en Schellens en Steehouder (2008,

onderzochte nieuwsberichten in dit onderzoek. Een lezer krijgt hierdoor mogelijk niet alle ins en outs te weten omdat de journalist deze niet weergeeft in het nieuwsbericht. De wat-vraag is hierbij het meest beantwoord en de waar-vraag het minst vaak. De reden hiervoor is onduidelijk. Het lijkt te maken te hebben met het onderwerp van de nieuwsberichten. Aangezien deze over Prinsjesdag gaan is misschien de assumptie van de journalisten geweest dat lezers wel weten dat dit zich afspeelt in de Ridderzaal of Den Haag. Dit wordt