Ruimtelijke ontwikkelingen

Bouma, J. & R. de Vries (2020), Maatschappelijke betrokkenheid bij de leefomgeving. Den Haag: PBL Planbureau voor de Leefomgeving.

BNSP (2016), Eindrapportage pilots omgevingsvisie. Den Haag: Beroepsvereniging van Nederlandse Stedebouwkundigen en Planlogen.

Buck Consultants International (2020), Record nieuwe megadistributiecentra, zie:

https://www.bciglobal.nl/nl/record-nieuwe-megadistributiecentra, 11 februari 2020. Castells, M. (1996), The rise of the network society. Oxford: Blackwell Publishers.

CBS (2019), Prognose: 19 miljoen inwoners in 2039, zie: https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2019/51/ prognose-19-miljoen-inwoners-in-2039, 17 december 2019.

CBS & PBL (2019), PBL/CBS Regionale bevolkings- en huishoudensprognose 2019-2050. Belangrijkste uitkomsten. Den Haag: Centraal Bureau voor de Statistiek [https://www.pbl.nl/publicaties/ pbl-cbs-regionale-bevolkings-en-huishoudensprognose-2019-2050-belangrijkste-uitkom- sten].

Glaeser, E. (2011), Triumph of the city. New York: Penguin Press. Goodhart, D. (2017), The road to somewhere. London: Hurst &Co. Infact, Circusvis & RIGO (2020) Veerkracht in het corporatiebezit: update.

Kennisbank Openbaar Bestuur (2020), RegioAtlas, zie: https://kennisopenbaarbestuur.nl/ regioatlas.

Ministerie van BZK (2019), Ontwerp Nationale Omgevingsvisie. Den Haag: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

Ministerie van BZK (2020a), Regie en keuzes in het nationaal omgevingsbeleid (NOVI). Den Haag: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

Ministerie van BZK (2020b), Voortgang programma Leefbaarheid en Veiligheid, zie: https://www. rijksoverheid.nl/binaries/rijksoverheid/documenten/kamerstukken/2020/03/31/ kamerbrief-voortgang-programma-leefbaarheid-en-veiligheid/Kamerbrief+voortgang+pr ogramma+Leefbaarheid+en+Veiligheid.pdf.

Ministerie van Financiën (2020), Ruimte voor wonen. Brede maatschappelijke herwaardering. Den Haag: Ministerie van Financiën.

Motivaction (2018), Burgerperspectieven voor de NOVI. Amsterdam: Motivaction. PBL (2009), De toekomst van bedrijventerreinen. Den Haag: PBL Planbureau voor de

Leefomgeving.

PBL (2014), Kiezen en delen. Den Haag: PBL Planbureau voor de Leefomgeving.

PBL (2016), Transformatiepotentie: woningbouwmogelijkheden in de bestaande stad. Den Haag: PBL Planbureau voor de Leefomgeving.

PBL (2017a), Omgevingsbeleid op een tweesprong. Den Haag: PBL Planbureau voor de leefomgeving.

PBL (2017b), Evaluatie city deals. Den Haag: PBL Planbureau voor de Leefomgeving. PBL (2017c), Evaluatie city deals - vervolg. Den Haag: PBL Planbureau voor de Leefomgeving. PBL (2020a), Dagelijkse verplaatsingspatronen: intensivering van stedelijke netwerken? Den Haag:

PBL Planbureau voor de Leefomgeving.

PBL (2020b), Wonen en gevoelens van onbehagen. Den Haag: PBL Planbureau voor de Leefomgeving.

Pree, J.C.I de (1997), Grenzen aan verandering. Den Haag: Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid.

Raad van State (2020), Jaarverslag 2019, zie: https://jaarverslag.raadvanstate.nl/2019. RIGO – Atlas voor Gemeenten (2019), Leefbaarheid in Nederland 2018.

Witsen, P.P. (2015), Waard of niet. Den Haag: College van Rijksadviseurs.

Wouden, R. van der (red.) (2015), De ruimtelijke metamorfose van Nederland. Het tijdperk van de Vierde Nota. Den Haag/Rotterdam: PBL Planbureau voor de Leefomgeving/nai010-uitgevers. Wouden, R van der (2020), ‘In control of urban sprawl? Examining the effectivity of national

spatial planning in the Randstad, 1958-2018’, in: W. Zonneveld, V. Nadin & D. Stead (eds.), Randstad: A polycentric metropolis. Routledge [te verschijnen].

WRR (1990), Van de stad en de rand. Den Haag: Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid.

5

Circulaire economie

Bastein, T. & E. Rietveld (2015), Materialen in de Nederlandse economie – een kwetsbaarheidsanalyse. TNO 2015 R11613. Delft: Nederlandse organisatie voor toegepast natuurwetenschappelijk onderzoek (TNO).

Berkel J. van, N. Schoenaker, A van de Steeg, L. de Jongh, R. Schovers, A. Pieters & R. Delahaye (2019), Materiaalstromen in Nederland. Materiaalmonitor 2014-2016, gereviseerde cijfers. Den Haag: Centraal Bureau voor de Statistiek.

Bouma, J. & R. de Vries (2020), Maatschappelijke betrokkenheid bij de leefomgeving. Den Haag: PBL Planbureau voor de Leefomgeving.

Drissen, E. & H. Vollebergh (2018), Monetaire milieuschade in Nederland. Een verkenning. Den Haag: PBL Planbureau voor de Leefomgeving.

EC (2017), Communication from the Commission to the European Parliament, the council, the European economic and social committee and the committee of the regions. On the 2017 list of Critical Raw Materials for the EU (COM(2017)490 final). Brussels: European Commission.

EC (2018), Communication from the Commission to the European Parliament, the council, the European economic and social committee and the committee of the regions. On a monitoring framework for the circular economy (COM(2018)29 final). Brussels: European Commission.

IRP (2019), Global resources outlook 2019: Natural resources for the future we want. A Report of the International Resource Panel. Nairobi: United Nations Environment Programme. Kishna, M., A. Hanemaaijer, E. Rietveld, T. Bastein, R. Delahaye & N. Schoenaker (2019),

Doelstelling circulaire economie 2030. Operationalisering, concretisering en reflectie. Den Haag: PBL Planbureau voor de Leefomgeving.

Koch, J. et al. (2020), Circulair materiaalgebruik in Nederland. Vergelijking tussen verschillende indicatorberekeningen en aanbevelingen. Den Haag: PBL Planbureau voor de Leefomgeving. Krausmann, F., S. Gingrich, N. Eisenmenger. K.-H. Erb, H. Haberl & M. Fischer-Kowalski

(2009), ‘Growth in global materials use, GDP and population during the 20th century’, Ecological Economics 68(10): 2696-2705.

Ministerie van IenM (2014), Van Afval naar Grondstof. Uitwerking van acht operationele doelstellingen. Bijlage bij de Kamerbrief invulling programma Van Afval Naar Grondstof. Den Haag: Ministerie van IenM.

Ministerie van IenM & EZ (2016), Nederland circulair in 2050. Rijksbreed programma Circulaire Economie. Den Haag: Ministeries van Infrastructuur en Milieu en Economische Zaken. Ministerie van IenW et al. (2019), Uitvoeringsprogramma Circulaire Economie 2019-2023. Den Haag:

Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.

OECD (2019), Global Material Resources Outlook to 2060 – Economic drivers and environmental consequences. Paris: OECD Publishing.

Rood, T. & M. Kishna (2019), Circulaire economie in kaart. Den Haag: PBL Planbureau voor de Leefomgeving.

Strengers, B. & H. Elzenga (2020), Beschikbaarheid en toepassingsmogelijkheden van duurzame biomassa. Verslag van een zoektocht naar gedeelde feiten en opvattingen. Den Haag: PBL Planbureau voor de Leefomgeving.

UNEP (2016), Food Systems and Natural Resources. A Report of the Working Group on Food Systems of the International Resource Panel. Nairobi: United Nations Environment Programme.

6

Leefomgeving, beleid en samenleving

Bouma, J. & R. de Vries (2020), Maatschappelijke betrokkenheid bij de leefomgeving. Den Haag: PBL Planbureau voor de Leefomgeving.

Bouma, J., M. Koetse & J. Brandsma (2020), Natuurinclusieve landbouw: wat beweegt boeren? Het effect van financiële prikkels en gedragsfactoren op de investeringsbereidheid van agrariërs. Den Haag: PBL Planbureau voor de Leefomgeving.

Bredenoord, H., S. van Broekhoven, D. van Doren, M. Goossen, M. van Oorschot & P. Vugteveen (2020), Maatschappelijk betrokkenheid bij natuur in beleid en praktijk. Verkennende studie onder burgers en bedrijven. Den Haag: PBL Planbureau voor de Leefomgeving.

CBS (2018), Milieu en duurzame energie: opvattingen en gedrag. Den Haag: Centraal Bureau voor de Statistiek.

ESB (2020), Draagvlak onder druk. Dossier Economisch Statistische Berichten 4786S, jaargang 105. Den Haag.

Hepburn, C., B. O’Callaghan, N. Stern, J. Stiglitz & D. Zenghelis (2020), ‘Will COVID-19 fiscal recovery packages accelerate or retard progress on climate change?’, Oxford Review of Economic Policy, 36.

I&O (2020), Duurzaam denken is (nog steeds) niet duurzaam doen, zie: https://www.ioresearch.nl/ actueel/duurzaam-denken-is-nog-steeds-niet-duurzaam-doen/.

IPPC (2018), Global warming of 1.5 degree. Special report of the Intergovernmental Panel on Climate Change, paragraph 4.4.3 ‘Enabling life style and behavioural change’, zie: https://www.ipcc.ch/sr15/download/.

Krom, M. de, M. Vonk & H. Muilwijk (2020), Voedselconsumptie veranderen: Bouwstenen voor beleid om verduurzaming van eetpatronen te stimuleren. Den Haag: PBL Planbureau voor de

Leefomgeving.

PBL (2011), De energieke samenleving. Op zoek naar een sturingsfilosofie voor een schone economie. Den Haag: PBL Planbureau voor de Leefomgeving.

Rood, T. & M. Kishna (2019), Circulaire economie in kaart. Den Haag: PBL Planbureau voor de Leefomgeving.

SCP (2019b), De sociale staat van Nederland 2019. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau. SCP (2020), Op weg naar aardgasvrij wonen. De energietransitie vanuit burgerperspectief. Den Haag:

Sociaal en Cultureel Planbureau.

Staatscommissie parlementair stelsel (2018), Lage drempels, hoge dijken: democratie en rechtsstaat in balans. Amsterdam: Boom.

Steen, M. van der, J. Scherpenisse, M. Hajer, O.-J van Gerwen & S. Kruitwagen (2014), Leren door doen. Overheidsparticipatie in een energieke samenleving. Den Haag: PBL Planbureau voor de Leefomgeving/NSOB.

Turnhout, E., S. van Bommel & N. Aarts (2010), ‘How participation creates citizens: Participatory governance as performative practice’, Ecology and Society 15(4).

Verwest, F., J. Notenboom & O.-J. van Gerwen (2020), Van coronacrisis naar duurzaam herstel. Den Haag: PBL Planbureau voor de Leefomgeving.

WRR (2017), Weten is nog geen doen. Een realistisch perspectief op redzaamheid. Den Haag: Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid.

Planbureau voor de Leefomgeving Postadres: Postbus 30314 2500 GH Den Haag www.pbl.nl @leefomgeving 2020