De Ruige Hof nu De mensen achter De Ruige Hof

De Ruige Hof is een natuurvereniging met een totaal van ongeveer 450 leden (huishoudens). Deze leden betalen jaarlijks een contributie voor hun lidmaatschap, en dragen daarmee financieel bij aan de activiteiten die De Ruige Hof uitvoert. Daarnaast zijn er zo’n 50 tot 60 actieve vrijwilligers die

regelmatig voor De Ruige Hof werken, sommigen daarvan wekelijks of zelfs meerdere keren per week. De Ruige Hof heeft een parttime betaalde coördinator in dienst, wiens rol als zeer belangrijk wordt gezien in het organiseren van activiteiten. Daarnaast heeft de vereniging ook een dagelijks bestuur en een speciale beheercommissie die het terreinbeheer overziet.

De vrijwilligers die werken voor De Ruige Hof hebben diverse achtergronden, hoewel een bestuurslid opmerkt dat het ‘vrijwel uitsluitend blanke mensen’ zijn, en daarmee dus geen afspiegeling van de multiculturele wijk Amsterdam-Zuidoost. Opvallend is verder het grote aantal vrijwilligers dat een achtergrond heeft als psychiatrisch patiënt – afgaande op een inschatting van de coördinator gaat hier om ongeveer de helft van alle vrijwilligers. Een vrijwilliger legt uit dat het werk bij De Ruige Hof deze mensen kan helpen om terug te keren in de maatschappij (zie ook het persoonlijke verhaal van Marianne in Theunissen en Bongers, 2004, p.42). Andere vrijwilligers bij de Ruige Hof omvatten onder andere een aantal gepensioneerden, werklozen, en mensen die parttime werken in het dagelijks leven. Er zijn relatief weinig jonge vrijwilligers bij De Ruige Hof: de coördinator omschrijft een groot deel van hen als ‘grijs’. Een uitzondering hierop vormen de vrijwilligers van De Ruige Kids, waar ook jong- volwassenen deel van uitmaken.

Doelen en ambities

De Ruige Hof is oorspronkelijk opgericht vanuit het idee om natuurbeheer en recreatie te combineren. In het huidige beleidsplan (De Ruige Hof, 2012, sectie 2.0) worden vier doelen onderscheiden

(letterlijk overgenomen):

1. in het algemeen het bevorderen van de aandachtige omgang tussen de stedeling en de natuur; 2. het inrichten en beheren van terreinen waar ontwikkeling en beheer van de natuur als leidraad

worden gehanteerd;

3. het stimuleren van die op de natuur gerichte vormen van recreatie, die de natuurlijke

draagkracht van de terreinen niet te boven gaan, waarbij de aandacht ook uitgaat naar vormen waarin de eigen verantwoordelijkheid van de recreatief gebruiker wordt gestimuleerd; en 4. het verrichten van studie naar inrichtings- en beheerskosten en bezoekersaantallen.

Een andere omschrijving van doelstellingen van De Ruige Hof, ook vindbaar op hun website, is dat ze stadsbewoners dichter bij de natuur willen brengen, (Ruige Hof, website bezocht op 28-09-2015) en, volgens de coördinator, ook de natuur dichter bij de stadsbewoner.

Hoewel De Ruige Hof al bijna 30 jaar bestaat zijn de doelstellingen gedurende deze periode redelijk stabiel gebleven. Niettemin zijn de uitdagingen voor het realiseren van deze doelstellingen wel veranderd door de jaren heen. Daarnaast zijn er nieuwe activiteiten zoals een Kids Club, activiteiten op het gebied van fotografie, PR en communicatie. Ook wordt er de laatste jaren meer ingezet op lobbyen richting de politiek. De gebieden van De Ruige Hof zijn door de jaren heen bedreigd geweest door (plannen voor) stadsontwikkeling. De Natuurvereniging benadrukt sterk dat groene ruimte in en om de stad belangrijk is en belangrijke ecologische, sociale en economische waarden heeft. Ze beklemtonen hierin ook hun eigen positie als Natuurvereniging. Daarnaast is er binnen De Ruige Hof ook een gedeeld idee dat het belangrijk is om stadsbewoners in contact te brengen met en te betrekken bij de natuur. Ze herkennen tevens dat het voor het voortbestaan van De Ruige Hof erg belangrijk is dat ze stadsbewoners uit Amsterdam-Zuidoost actief bij hun werkzaamheden betrekken (coördinator Ruige Hof, persoonlijk interview).

Terreinen

Natuurvereniging de Ruige Hof beheert twee natuurgebieden op grond die ze pachten van de gemeente Amsterdam: de gebieden De Riethoek en Klarenbeek. Deze gebieden zijn beide rond de 6 hectare groot, waarmee de vereniging in totaal een goede 12 hectare aan natuurgebied in beheer heeft. Daarnaast beheren ze ook nog een erf rondom hun huidige onderkomen, dat direct naast Klarenbeek is gelegen (figuur 7 en 8).

Figuur 7:

Klarenbeek

Figuur 8: De

64 |

Klarenbeek is een terrein waarvan het landschap doet denken aan het oude cultuurlandschap dat in de

11e_-16e _{eeuw in West-Nederland kon worden gevonden. Het is een afwisselend en relatief nat gebied} met kleine landschapselementen zoals knotwilgen, struweel, poelen, sloten, houtwallen, rietmoeras en bloemrijk hooiland (De Ruige Hof website, bezocht op 28-09-2015). Klarenbeek heeft een eigen waterpeil, en dit zorgt er in combinatie met de zuiverende functie van het riet voor dat de waterkwaliteit zeer goed is. Het gebiedt herbergt diverse rode lijst soorten, waaronder diverse orchideeën, Parnassia en Spaanse Ruiter, en ook de ijsvogel komt er voor. Op Klarenbeek is ook een kleine botanische tuin met daarbij een medicinale kruidentuin. Klarenbeek wordt vrij intensief beheerd: De Ruige Hof werkt wekelijks in dit gebied om het te onderhouden.

De Riethoek is een gebied met zowel hoge en droge gedeelten als gedeelten die lager gelegen zijn.

Het gebied is grotendeels gelegen op een kunstmatig zandlichaam, waarin op sommige plaatsen bouwafval is gestort. De Riethoek kent op de hogere, zandige delen een vegetatie die enigszins doet denken aan duingebieden. Niettemin zijn er in Riethoek ook lagere, nattere delen waar moerassoorten voorkomen. Het gebied kent ook enkele hooilanden en wat dicht struikgewas. Diverse orchideeën, kikkers, salamanders en hagedissen komen in het gebied voor, en ook hier laat de ijsvogel zich soms zien. De Riethoek wordt minder intensief beheerd dan Klarenbeek, met een iets meer hands-off approach.

Hiernaast heeft De Ruige Hof nog een erf in beheer, aangrenzend aan Klarenbeek. Hierop bevindt zich het (tijdelijke) onderkomen van de vereniging, Het Theehuis. Op het bijbehorende erf bevinden zich enkele bloemperken, gras, een vogelkijkhut en een aantal voorzieningen zoals bankjes om op te zitten.

6.1.3

Organisatie, regelgeving en financiering