Hoofdstuk 10 Analyse van onderzoeksvragen en meerniveaumodellen
10.4 Resultaten Model 3 (achtergrond van de scholen)
10.4.1 Resultaten stationscores
Schooltype. Op sbo-scholen is de totaalscore voor de bewegingsvaardigheid van leerlingen significant lager dan op reguliere basisscholen (ES = -0,51). Wat betreft de onderlinge stations zijn zowel positieve als negatieve significante associaties gevonden. Op sbo-scholen zijn de leerlingen vaardiger in mikken op een verhoogd doel (ES = 1,02) en kaatsen met een kleine bal via de muur (ES
= 1,00), maar minder vaardig in algemene balans (ES = -0,55), touwzwaaien (ES = -1,42) en rollen over verhoogd vlak (ES = -0,61). In dit model met schoolniveauvariabelen zijn de effecten prominenter dan in het voorgaande model.
Schoolgrootte. Voor reguliere basisscholen is geen consistent beeld gevonden wat betreft de samenhang van schoolgrootte met de totaalscore voor de bewegingsvaardigheid van leerlingen. De onderliggende stationscores bevestigen dit beeld. Naarmate de reguliere basisschool groter is hebben de leerlingen een enigszins lagere algemene balansvaardigheid (201 – 300 lln ES = -0,52, 400+ lln ES = -0,54), maar deze samenhang is niet teruggevonden bij balanceren instabiel. Er lijkt wel een tendens te zijn dat op grotere reguliere basisscholen leerlingen wat beter scoren op algemene motorische coördinatie (400+ lln ES = 0,74), 10x5 meter loop (400+ lln ES = 1,12) en shuttle run test (ES = 0,59 – 0,64) dan op de klein(st)e scholen. Wat betreft de algemene balvaardigheid zijn er geen significante tussenschoolse verschillen, maar bij mikken op een verhoogd doel (ES = 0,70 – 1,36) en tennissen via de muur (301 – 400 lln ES = 1,04) scoren de leerlingen op grotere scholen beter dan op de kleinste scholen. Bij touwzwaaien met landing halve draai (101 – 200 lln ES = -0,83, 201 – 300 lln ES = -0,68) en rollen over verhoogd vlak (201 – 300 lln ES = -0,65, 301 – 400 lln ES = -0,78) scoren de leerlingen op de kleinste reguliere basisscholen juist beter. De schoolgrootte van sbo-scholen is onbekend en daarom buiten beschouwing gelaten.
179
Gewichtenleerlingen. Voor het percentage gewichtenleerlingen op een reguliere basisschool zijn de bevindingen eenduidiger dan voor schoolgrootte. Naarmate het percentage gewichtenleerlingen op een school hoger is, is de totaalscore lager (>25% ES = -0,54) en zijn ook de stationscores voor algemene balvaardigheid (>25% ES = -1,13), motorische coördinatie (>25% ES = -1,26) en de shuttle run test lager (ES = -0,87 - -1,27). Voor de twee balansstations en verspringen is geen samenhang met het percentage gewichtenleerlingen gevonden. Bij de overige stations is het beeld weer minder consistent. Op reguliere basisscholen met 10-25% gewichtenleerlingen scoren de leerlingen lager bij touwzwaaien met landing halve draai (ES = -0,89), maar hoger bij rollen over een verhoogd vlak (0 – 10 ES = 0,42, 10 – 25 ES = 0,50), mikken op verhoogd doel (0 – 10 ES = 0,92) en kaatsenballen met kleine bal via muur (0 – 10 ES = 0,87, 10 – 25 ES = 0,84) dan op scholen zonder gewichtenleerlingen.
Dat de scholen met 1-25% gewichten leerlingen in vergelijking met scholen zonder gewichtenleerlingen geen eenduidig beeld laten zien kan ermee te maken hebben dat het soms om één of enkele gewichtenleerlingen gaat op de 1-25%-scholen. Deze leerlingen hoeven niet eens in groep 8 te zitten. Het leerlinggewicht is op sbo-scholen niet aan de orde en valt daarom buiten deze analyses.
Regio. Er zijn kleine regionale verschillen tussen scholen gevonden. De totaalscore voor de bewegingsvaardigheid is op scholen in West (ES = 0,29) en Zuid (ES = 0,35) beter dan op scholen in Noord-Nederland. Hetzelfde geldt voor de algemene balansvaardigheid (West ES = 0,67, Zuid ES = 0,57), maar bij balanceren instabiel zien we geen regionale verschillen. Wat betreft de balvaardigheidsstations geldt het omgekeerde. Voor algemene balvaardigheid zijn er geen significante regionale verschillen tussen scholen gevonden, maar bij enkele specifieke balvaardigheidsstations (mikken op verhoogd doel en kaatsenballen met kleine bal via de muur, Zuid ES = -1,26 respectievelijk ES = 0,44) en het doelspel wel (West ES = 0,50, Zuid ES = 0,51). Bij het doelspel valt op dat leerlingen op scholen in Noord-Nederland significant lager scoren dan leerlingen op scholen in Oost, West en Zuid-Nederland.
Urbanisatiegraad. De urbanisatiegraad van de omgeving waarin de school gelokaliseerd is blijkt niet of nauwelijks samen te hangen met de bewegingsvaardigheid van leerlingen. Alleen voor motorische coördinatie (KTK) is een significant verschil gevonden; leerlingen op scholen in een (zeer) stedelijke omgeving hebben een lagere score op dit station dan leerlingen op de overige scholen (SE
= -0,45). De beperkte verschillen voor urbanisatiegraad en ook regio kunnen ermee te maken hebben dat deze variabelen in enige mate gerelateerd zijn aan de eerdere variabele schoolgrootte.
Denominatie. Hoewel de totaalscore niet significant samenhangt met de denominatie van de school, zijn er wel enkele opvallende denominatie-verschillen bij de stationscores gevonden.
Leerlingen op algemeen-bijzondere en antroposofische scholen hebben een lagere score op algemene balans- (ES = -0,57) en balvaardigheid (ES = -0,51), wendsprong over de kast (ES = -0,83) en tennissen via de muur dan leerlingen op openbare scholen (ES = -0,92). Protestants-christelijke (PC), gereformeerd-vrijgemaakte, Rooms-katholieke (RK) en samenwerkingsscholen (PC en RK) onderscheiden zich op geen enkel station van de openbare scholen; de bewegingsvaardigheid van de leerlingen is niet verschillend.
180 10.4.2 Resultaten Leerlingenvragenlijst
In Tabel 10.3 zijn de resultaten van de leerlingenvragenlijst voor model 3 gepresenteerd. De belangrijkste bevindingen bespreken we in de onderstaande alinea’s.
Schooltype. Er zijn verschillen gevonden in de vragenlijsten tussen leerlingen in het reguliere basisonderwijs en het sbo. Leerlingen op het sbo geven aan de regels ten behoeve van veiligheid minder te volgen (ES = -0,41) en zij voelen zich minder verbonden met hun klasgenoten (ES = -0,60) dan leerlingen op het regulier basisonderwijs. Zij geven ook vaker aan extrinsiek gemotiveerd te zijn in de gymles (ES = 0,80).
Schoolgrootte, gewichtenleerlingen, urbanisatiegraad en regio. Er zijn voor schoolgrootte geen significante verschillen gevonden in de aspecten die middels de leerlingenvragenlijsten bevraagd zijn. Ook het aantal gewichtenleerlingen lijkt geen verband te hebben met de in de leerlingenvragenlijst bevraagde aspecten. De urbanisatiegraad lijkt niet of nauwelijks samen te hangen met de aspecten uit de leerlingenvragenlijst. Leerlingen in het oosten van het land geven significant meer aan dat zij de regels ten behoeve van veiligheid volgen (ES = 0,17). Andere regionale verschillen zijn er niet gevonden.
Denominatie. Leerlingen die naar een protestants christelijke of gereformeerd vrijgemaakte school gaan zijn minder extrinsiek gemotiveerd (ES = -0,19) dan leerlingen die naar een openbare basisschool gaan. Wel geven zij significant meer verbondenheid met hun leerkracht te ervaren dan leerlingen van openbare scholen (ES = 0,30 en ES = 0,42). Ook leerlingen die naar een rooms-katholieke school of een samenwerkingsschool tussen rooms-katholiek en protestants christelijk gaan geven aan meer verbondenheid met hun leerkracht te ervaren. Tevens ervaren zij meer verbondenheid met hun klasgenoten (ES = 0,24).
181 Tabel 10.3. - Meerniveau modellen met schoolachtergrond (Model 3)
BOT2-Balans BOT2-Balvaardigheid KTK Eurofit - Verspringen Eurofit - 10x5 meter loop
Fixed Part b SE(b) b SE(b) b SE(b) b SE(b) b SE(b)
Intercept 2,268 0,337 * 3,479 0,740 * 3,008 0,734 * 1,483 0,643 * 1,948 0,638 * Sbo -0,748 0,373 * -0,763 0,649 -0,999 0,529 -0,471 0,462 -0,278 0,688 101-200 leerlingen* -0,451 0,329 -0,306 0,360 0,147 0,466 0,341 0,389 0,213 0,487 201-300 leerlingen* -0,708 0,307 * 0,083 0,363 0,526 0,519 0,169 0,356 0,269 0,532 301-400 leerlingen* 0,010 0,362 0,258 0,399 0,021 0,483 -0,014 0,399 -0,039 0,518
>400 leerlingen* -0,725 0,331 * -0,192 0,394 0,963 0,453 * 0,039 0,430 1,391 0,595 * >0 t/m 10% gewichtenleerlingen** 0,156 0,316 -0,926 0,573 -0,199 0,630 0,228 0,346 -0,308 0,634 >10 t/m 25% gewichtenleerlingen** 0,531 0,361 -1,066 0,611 -1,359 0,963 0,083 0,404 -0,532 0,716 >25% gewichtenleerlingen** -1,706 0,737 * -1,644 0,725 * -0,057 0,538 -0,387 1,028 Oost*** 0,416 0,271 -0,027 0,352 -0,498 0,417 -0,134 0,407 -0,865 0,702 West*** 0,904 0,231 * -0,093 0,363 -0,575 0,451 0,316 0,460 -0,276 0,549 Zuid*** 0,775 0,295 * 0,457 0,412 -0,563 0,423 0,186 0,418 0,509 0,382 Urbanisatiegraad (zeer) sterk stedelijk -0,282 0,166 -0,035 0,196 -0,590 0,209 * 0,093 0,197 -0,269 0,258 algemeen bijzonder & antroposofisch**** -0,770 0,248 * -0,778 0,358 * -0,168 0,421 0,086 0,384 -0,540 0,446 PC & gereformeerd vrijgemaakt**** -0,389 0,241 -0,315 0,335 0,019 0,306 -0,071 0,333 0,555 0,336 RK & samenwerling PC en RK**** -0,481 0,282 -0,252 0,353 -0,389 0,430 0,263 0,308 -0,013 0,304 Random Part
Schoolniveau 0,000 0,000 0,000 0,000 0,027 0,028 0,062 0,038 0,126 0,054 * Leerlingniveau 1,826 0,095 * 2,298 0,126 * 1,713 0,100 * 1,820 0,099 * 1,556 0,087 *
ICC 0,00 0,00 0,02 0,03 0,07
R2 0,069 0,035 0,189 0,080 0,156
Model fit
-2*loglikelihood 2.532 2.422 2.071 2.457 2.206
Aantal scholen 30 28 27 31 28
Aantal leerlingen 736 660 611 710 664
* Schoolgrootte (<=100 is referentie), ** Percentage gewichtenleerlingen (0% is referentie), *** Regio (Noord is referentie), **** Denominatie (openbaar is refentie)
182 Tabel 10.3. - Meerniveau modellen met schoolachtergrond (vervolg Model 3)
* Schoolgrootte (<=100 is referentie), ** Percentage gewichtenleerlingen (0% is referentie), *** Regio (Noord is referentie), **** Denominatie (openbaar is referentie)
183 Tabel 10.3. - Meerniveau modellen met schoolachtergrond (vervolg Model 3)
CITO5 - Mikken op verhoogd doel
CITO6 - Kaatsenballen met kleine bal via muur
CITO7 - Tennissen via
de muur Eindvakbal Totaalscore
Fixed Part b SE(b) b SE(b) b SE(b) b SE(b) b SE(b)
Intercept 1,069 0,564 0,351 0,713 2,388 0,815 * 1,608 0,542 * 1,995 0,314 * Sbo 1,316 0,434 * 1,408 0,694 * -0,075 0,797 -0,066 0,541 -0,674 0,303 * 101-200 leerlingen* 0,904 0,352 * 0,449 0,306 0,560 0,337 0,238 0,256 0,252 0,199 201-300 leerlingen* 1,751 0,352 * 0,187 0,341 0,575 0,398 -0,125 0,267 0,008 0,207 301-400 leerlingen* 0,947 0,371 * 0,465 0,335 1,319 0,422 * -0,084 0,312 0,211 0,23 >400 leerlingen* 0,732 0,532 0,932 0,477 0,812 0,626 0,042 0,280 0,455 0,242 >0 t/m 10% gewichtenleerlingen** 1,191 0,348 * 1,217 0,591 * -1,112 0,673 0,226 0,516 -0,201 0,273 >10 t/m 25% gewichtenleerlingen** 0,344 0,371 1,176 0,583 * -1,049 0,658 0,362 0,469 -0,369 0,292
>25% gewichtenleerlingen** 0,156 0,472 1,188 0,706 -2,499 0,827 * 0,448 0,531 -0,712 0,323 *
Oost*** -0,478 0,343 0,527 0,393 0,338 0,459 0,617 0,259 * 0,071 0,169
West*** -0,684 0,341 * 0,065 0,332 0,060 0,386 0,720 0,215 * 0,390 0,155 * Zuid*** -1,628 0,382 * 0,623 0,288 * 0,558 0,348 0,732 0,279 * 0,460 0,179 * Urbanisatiegraad (zeer) sterk stedelijk -0,121 0,185 0,171 0,202 -0,293 0,233 -0,146 0,162 -0,143 0,110 algemeen bijzonder & antroposofisch**** 0,315 0,301 -0,276 0,329 -1,159 0,347 * -0,373 0,232 -0,319 0,178 PC & gereformeerd vrijgemaakt**** -0,527 0,321 -0,301 0,412 0,623 0,555 0,032 0,201 0,070 0,149 RK & samenwerking PC en RK**** -0,177 0,274 0,004 0,206 0,039 0,260 -0,319 0,225 0,109 0,145 Random Part:
Schoolniveau 0,101 0,037 * 0,278 0,088 * 0,092 0,039 * 0,022 0,026 0,000 0,000 Leerlingniveau 1,613 0,071 * 1,320 0,069 * 1,480 0,076 * 1,902 0,103 * 1,473 0,079 *
ICC 0,03 0,00 0,04 0,00 0,06
R2 0,176 0,250 0,169 0,106 0,265
Model fit
-2*loglikelihood: 2.237 2.025 2.034 2.895 7.419
Aantal scholen 30 27 27 36 89
Aantal leerlingen 664 575 609 814 2158
* Schoolgrootte (<=100 is referentie), ** Percentage gewichtenleerlingen (0% is referentie), *** Regio (Noord is referentie), **** Denominatie (openbaar is referentie)
184 Tabel 10.3. - Meerniveau modellen met schoolachtergrond (vervolg Model 3)
Sportieve vaardigheden Veiligheid Intrinsieke motivatie Extrinsieke motivatie
Fixed Part b SE(b) b SE(b) b SE(b) b SE(b)
Intercept 11,831 0,587 * 7,115 0,286 * 30,052 1,174 * 8,868 0,640 *
Sbo -0,390 0,571 -0,709 0,279 * -2,007 1,134 2,700 0,621 *
101-200* 0,233 0,399 -0,020 0,198 -0,756 0,745 -0,041 0,429
201-300* 0,577 0,408 -0,068 0,200 0,372 0,776 -0,167 0,440
301-400* 0,424 0,441 -0,145 0,215 -0,235 0,864 -0,554 0,478
>400* -0,038 0,455 0,072 0,218 -0,194 0,910 -0,068 0,493
>0 t/m 10% gewichtenleerlingen** 0,146 0,500 0,119 0,242 -0,666 1,021 0,170 0,550
>10 t/m 25% gewichtenleerlingen** 0,176 0,537 0,094 0,259 -0,812 1,094 0,562 0,588
>25% gewichtenleerlingen** -0,174 0,594 -0,075 0,285 -1,415 1,211 0,530 0,652
Oost*** 0,446 0,312 0,297 0,146 * -0,166 0,635 -0,456 0,341
West*** 0,232 0,282 0,114 0,132 -0,414 0,581 0,123 0,309
Zuid*** 0,166 0,332 0,305 0,158 0,204 0,672 0,286 0,362
(zeer) sterk stedelijk -0,062 0,200 -0,157 0,094 -0,464 0,413 -0,348 0,219 alg bijzonder & antroposofisch**** 0,125 0,325 -0,092 0,151 0,364 0,671 -0,588 0,352 PC & gereformeerd vrijgemaakt**** -0,034 0,273 -0,113 0,129 0,347 0,559 -0,633 0,301 * RK & samenwerking PC en RK**** 0,151 0,264 0,088 0,124 0,447 0,544 -0,310 0,289
Random Part
Schoolniveau 0,144 0,086 0,005 0,018 1,539 0,391 * 0,208 0,105 *
Leerlingniveau 9,991 0,320 * 2,976 0,094 * 22,394 0,707 * 11,446 0,362 *
ICC 0,014 0,002 0,064 0,018
R2 0,017 0,046 0,025 0,103
Model fit
-2*loglikelihood 10.411 8.214 12.527 11.014
Aantal scholen 89 89 89 89
Aantal leerlingen 2021 2090 2093 2082
* Schoolgrootte (<=100 is referentie), ** Percentage gewichtenleerlingen (0% is referentie), *** Regio (Noord is referentie), **** Denominatie (openbaar is referentie)
185 Tabel 10.3. - Meerniveau modellen met schoolachtergrond (vervolg Model 3)
Competentie Autonomie Verbondenheid met leerkracht Verbondenheid met klasgenoten
Fixed Part b SE(b) b SE(b) b SE(b) b SE(b)
Intercept 15,194 0,532 * 11,370 0,716 * 24,298 1,149 * 16,212 0,590 *
sbo -0,410 0,517 0,121 0,689 -1,207 1,105 -1,681 0,570 *
101-200* -0,156 0,359 0,120 0,447 -0,177 0,716 -0,497 0,387
201-300* 0,379 0,368 -0,147 0,468 0,616 0,750 -0,051 0,399
301-400* 0,024 0,400 0,647 0,525 0,421 0,844 0,242 0,439
>400* 0,003 0,413 0,197 0,557 0,538 0,894 -0,541 0,458
>0 t/m 10% gewichtenleerlingen** -0,116 0,456 -0,048 0,623 -1,047 1,001 0,116 0,507
>10 t/m 25% gewichtenleerlingen** 0,048 0,487 0,105 0,668 -1,388 1,071 -0,275 0,543
>25% gewichtenleerlingen** -0,376 0,540 -0,239 0,739 -1,773 1,185 -1,150 0,602
Oost*** 0,416 0,283 -0,174 0,389 -0,158 0,624 0,369 0,318
West*** 0,363 0,256 -0,249 0,357 -0,863 0,572 -0,172 0,289
Zuid*** 0,274 0,300 -0,635 0,411 -0,651 0,658 -0,490 0,337
(zeer) sterk stedelijk -0,142 0,182 -0,434 0,254 -0,664 0,408 -0,297 0,205 alg bijzonder & antroposofisch**** 0,407 0,294 0,087 0,413 1,241 0,661 0,535 0,332 PC & gereformeerd vrijgemaakt**** 0,086 0,248 -0,039 0,343 1,192 0,550 * 0,257 0,279 RK & samenwerking PC en RK**** 0,049 0,240 0,321 0,334 1,688 0,534 * 0,662 0,271 *
Random Part
Schoolniveau 0,143 0,072 * 0,664 0,149 * 1,754 0,385 * 0,281 0,095 *
Leerlingniveau 7,965 0,251 * 6,600 0,209 * 16,164 0,510 * 7,769 0,244 *
ICC 0,018 0,006 0,098 0,006
R2 0,011 0,015 0,049 0,071
Model fit
-2*loglikelihood 10.337 9.948 11.875 10.336
Aantal scholen 89 89 89 89
Aantal leerlingen 2098 2084 2094 2104
* Schoolgrootte (<=100 is referentie), ** Percentage gewichtenleerlingen (0% is referentie), *** Regio (Noord is referentie), **** Denominatie (openbaar is refentie)
186