Respons

Onderstaande tabellen geven een overzicht van de deelnemende scholen voor respectievelijk de pilootstudie, de uitgebreide dataverzameling en de extra leerkrachteninterviews. De scholen staan telkens gerangschikt per onderwijsniveau (basis- of secundair onderwijs) en percentage meertaligheid. Voor de secundaire scholen van de uitgebreide dataverzameling staat in de kolom onderwijsvorm in het vet aangeduid in welke van de aangeboden richtingen de dataverzameling plaatsvond.

Tabel 2.4: MARS-data: deelnemende scholen pilootstudie

Regio Meertaligheid Onderwijsnet Onderwijsvorm

0A BaO Gent 36% Officieel

gesubsidieerd

0B SO Brussel 67%

Gemeenschaps-onderwijs

ASO

Tabel 2.5: MARS-data: deelnemende scholen uitgebreide dataverzameling

Regio Meertaligheid Onderwijsnet Onderwijsvorm

1 BaO Gent 30% Officieel

4 BaO Mijngemeenten 81%

Gemeenschaps-onderwijs

8 SO Mijngemeenten 30%

Gemeenschaps-onderwijs

Meertaligheid Als Realiteit op School (MARS)

Onderzoek in opdracht van het Vlaams ministerie van Onderwijs en Vorming

12 SO Brussel 82%

Gemeenschaps-onderwijs

BSO

Tabel 2.6: MARS-data: deelnemende scholen extra interviews leerkrachten

Regio Meertaligheid Onderwijsnet Profiel

13 BaO Mijngemeenten 36% Vrij

15 BaO Mijngemeenten 42%

Gemeenschaps-onderwijs

18 BaO Mijngemeenten 68%

Gemeenschaps-onderwijs

23 SO Mijngemeenten 37%

Gemeenschaps-onderwijs

Meertaligheid Als Realiteit op School (MARS)

Onderzoek in opdracht van het Vlaams ministerie van Onderwijs en Vorming

Om de vooropgestelde 30 scholen te vinden, werden in het totaal 64 scholen gecontacteerd: 37 basisscholen en 27 secundaire scholen. Opgemerkt dient te worden dat twee scholen na het weigeren voor de uitgebreide dataverzameling opnieuw gecontacteerd werden voor de extra leerkrachteninterviews, in de hoop dat de kleinere belasting de scholen zou kunnen overtuigen. Dit was het geval voor één van de twee scholen, wat het totale aantal acceptaties en weigeringen op 66 brengt. Uit het overzicht van de algemene respons blijkt dat beduidend meer basisscholen dan secundaire scholen weigerden om deel te nemen (zie figuur 2.7). Er is echter een verschil tussen de respons voor de uitgebreide dataverzameling en voor de extra leerkrachteninterviews (zie figuur 2.8). Zo weigerden meer scholen om deel te nemen aan de uitgebreide dataverzameling, vermoedelijk door de grotere belasting. Dit verschil is vooral opvallend voor de secundaire scholen, waar slechts 3 scholen weigerden om deel te nemen aan de extra leerkrachteninterviews, tegen 10 scholen voor de uitgebreide dataverzameling.

Figuur 2.7: MARS-data: algemene respons voor dertig scholen

Figuur 2.8: MARS-data: respons voor uitgebreide dataverzameling (links) en leerkrachteninterviews (rechts)

De meeste scholen gaven aan dat ze weigerden om deel te nemen omdat ze het te druk hadden, reeds andere projecten voorzien hadden of wat verzadigd waren qua onderzoeken in het algemeen.

Sommige scholen kaartten ook de nakende doorlichting aan als hindernis. Andere scholen hadden beginnende leerkrachten in de betroffen graden en zagen het niet zitten om hen daarmee te belasten. Regelmatig kwam de opmerking terug dat de scholen zich graag zouden focussen op het lesgeven zelf, eerder dan op alles wat er nog bovenop komt. In dezelfde lijn bleek het aanbod van een vormingsmoment rond het thema meertaligheid na afloop van het onderzoek voor meerdere scholen geen overtuigingselement, aangezien deze scholen reeds met tijdsgebrek kampen. Bij een aantal scholen bleek het ten slotte enorm moeilijk om de directie überhaupt aan de lijn te krijgen om te weten of de school al dan niet wenste deel te nemen.

Meertaligheid Als Realiteit op School (MARS)

Onderzoek in opdracht van het Vlaams ministerie van Onderwijs en Vorming

In wat volgt bekijken we de non-response van scholen volgens onderwijsniveau (basisof secundair), type dataverzameling (uitgebreid of extra leerkrachteninterviews), percentage meertaligheid (5 categorieën), regio (Gent, Brussel, Mijngemeenten), onderwijstype (aanwezigheid ASO of niet) en onderwijsnet (vrij gesubsidieerd, officieel gesubsidieerd, gemeenschapsonderwijs).

Figuur 2.9: MARS-data: algemene respons volgens percentage meertaligheid (% AT)

Figuur 2.10: MARS-data: respons volgens % AT voor uitgebreide dataverzameling (links) en leerkrachteninterviews (rechts)

Het hoofdcriterium bij de scholenselectie was het percentage meertaligheid van de scholen. Bij de algmene respons zien we dat vooral de categorieën 20-40%, 40-60% en 80-100% goed vertegenwoordigd zijn. Verder zien we de meeste weigeringen in de categorieën 40-60% en 60-80%

(zie figuur 2.9). Dat de categorie 60-80% iets minder vertegenwoordigd is, vooral bij de uitgebreide dataverzameling (zie figuur 2.10), komt niet alleen door het aantal weigeringen maar mede doordat scholen met dit percentage vaak al in andere projecten geëngageerd zijn. Dit verklaart onder meer de wat lagere meertaligheidspercentages van de deelnemende Gentse basisscholen, waar alle scholen boven de 60% reeds in andere projecten waren ingestapt rond het thema meertaligheid.

1

Meertaligheid Als Realiteit op School (MARS)

Onderzoek in opdracht van het Vlaams ministerie van Onderwijs en Vorming Figuur 2.11: MARS-data: algemene respons volgens regio

Figuur 2.12: MARS-data: respons volgens regio voor uitgebreide dataverzameling (links) en leerkrachteninterviews (rechts)

Het aantal scholen per regio en onderwijsniveau was een vooropgesteld criterium in het projectvoorsel. Bij de algemene respons zien we weinig verschil tussen de drie regio’s (zie figuur 2.12). Wanneer we echter ook kijken naar verschil in type dataverzameling en onderwijsniveau (figuur 2.13), merken we dat bij de uitgebreide dataverzameling meer secundaire scholen weigerden in Gent en meer basisscholen in de Mijngemeenten. Bij de extra leerkrachteninterviews waren er vooral weinig weigeringen in de Mijngemeenten.

Figuur 2.13: MARS-data: algemene respons volgens onderwijstype in het secundair onderwijs

10 10 10

Meertaligheid Als Realiteit op School (MARS)

Onderzoek in opdracht van het Vlaams ministerie van Onderwijs en Vorming

Figuur 2.14: MARS-data: respons volgens onderwijstype in het secundair onderwijs voor uitgebreide dataverzameling (links) en leerkrachteninterviews (rechts)

Bij de scholenselectie streefden we bovendien naar variatie in onderwijstypes in het secundair onderwijs (ASO/TSO/BSO). Opvallend hierbij was dat secundaire scholen die ASO aanbieden veel vaker weigerden om deel te nemen dan scholen zonder ASO (zie figuur 2.13). Dit verschil in respons was des te opvallender bij de contactopname voor de uitgebreide dataverzameling, waar slechts één school met ASO aanvaardde om deel te nemen (zie figuur 2.14).

Figuur 2.15: MARS-data: algemene respons volgens onderwijsnet (links) en detail onderwijsniveau (rechts)

Figuur 2.16: MARS-data: respons volgens onderwijsnet voor uitgebreide dataverzameling (links) en leerkrachteninterviews (rechts)

Bij de algemene respons volgens onderwijsnet zien we dat er per net telkens tien scholen aanvaardden om deel te nemen. Anderzijds zien we dat veel meer scholen uit het vrije onderwijsnet

1

Meertaligheid Als Realiteit op School (MARS)

Onderzoek in opdracht van het Vlaams ministerie van Onderwijs en Vorming

gecontacteerd werden en weigerden. Wanneer we het detail van het onderwijsniveau erbij nemen, zien we dat dit het geval was voor zowel het basis-als het secundair onderwijs (figuur 2.15). Voorts merken we dezelfde tendens op voor beide types dataverzameling (figuur 2.16). Anderzijds valt op dat er bij de extra leerkrachteninterviews meer scholen uit het vrije net aanvaardden om deel te nemen, waardoor het totale aantal deelnemende scholen per onderwijsnet gelijk bleef.