Reflectie

In deze paragraaf wordt geflecteerd op het onderzoeksproces en het methodologische proces. In subparagraaf 6.2.1 ‘Evaluatie en het onderzoeksproces’ wordt het onderzoekstraject weergegeven en wordt gekeken of voldaan is aan de tijdsplanning. In subparagraaf 6.2.2 ‘Methodologische verantwoording’ wordt op basis van betrouwbaarheid, validiteit en bruikbaarheid het methodologisch proces geëvalueerd.

6.2.1 Evaluatie en het onderzoeksproces

In totaal zijn twintig weken uitgetrokken om zowel het literatuur- als praktijkonderzoek te voltooien. Op basis van planning zou ik binnen negen weken het literatuuronderzoek afronden. Tijdens de uitvoering bleek dat ik twee weken extra nodig had. Hierdoor zijn negen weken overgebleven voor het praktijkonderzoek. De negen weken heb ik maximaal besteed aan het praktijkonderzoek. Vooral het transcriberen van de interviewresultaten kostte veel tijd. Ondanks dat ik ben afgeweken van mijn planning ben ik tevreden over de uitkomsten van mijn onderzoek.

Het literatuuronderzoek verliep niet zoals verwacht. De eerste deelvraag heeft meer tijd gekost dan op voorhand verwacht. Dit komt omdat de uitkomst van de vraag geen directe verbinding had met het onderzoek. Doordat het in een later stadium aangepast is, werd het mogelijk om een conclusie te formuleren. Bij het beantwoorden van deelvraag 2 vond ik het moeilijk om onderscheid te maken tussen hoofd- en bijzaken. Daardoor betrof het onderzoeksverslag heel veel gedetailleerde informatie die niet nodig was om de deelvraag te beantwoorden. Het beantwoorden van de derde deelvraag verliep voorspoediger. Tijdens het beantwoorden van deelvraag 1 en 2 begon de financieringstool al vorm te krijgen. Hierdoor stond bij deelvraag 3

enkel het optimaliseren van de financieringstool centraal. Doordat de financieringstool al een vorm aannam tijdens het beantwoorden van deelvraag 1 en 2, bestond bij het beantwoorden van deelvraag 3 het optimaliseren van de financieringstool centraal. Door feedback van opdrachtgever, familie en vrienden te vragen is de financieringstool in de weken daarna qua gebruiksgemak gestegen.

Het praktijkonderzoek voorliep voorspoedig. Door het coronavirus heb ik helaas maar twee interviews persoonlijk kunnen afnemen, twee interviews met behulp van Microsoft Teams en de overige telefonisch. Het interview van één bouwkundige is niet geanalyseerd vanwege ruis. Het interview is niet onder de juiste omstandigheden afgenomen (i.v.m. thuiswerken: kinderen op de achtergrond en tijdsdruk). Ook een ander interview is niet meegenomen tijdens het analyseren en verwerken, aangezien de respondent aangaf niet voldoende kennis te hebben over de specifieke subsidiemogelijkheden. Desondanks heb ik wel van de mogelijkheid gebruik gemaakt en heb ik vragen gesteld naar eigen interesse over verduurzaming.

Ik had natuurlijk graag alle interviews persoonlijk afgenomen. Tijdens de twee persoonlijke interviews werden namelijk meer voorbeelden genoemd en werden andere informatiebronnen aangekaart. Tevens kon ik makkelijker inhaken op vragen om zo nog meer informatie te generen.

Achteraf gezien heb ik, als vastgoedstudente, te weinig verstand van financieringen. Dit merkte ik tijdens het literatuuronderzoek, het werd echter ook duidelijk tijdens het afnemen van de interviews. De informatie die ik kreeg was nieuw en erg ingewikkeld. Daarbij werd duidelijk dat een makelaar niet de geschikte persoon is om persoonlijke gegevens, zoals inkomsten en BKR-registratie, te vragen. Gegevens die wel nodig zijn om financieringsadvies te kunnen geven.

6.2.2 Methodologische verantwoording

In hoofdstuk 1 wordt beschreven hoe de kwaliteit van het onderzoek gewaarborgd wordt. In deze subparagraaf zal worden nagegaan of aan de eisen van betrouwbaarheid, validiteit en bruikbaarheid zijn voldaan.

Betrouwbaarheid

In het eerste hoofdstuk werd beschreven dat betrouwbaarheid van een onderzoek afhankelijk is van het aantal toevallig gemaakte fouten.’Toevallig gemaakte fouten’ ontstaan door menselijk handelen, zoals typfouten. Vervolgens kan betrouwbaarheid worden gecontroleerd middels een logboek. In een logboek wordt de voortgang van het onderzoek beschreven en worden nog niet te gebruiken bronnen in kaart gebracht. Het is belangrijk dat deze bronnen betrouwbaar zijn.

Om ‘toevallig gemaakte fouten’ te voorkomen is het onderzoeksverslag taal technisch door drie universiteitsstudenten gecontroleerd. Zelf heb ik daarnaast één dag ingepland om het onderzoek nogmaals, na het verwerken hun feedback, goed door te lezen. Tot dusverre zijn toevallig gemaakte fouten gefilterd.

Tijdens het onderzoek is geen logboek bijgehouden. Dit heeft in eerst instantie negatieve invloed op de betrouwbaarheid. Desondanks zijn bronnen, met publicatiedatum en de geraadpleegde datum, consequent opgenomen in de bibliografie. De bronnen komen grotendeels van Google en tevens uit boeken van de vastgoedbibliotheek in Amsterdam.

Het onderzoek is zoveel mogelijk onderbouwd middels bronnen. Bij de kosten van energiebesparende maatregelen is dit echter beperkt tot drie bronnen per kostprijs. Omdat de prijzen bij het schrijven van het onderzoek zijn vastgesteld, is het mogelijk dat ze in de toekomst dalen, stijgen of hetzelfde blijven. Ondank dat de weergegeven

prijzen kunnen afwijken van de werkelijkheid, fungeren ze in dit onderzoek als een afspiegeling van de werkelijke kosten.

Tevens wordt in hoofdstuk 1 beschreven dat een betrouwbaar onderzoek herhaalbaar is. Om de betrouwbaarheid van het onderzoek te waarborgen zal tevens peer feedback worden gegeven. Tot slot zullen bij het afnemen van interviews zoveel mogelijk relevante bedrijven worden benaderd. Een hoog respons verhoogt namelijk de betrouwbaarheid.

Het onderzoek is herhaalbaar wanneer het onderzoek op een ander tijdstip, door een andere onderzoeker, andere proefpersonen en omstandigheden leidt tot dezelfde resultaten. Echter kunnen de energiebesparende kosten komende jaren dalen/stijgen. Wanneer het onderzoek op een ander moment afgenomen wordt, zullen de resultaten verschillen. In de toekomst kunnen ook subsidie- en financieringsmogelijkheden veranderen. Bij het herhalen van dit onderzoek kan de uitkomst hierdoor afwijken. Het is daarom van belang om dit onderzoek om het half jaar te controleren op actualiteit. In verband met het coronavirus zijn afstudeerbijeenkomsten niet door gegaan. Peer feedback is daardoor minder ontvangen. Desondanks heb ik digitaal feedback ontvangen en dit telefonisch besproken met mijn begeleider. Samen met medestudenten hebben we onderlinge knelpunten telefonisch besproken.

De populatie bestaat uit duizenden personen. In verband het tijdsbestek zijn 18 interviews afgenomen. Het beperkte aantal afgenomen interviews heeft negatieve invloed op de betrouwbaarheid. Echter zijn van de afgenomen interviews geluidsopnames gemaakt. Door het later beluisteren van de geluidsopnames zijn duidelijke transcripten ontstaan. De transcripten, na te lezen in de bijlagen, verhogen de betrouwbaarheid.

Validiteit

Validiteit kan worden onderverdeeld in de volgende drie subcategorieën: interne, externe validiteit en begripsvaliditeit (Verhoeven N. , 2014).

v Interne validiteit

Om de interne validiteit te waarborgen zullen de juiste conclusies moeten worden getrokken. Juiste conclusies zijn conclusies die ook standhouden bij het ontvangen van kritiek van collega-onderzoekers. Om de interne validiteit te beoordelen wordt gekeken of de onderzoeksvraag goed beantwoord wordt. Door gebruik te maken van verschillende bronnen wordt de interne validiteit verhoogd.

Om de interne validiteit te waarborgen is zoveel mogelijk gebruik gemaakt van actuele bronnen. In dit onderzoek is gebruik gemaakt van bronnen die niet ouder zijn dan tien jaar. De uitzonderingen zijn hieronder weergegeven:

- De type woningen, in hoofdstuk 2, wordt onder andere omschreven met behulp van een bron die dertien jaar oud is. Echter is de omschrijving van een woningtype in loop der jaren hetzelfde gebleven;

- Informatie uit het volgende boek is behandeld: ‘De winst van duurzaam bouwen’, geschreven door mevrouw Rakhorst, ingewonnen. Het boek is geschreven in 2009 en gaat in op de werking van zonnecellen. De werkingswijzen van zonnecellen is door de jaren heen niet veranderd;

- Tot slot geeft het boek: ‘WoonKwaliteitWijzer’, geschreven door de heer Thomsen, de wijze van isolerend glas weer. Deze bron komt uit 2005 maar de wijze van isoleren is de afgelopen jaren niet veranderd.

v Externe validiteit

Externe validiteit toont de mate aan waarin de steekproef de juiste afspiegeling vormt van de

populatie. Een representatieve steekproef is een steekproef die lijkt op de populatie. Van de achttien respondenten bleek één respondent achteraf niet binnen de steekproef te vallen. De vragen die ik stelde kon de respondent niet beantwoorden, aangezien de vragen te specifiek waren. Dit gaat ten koste van de externe validiteit.

v Begripsvaliditeit

Bij begripsvaliditeit gaat het om de gevonden resultaten ‘meet wat je meten wilt’. Daarom zijn begrippen afgebakend, gedefinieerd en bekeken of de uitkomsten ook daadwerkelijk meet wat ik, als onderzoeker, weten wil. In hoofdstuk twee zijn de bouwjaren en woningtypen afgebakend. Ook is hier de energielabelsprong beperkt tot energielabel A. In hoofdstuk drie worden niet alle energiebesparende producten benoemd, wel worden de genoemde materialen uitbereid omschreven in de bijlagen. Door deze afbakeningen is inzichtelijk en duidelijk gemaakt welke keuzes zijn genomen en waarom.

Bruikbaarheid

De uitkomsten van het onderzoek dienen voor zowel voor Euverman & Nuyts als andere woningmakelaars bruikbaar te zijn. Door alleen de landelijke subsidies mee te nemen in de financieringstool is gewaarborgd dat het een brede tool is die door elk makelaarskantoor zou kunnen worden ingezet. In de financieringstool is geen rekening gehouden met lokale subsidies. Provinciale en gemeentelijke subsidies kan ieder makelaarskantoor zelf toevoegen. Per 1 januari 2021 wordt een nieuwe berekening voor het energielabel geïntroduceerd (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, Z.j.). Deze berekening gaat ten koste van de bruikbaarheid. De mogelijkheid bestaat dat energiebesparende maatregelen, om in aanmerking te komen voor een energielabelsprong, veranderen. In dat geval heeft deze wijziging invloed op stap één en twee van de financieringstool en zal het literatuuronderzoek dienen te worden herschreven.