Reeds beschikbare middelen

Om de behoeften te vervullen kunnen bedrijven uit de Drentse Toerisme en Agribusiness sector reeds gebruik maken van een groot scala aan instrumenten. Deze instrumenten zijn zowel afkomstig van de overheid, commerciële als niet-commerciële organisaties. Niet-commerciële organisaties bestaan in opdracht van de overheid waardoor een dergelijke organisatie als instrument gezien kan worden voor de innovatiestimulering. Een uitgebreide lijst van instrumenten die reeds door de bedrijven in Drenthe gebruikt kunnen worden is te vinden in bijlage 7.

Als eerste kunnen bedrijven gebruik maken van commerciële organisaties. Volgens de onderzoeksbureaus Buck Consultants International/ EIM (2007) moet daarbij gedacht worden aan:

- Accountants/banken: Deze partijen kunnen bedrijven advies geven over zaken als bedrijfsvoering, financiering en dergelijke. Verder kunnen banken financiële middelen verstrekken. Meer risicovolle projecten zijn bancair moeilijk te financieren.

- Adviseurs: Er zijn commerciële organisaties die inhoudelijk advies geven over juridische, strategische, marketing, juridische zaken etc.

- Subsidieadviseurs: Deze adviseurs zijn erop gericht om overheidssubsidies toegankelijk te maken (Buck Consultants International/EIM, 2007).

Een nadeel van dergelijke commerciële organisaties is dat deze gemiddeld tussen de 10% en 25% van de uit te keren subsidie ontvangen. Een groot gedeelte van de subsidie gaat dus niet naar de bedrijven zelf.

Verder zijn er in het Noorden nog verschillende door de overheid gefinancierde intermediairs/organisaties die zich bezig houden met ondersteuning aan bedrijven die innoveren. Deze organisaties zelf kunnen beschouwd worden als instrument voor de overheid. De intermediairs/organisaties stimuleren bedrijven, in opdracht van de overheid, op verschillende manieren om te gaan innoveren.

- Syntens: deze organisatie helpt stuwende bedrijven met 5-250 medewerkers bij het innovatieproces. Syntens doet dit onder andere door middel van de volgende instrumenten:

o Syntens initieert samenwerking tussen bedrijven: Bedrijven worden bijvoorbeeld rond een bepaald thema bij elkaar gebracht in een cluster waarin men samen een product kan ontwikkelen.

o Advies: Syntens geeft bedrijven advies over hoe ze het innovatief vermogen van het bedrijf kunnen versterken. Er wordt samen met een adviseur gekeken hoe de innovatiekansen benut kunnen worden.

o Voorlichting: Er wordt veel gedaan aan themavoorlichting door middel van bijeenkomsten en workshops. Als de kennis zelf niet in huis is wordt dit uitbesteed. o Doorverwijzen naar de juiste partijen: Syntens brengt ondernemingen in contact met

partijen uit het netwerk. Dit zodat de bedrijven bij die partijen terecht komen die de benodigde kennis en/of vaardigheden in huis hebben of waarvan een onderneming financiële middelen kan verkrijgen.

Een nadeel van Syntens is dat deze organisatie per jaar slecht 16 uur mag besteden aan een bedrijf. Verder gaat het hier om bedrijven uit het MKB en bedrijven met 5 of meer werknemers. Een groot deel van de bedrijven uit de sectoren van dit onderzoek, de Toerisme en Agribusiness sector, vallen hierbuiten. Zo behoort de primaire sector van de Agribusiness sector niet tot deze doelgroep.

- KvK: de taken van de kamers van koophandel zijn het registreren, informeren en stimuleren van alle bedrijven. Het doel van het beheer en onderhoud van het handelsregister is het

o Voorlichting: De KvK geeft voorlichting aan bedrijven dat zich concentreert op de aspecten: het starten van een bedrijf, bedrijfsoverdracht en – overname, internationale handel en wet- en regelgeving. Bedrijven worden bijvoorbeeld geïnformeerd over de verschillende projecten, subsidiemogelijkheden en instanties die ondernemers kunnen helpen bij hun innovatieplannen. De KvK geeft hierbij kort weer wat de initiatieven inhouden en hoe een onderneming verder informatie over het initiatief kan verkrijgen. o Organiseren bijeenkomsten: De KvK organiseert bijeenkomsten waar de bedrijven bijvoorbeeld geïnformeerd worden over de voordelen van innovatie. De KvK informeert de bedrijven zelf niet maar organiseert de bijeenkomsten.

o Doorverwijzen naar de juiste partijen: De KvK heeft ook een doorverwijzende rol. De KvK verwijst bedrijven door naar relevante partijen uit het netwerk.

Het grote voordeel van de Kamer van Koophandel is dat alle bedrijven in Drenthe in het handelsregister staan ingeschreven. Het is echter niet een organisatie specifiek bestaat om innovaties bij bedrijven te bevorderen. Tevens richt de organisatie zich op groepen en niet op individuele bedrijven. Dit kan echter wel gebruikt worden voor het bereiken van de bedrijven uit de primaire landbouwsector.

- NOM: de Noordelijke Investerings- en Ontwikkelingsmaatschappij voor Noord Nederland richt zich op financiering, investeringsbevordering, ontwikkelingsprojecten en innovatiebevordering. De behoeften van bedrijven die vernieuwen kunnen bij de NOM door de volgende instrumenten vervuld worden:

o Voorlichting: De NOM kan bedrijven informeren over vrijwel elk aspect van de noordelijke economie. Men kan bij de NOM terecht voor informatie over sectoren, voorzieningen en andere vestigingsfactoren.

o Advies: De NOM adviseert bedrijven op het gebied van investeringen en subsidies. Samen met de bedrijven kijkt de NOM bijvoorbeeld of men in aanraking komt voor regionale, nationale en/of Europese subsidieregelingen.

o Financiële middelen: De NOM beschikt over verschillende financiële middelen. Het risicodragend vermogen wordt in de vorm van aandelenkapitaal, eventueel in combinatie met achtergestelde leningen verstrekt. Het stimuleringskrediet is een rentedragende achtergestelde lening van maximaal €100.00,- voor (door) startende ondernemers en voor innovatieve activiteiten binnen bestaande ondernemingen. Tot slot is er een innovatie- en ontwikkelingskrediet. Dit is een renteloze lening met een maximum van €50.000,- en bestemd voor ontwikkelingskosten met betrekking tot een nieuw te ontwikkelen product, dienst of proces (NOM, 2005)

o Doorverwijzen naar de juiste partijen: De NOM brengt bedrijven in contact met de juiste personen en instanties zoals overheidsdiensten, toeleveranciers, kennisinstellingen en zakelijke netwerken (NOM, 2005).

o Samenwerking initiëren: De NOM initieert samenwerking tussen bedrijven onderling en tussen bedrijven en kennisinstellingen. Dit doet de NOM door het organiseren van bijeenkomsten. Bedrijven uit soortgelijke sectoren/ketens worden bij elkaar gebracht om gezamenlijk te zoeken naar mogelijkheden om tot proces- of productverbeteringen te komen.

Het nadeel van de NOM is dat deze organisatie zich niet richt op bedrijven uit de primaire landbouwsector en de NOM is voornamelijk gericht op de grotere bedrijven uit het MKB. Het gaat hierbij om bedrijven met 100-250 fte. Het grote gros van de bedrijven uit de Toerisme en Agribusiness sector zijn echter veel kleiner.

- TCNN: het technologie Centrum Noord Nederland is gericht op technologische en economische haalbaarheidsstudies en ontwikkelt, implementeert en adviseert over technologiegeoriënteerde projecten naar aanleiding van vragen uit het MKB, individueel of clustergewijs, in Noord-Nederland.18 Ook hierbij gaat het om bedrijven uit het MKB. Ook bij deze organisatie kunnen de bedrijven uit de Agribusiness sector dikwijls niet terecht. De primaire landbouw behoort niet tot het MKB.

- Verder zijn er nog de kennis- en onderwijsinstellingen (voor kennistransfer en –valorisatie) en de nationale instanties zoals SenterNovem (ondersteunt initiatieven die duurzaamheid stimuleren), het Octrooicentrum Nederland en de Economische Voorlichtingsdienst (EVD) (Buck Consultants International/EIM, 2007).

De huidige instrumenten die de Provincie Drenthe inzet zijn:

- Financiële middelen: Het financieren van bedrijven is geen rol van de Provincie. De Provincie is geen bankwezen. Wel kan er door de Provincie subsidie gegeven worden aan ondernemingen. Er zijn verschillende regelingen op het gebied van innovatie. Deze zijn afkomstig van het SNN (NIOF regeling, IPR, LPR, etc) dan wel het Rijk of de EU. Zelf verstrekt de Provincie ook subsidie aan ondernemingen. Dit is in het verleden bijvoorbeeld gedaan door het gebruik van een Tender. Een dergelijke regeling biedt de mogelijkheid om projecten te honoreren die het beste voldoen aan de subsidiecriteria. Verder heeft de provincie een regisserende rol. Het coördineert en regisseert en zorgt ervoor dat subsidieregelingen door verschillende organisaties worden uitgevoerd.

- Voorlichting: De Provincie verleent voorlichting aan bedrijven over verschillende regelingen. Deze voorlichting wordt gegeven als bedrijven contact opnemen met de Provincie. Verder wordt er voorlichting gegeven via de website van de Provincie. Bij verschillende regelingen, zoals een tijdelijke tenderregeling, worden bedrijven geïnformeerd middels bijeenkomsten. Er worden hier tegelijkertijd samenwerking geïnitieerd tussen bedrijven en bijvoorbeeld verschillende intermediairs. Deze partijen kunnen de bedrijven helpen bij de totstandkoming en op de markt brengen van vernieuwingen. Voor de Agribusiness sector wordt die ook wel gedaan door bijvoorbeeld een Agrocluster.

- Doorverwijzen naar de juiste partijen: Indien bedrijven contact opnemen met de Provincie worden deze doorverwezen naar organisaties uit het netwerk van de Provincie die de bedrijven verder kunnen helpen. Deze partijen uit het netwerk bestaan voornamelijk uit bovengenoemde