7 - PRAKTIJKONDERZOEK, ONDERDEEL MARKTEISEN

De omgeving stelt eisen aan een ziekenhuis. De mate waarin men tegemoet komt aan die eisen bepaalt de positie.

De primaire markt voor het Röpcke-Zweers Ziekenhuis (RZZ) is regionaal. Het ziekenhuis bevindt zich in een regio waarin het aanbod van ziekenhuiszorg door de reistijden naar de overige ziekenhuizen in de omgeving relatief beperkt is. De dichtstbijzijnde ziekenhuizen zijn Hoogeveen, Emmen, Meppel en Almelo. Het dichtstbijzijnde topklinische centrum bevindt zich in Zwolle en het dichtstbijzijnde academische centrum is Groningen. In de regio wonen rond de 110.000 inwoners. Het streven is een gemiddeld marktaandeel in het adherentie-gebied¹¹ van rond de 70%, momenteel ligt dit op 60%. Deze groei wordt noodzakelijk geacht om te kunnen overleven als ziekenhuis. De poliklinieken in het zuidelijke, zuidwestelijke deel zijn in 2005 mede opgezet om het marktaandeel in deze gebieden te verhogen (zie hieronder).

adherentiegebied

Het krachtenveld rondom de organisatie kan met het Five Forces Model (Porter 1998) in beeld worden gebracht. Voor een ziekenhuis ziet dit er als volgt uit:

Figuur 7.2 - Porter toegepast op ziekenhuizen. (naar voorbeeld Huijsman, 2007)

De huisarts is in dit model onder leverancier gezet. Je kunt deze beroepsgroep ook als afnemer zien.

Het concrete krachtenveld voor Het Röpcke-Zweers ziekenhuis ziet er momenteel als volgt uit:

Concurrentie intensiteit Onderzoek samenwerking ziekenhuis Hoogeveen Emmen

- Groeistrategie omringende ziekenhuizen

- Streven naar preferred providership B- segment omringende ziekenhuizen

- Ook topklinisch ziekenhuis Zwolle wil aandeel basiszorg uit adherentiegebied RZZ minimaal behouden (gebied Ommen)

Concurrentie intensiteit Kracht van de leveranciers Kracht afnemers Bedreiging toetreders Bedreiging substituten - huisartsen - andere verwijzers - arbeidsmarkt - farmaceutische industrie - technologische industrie - zelfstandige behandelcentra - landelijke niche spelers - investeringsmaatschappijen - buitenlandse toetreders - commerciële laboratoria - zorgverzekeraars (preferred providership etc) - patiëntenverenigingen - ketenpartners - gezondheidscentra, 1,5-lijn centra -andere technologie -bedrijvenpoli -nurse practitionars

Bedreiging substituten Huisartsen in Drenthe overwegen opzet 1,5-lijns centra, waar behandelingen worden ondergebracht die nu in ziekenhuizen plaatsvinden. Overijssel volgt waarschijnlijk in 2009.

Kracht leveranciers Keten-DBC onder regie en inkoopregime van de huisarts

(chronische ziekten)

- Huisartsen verenigen zich in coöperaties van 100 huisartsen of meer

- De voortschrijdende medisch technische ontwikkelingen en snelle afschrijving apparatuur en geringe concurrentie aanbieders apparatuur leidt tot toenemende

investeringslasten

- Leveranciers bieden in toenemende mate pakketten waarbij gebruik (exploitatie) en investeringen gekoppeld worden. Bedreiging toetreders - Stichting huisartsen lab Oost, inmiddels zeer actief Twente.

- Verwachting dat Maartenskliniek (niche player orthopedie) zich in regio gaat vestigingen

- Verwachting dat zich nieuwe spelers melden voor oogheelkunde.

- Andere serieuze nieuwe spelers worden nog niet verwacht, maar dit kan snel veranderen na 2012 (winst toegestaan, evt. ook buitenlandse aanbieders)

Kracht afnemers - Patiënten kiezen bewuster en zijn bereid tot reizen.

- Grootste Zorgverzekeraar RZZ Achmea onderhandelt steeds scherper over kwaliteit en prijzen. Contractering voor het gehele pakket niet meer vanzelfsprekend.

- Verzekeraar Menzis zoekt in regio naar actieve sturing van patiëntenstromen via zogenaamde topzorg contracten vanaf 2009.

-Thuiszorg van belang voor uitstroom. Schaalvergroting thuiszorg en meer landelijk opererend en daarnaast veel kleinere aanbieders. De grootste thuiszorgorganisatie (Carinova) werkt nog regionaal. De uitstroom naar de Care voorzieningen wordt binnen de eigen stichting opgelost. Tabel 7.1 - Krachtenveld RZZ periode 2008 -2012

Om de externe factoren te analyseren kan ook gebruik worden gemaakt van een zogenaamde PEST-analyse. PEST staat voor Politiek, Economisch, Sociaal en Technologisch. Het gaat bij een PEST-analyse in eerste instantie om factoren op landelijk niveau. Getracht is de Macro-analyse te vertalen naar de situatie in het RZZ.

Factor Macro RZZ

Politiek - Gereguleerde marktwerking - Winstuitkering vanaf 20121 - Herziening

verzekeringsstelsel - Verschuiving deel zorg naar 1^e lijn - Discussie over bestaansrecht kleine ziekenhuizen - Verlaging marges, concurrentie op prijs. - Zwaardere concurrentie op proces indicatoren (wachttijden, doorlooptijden)

- Grotere afhankelijkheid van verzekeraars.

Verzekeraars fuseren en worden groter en machtiger.

- Meer invloed huisartsen, verschuiving deel veelal rendabele activiteiten naar 1^e lijn

- Mogelijk verlies deel inkomen diagnostiek - Toenemende (kwaliteitseisen)eisen vanuit inspectie (minimum behandelvolume,

continuïteit, borging, etc.) Economisch - Budgetplafond waardoor

groei wordt afgeremd, ondanks marktwerking. - Landelijke

efficiencykortingen

- Alleen groei ten koste van andere ziekenhuizen (groei marktaandeel) wordt vergoed.

- Periode 2005 tot 2011 cumulatief voor RZZ 2,5

Sociaal - Vergrijzing

- Aandacht voor preventie - Meer wensen /eisen klant - Patiënt kiest bewust en is bereid te reizen

- Meer consumptie zorg zonder vergoeding

- Meer eisen ten aanzien van procesinrichting en service en kwaliteit

- Vraag naar preventieve programma’s

- Transparantie over kwaliteit richting klant - Markt wordt minder regionaal. Patiënten kiezen bewuster kwaliteit,

waaronder snelheid. Technologisch Andere operatie technieken

- ICT, verplicht transmuraal Elektronisch patiënten- dossier.

- Deels kleinere, goedkopere apparatuur

- Deels duurdere apparatuur met meer mogelijkheden met snelle technologische veroudering - Idem ICT - Kortere opnameduur, langere behandelduur (operatietijd) - Opstart transmurale gegevensuitwisseling - Mogelijkheid om decentraal onderzoek te verrichten met kleine apparatuur.

- Hogere kapitaalslasten duurdere apparatuur. - Toenamen kapitaalslasten ICT (hardware & software) zonder voldoende

inverdieneffecten.

Tabel 7.2 – PEST analyse RZZ

De algemene conclusie uit deze externe analyse is dat de eisen vanuit de omgeving toenemen. De overheid stelt hogere eisen aan de kwaliteiten en stelt eisen aan de beschik-baarheid van ziekenhuiszorg en stelt op dit moment nog steeds het macrokader vast, inclusief kortingen. Ook worden er eisen gesteld aan de ICT infrastructuur, zonder financiële compensatie.

De huisartsen, een zeer belangrijke stakeholder voor het ziekenhuis, willen een deel van de voor het ziekenhuis aantrekkelijke activiteiten naar zich toe trekken en verder overweegt men een deel van het zogenaamde eerste lijnonderzoek elders onder te brengen uit kosten-overwegingen.

De patiënt wil meer waar zijn geld. Dit kan gaan om de toegankelijkheid, snelheid en om de gepercipieerde medische kwaliteit.

De machtige verzekeraar zet de prijzen onder druk en wil dat ziekenhuizen voldoen aan een aantal normen over de snelheid en procesinrichting. Zij stimuleren concurrentie door delen van de zorg gericht te contracteren bij een bepaald ziekenhuis. Nog niet geheel duidelijk is hoe de verzekerden (patiënten) hierop gaan reageren.

De snelle technologische ontwikkelingen zetten de financiële situatie verder onder druk. In het volgende hoofdstuk worden deze eisen vanuit de omgeving in verband gebracht met de algemene strategie van de Saxenburgh Groep. Na weging hiervan ontstaat er een lijst met aandachtspunten Vervolgens is de vraag in hoeverre samenwerking een bijdrage kan leveren bij het laten aansluiten van de omgevingseisen en de interne situatie.