Pragmatische argumentatie in de adviserende gezondheidstekst over jeugdpuistjes

Deze adviserende gezondheidstekst is afkomstig van GGD Noord- en Oost-Gelderland. De tekst is in 2013 gepubliceerd op de website en gaat over jeugdpuistjes. In de brochure worden tieners geïnformeerd over jeugdpuistjes, die ook wel ‘acne’ worden genoemd. Jongeren krijgen vaak last van jeugdpuistjes als ze tussen de tussen de 12 en 25 jaar zijn. In deze tekst geeft de GGD een beschrijving van jeugdpuistjes en worden jongeren geadviseerd over wat zij kunnen doen om puistjes te voorkomen. Deze adviserende voorlichtingstekst is uitgegeven in de reeks ‘een gezond houvast’, waarin de GGD jongeren een houvast biedt voor een

gezonde leefstijl. De voorlichtingstekst bestaat uit twee pagina’s.

4.7.1 Reconstructie van pragmatische argumentatie

Nadat de GGD een korte beschrijving heeft gegeven over wat jeugdpuistjes zijn, worden er adviezen gegeven om jeugdpuistjes zoveel mogelijk te voorkomen. Het prescriptieve standpunt dat hierbij centraal staat is ‘Voorkom jeugdpuistjes’. Om jeugdpuistjes te

voorkomen moeten jongeren hun huid goed verzorgen. Voor het goed verzorgen van de huid zijn voor jongeren vier handelingen belangrijk: ‘Knijp geen puistjes uit’, ‘Gebruik zo min mogelijk make-up’, ‘Sport’ en ‘Rook niet’. In drie van de vier gevallen wordt er afgeraden een bepaalde handeling uit te voeren. Omdat de schrijver van de tekst bij het afraden van het

60

onwenselijke gedrag inspeelt op de negatieve gevolgen van het gedrag, worden deze

argumenten gereconstrueerd volgens het argumentatieschema van variant II van pragmatische argumentatie, zoals aangetoond wordt in tekstfragment 23.

Variant II in de voorlichtingstekst over jeugdpuistjes

(23) (1 Knijp geen puistjes (X) uit)

(1.1 Puistjes uitknijpen (X) is onwenselijk)

1.1a Uitknijpen kan nieuwe puistjes of littekens veroorzaken (Y)

(1.1b Nieuwe puistjes en littekens (Y) zijn onwenselijk)

(1.1a-1.1b’ Als uitknijpen van puistjes (X) nieuwe puistjes of littekens

veroorzaakt (Y), en nieuwe puistjes en littekens (Y) zijn onwenselijk, dan is het uitknijpen van puistjes (X) onwenselijk)

De schrijver van de tekst gaat in tekstfragment 23 in op de negatieve gevolgen (Y) van het onwenselijke gedrag (X). Wanneer jongeren hun puistjes uitknijpen is er een grote kans dat er nieuwe puistjes of littekens ontstaan. Dit is een onwenselijk gevolg, daarom wordt het

onwenselijke gedrag door de schrijver van de gezondheidstekst afgeraden. De twee andere standpunten die het prescriptieve standpunt ondersteunen door in de argumentatie de negatieve gevolgen van het onwenselijke gedrag te benadrukken zijn ‘Gebruik zo min mogelijk make-up’ en ‘Rook niet’ (zie argumentatiestructuur in bijlage J).

In een van de andere gevallen geeft de schrijver van de voorlichtingstekst over jeugdpuistjes advies over het wenselijke gedrag dat uitgevoerd dient te worden om zo onwenselijke gevolgen te voorkomen. Omdat er hier bij het geven van een advies door de schrijver in wordt gegaan op het voorkomen van onwenselijke gevolgen, worden de

argumenten in tekstfragment 24 aan de hand van het argumentatieschema van variant III van pragmatische argumentatie gereconstrueerd.

61

Variant III in de voorlichtingstekst over jeugdpuistjes

(24) (1 Ga sporten (X))

(1.1 Sporten (X) is wenselijk)

1.1.1a Door te sporten transpireer je het vuil uit je poriën (Y)

(1.1.1a.1a Vuil in je poriën veroorzaakt puistjes) (1.1.1a.1b Puistjes zijn onwenselijk)

(1.1.1b Vuil in je poriën (Y) is onwenselijk)

(1.1.1a-1.1.1b’ Als sporten (X) ervoor zorgt dat je het vuil uit je poriën transpireert (Y), en het vuil in je poriën (Y) is onwenselijk, dan is sporten (X) wenselijk)

De schrijver van tekstfragment 24 gaat in op het voorkomen van onwenselijke gevolgen (Y) door middel van een wenselijke handeling (X). De schrijver stelt dat de wenselijke handeling, sporten, onwenselijke gevolgen kan voorkomen, namelijk vuil in je poriën. Door dit vuil in je poriën krijg je eerder puistjes, dus sporten zou kunnen helpen bij het voorkomen van puistjes en het goed verzorgen van je huid.

4.7.2 Anticiperen op kritische vragen in de voorlichtingstekst over jeugdpuistjes

Aan de hand van de in de vorige paragraaf besproken tekstfragmenten wordt aangetoond in hoeverre en op welke manier de schrijver van deze gezondheidstekst anticipeert op de kritische vragen die horen bij pragmatische argumentatie.

62 Anticiperen op kritische vragen in tekstfragment 23 (23) (1 Knijp geen puistjes (X) uit)

(1.1 Puistjes uitknijpen (X) is onwenselijk)

1.1a Uitknijpen kan nieuwe puistjes of littekens veroorzaken (Y) (kritische vraag 1)

(1.1b Nieuwe puistjes en littekens (Y) zijn onwenselijk)

(1.1a-1.1b’ Als uitknijpen van puistjes (X) nieuwe puistjes of littekens

veroorzaakt (Y), en nieuwe puistjes en littekens (Y) zijn onwenselijk, dan is het uitknijpen van puistjes (X) onwenselijk)

Kritische vraag 1: Zijn de gepresenteerde resultaten daadwerkelijk onwenselijk?

De doelgroep van deze brochure zijn jongeren die te maken hebben met jeugdpuistjes of die in de toekomst te maken krijgen met puistjes. Niemand vindt het leuk om puistjes te hebben, maar vooral in de adolescentiefase wordt het uiterlijk belangrijk gevonden. Zichtbare puistjes en littekens zullen door de jongeren dus zeker als onwenselijk worden gezien. Dit is

waarschijnlijk dan ook de reden dat de schrijver ingaat op de onwenselijke gevolgen van het uitknijpen van puistjes.

Kritische vraag 2: Leidt de oorzaak daadwerkelijk tot het onwenselijke resultaat?

In de adviserende gezondheidstekst over jeugdpuistjes geeft de schrijver geen argumenten die bewijzen dat het uitknijpen van puistjes daadwerkelijk tot nieuwe puistjes en littekens leidt. Door een argument toe te voegen waaruit blijkt dat puistjes uitknijpen schadelijk is voor je gezicht waardoor je nieuwe puistjes en littekens krijgt, kan het argument overtuigingskracht winnen.

63

Kritische vraag 3: Zijn er andere factoren die aanwezig moeten zijn om het gewenste resultaat te creëren?

Om jeugdpuistjes te voorkomen moet de huid volgens de schrijver van de tekst goed verzorgd worden. Door meerdere factoren kunnen puistjes voorkomen worden. Zo adviseert de

schrijver de jongeren ‘geen puistjes uit te knijpen’, ‘zo min mogelijk make-up te gebruiken’, ‘gezond te eten en veel water te drinken’, ‘te sporten’ en ‘niet te roken’. Deze factoren samen kunnen ervoor zorgen dat jeugdpuistjes verminderen of voorkomen worden. Dit is dan ook waarschijnlijk de reden dat de schrijver van de tekst meerdere pragmatische argumenten naar voren brengt.

Kritische vraag 4: Heeft het goed verzorgen van je huid ook ongewenste bijwerkingen? Op de vierde kritische vraag wordt in de voorlichtingstekst over jeugdpuistjes niet geanticipeerd, aangezien het goed verzorgen van de huid geen ongewenste bijwerkingen heeft.

Kritische vraag 5: Kunnen de genoemde resultaten ook op andere manieren bereikt worden? Omdat, zoals bij het anticiperen op de derde kritische vraag al is besproken, er meerdere factoren zijn waardoor puistjes kunnen verminderen of kunnen worden voorkomen, worden er meerdere pragmatische argumenten naar voren gebracht die allen bij kunnen dragen aan het verminderen of voorkomen van jeugdpuistjes. Daarnaast wordt er in de laatste alinea van de voorlichtingstekst advies gegeven om naar de huisarts of schoonheidsspecialiste te gaan, wanneer de andere factoren niet blijken te helpen. Dat blijkt uit tekstfragment 25.

(25) ‘Gaat het na drie maanden nog niet over? Overleg dan met je huisarts over andere mogelijkheden. De schoonheidsspecialiste kan adviezen geven over huisverzorging.’ (Kritische vraag 5)

64

4.8 Pragmatische argumentatie in de adviserende voorlichtingstekst over