Pools samenzijn

In deze paragraaf beschrijf ik hoe permanente immigranten de tweedeling die ze voelen, opvullen en welke rol het samenzijn met andere immigranten daarin speelt.

Poolse immigranten proberen hun herinneringen aan en hun ervaringen in Polen te integreren in hun huidige leven. Op die manier kunnen zij rust vinden in hun leven en in zichzelf. Het is voor hen belangrijk dat zij hun Poolse achtergrond kunnen delen met andere lotgenoten. Een van de organisaties waarin Polen samenzijn, is de Poolse vrouwenvereniging Topolski. Dit is een vereniging waarbij Poolse vrouwen praten en discussiëren over de Poolse literatuur, maatschappelijke problemen en de ervaringen als migrant zijnde. Door het delen van deze gemeenschappelijkheden ontstaat er herkenning en een verbintenis tussen deze vrouwen. Deze energie en verbintenis die immigranten voelen, noem ik het thuisgevoel. Het is een gevoel van collectieve energie dat door alle Poolse aanwezigen gevoeld en gedeeld wordt (Durkheim 1915). Marzena Kraam is ook lid van Topolski. Zij vindt het belangrijk om af en toe met Poolse mensen te praten. Marzena heeft hier behoefte aan, omdat zij is

opgegroeid in de Poolse cultuur. Als een Poolse vrouw lid wordt van de verenging Topolski moet zij een presentatie houden. Zij vertelt dan haar levensverhaal en hoe zij haar leven in Nederland heeft opgebouwd. Doordat vrouwen elkaars situaties herkennen, ontstaat er een verbintenis tussen hen.

Hania Burzynska legt uit waarom zij lid is geworden van Topolski:

Ik zou ook niet willen zeggen dat het met alle Poolse vrouwen net zo leuk kan zijn. Ze zijn wel allemaal Poolse. Het is een pré omdat het de basis is van de vereniging. Maar het is ook een nogal progressieve groep vrouwen. En feitelijk hebben we een

soortgelijke kijk op de werkelijkheid.51

Hania beschrijft dat zij zich niet met elke Pool verbonden kan voelen. Doordat Topolski niet alleen kenmerkend is vanwege het ‘Pools zijn’ maar ook doordat alle leden hoog opgeleid zijn, delen zij eenzelfde kijk op het leven. Deze kijk op het leven deelt zij niet met iedere Poolse immigrant. Hania vertelt dat zij met de leden van Topolski een manier van denken deelt. Op die manier kunnen zij een verbintenis voelen. Doordat alle vrouwen een Poolse achtergrond hebben kunnen zij gemakkelijk over Poolse literatuur, films, theater en geschiedenis praten. Met weinig woorden kunnen ze deze zaken bespreken omdat zij zich

kunnen inleven in de Poolse cultuur.52

Ook Zofia Gromacka beschrijft dat zij een verbintenis voelt met andere Poolse immigranten in Nederland:

The wife of my husband’s cousin is Polish and she was constantly in the Netherlands when I was also there. We are like family. I also noticed that the level of

communication is completely different. Certain things you don’t have to explain to each other and you have a different level of connection. Because of the culture that you share, the traditions and experiences.53

Poolse immigranten zoals Zofia voelen zich verbonden doordat zij dezelfde tradities en

ervaringen met elkaar kunnen delen. Doordat zij geïmmigreerd zijn naar Nederland hebben zij hun Poolse omgeving achter zich moeten laten. In hun huidige leven zijn zij daarom opzoek naar Poolse immigranten met wie zij hun cultuur kunnen delen.

Danuta en Mateusz Dura vertellen dat zij het belangrijk vinden om Poolse tradities in stand te houden. Op die momenten zoeken zij contact met de Poolse gemeenschap. Daarnaast wonen zij vaak Poolse evenementen bij, zoals filmavonden in Dom Polski. Deze vereniging ondersteunt Polen met problemen in hun dagelijks leven en maakt ze bekend met de

Nederlandse cultuur en regelgeving. Ook worden er veel activiteiten en tentoonstellingen georganiseerd die betrekking hebben op de Poolse of de Nederlandse cultuur. Onder andere films en foto-exposities. Het Poolse koppel geeft aan dat zij het fijn vinden om bij deze evenementen en bijeenkomsten aanwezig te zijn. Mateusz vertelt dat het een continuatie is van wat zij in Polen deden. Doordat zij naar deze bijeenkomsten gaan, kunnen zij bepaalde herinneringen aan Polen herbeleven.

In de bovenstaande voorbeelden heb ik beschreven waarom permanente immigranten het belangrijk vinden om hun Poolse achtergrond te delen. Op momenten waarin zij hun verhalen en emoties delen, ontstaat er een energiek en levendig gevoel doordat zij zich

verbonden voelen en herkenning vinden bij elkaar (Collins 2004: 3). Een voorbeeld hiervan is het gezamenlijk maken van traditioneel eten. Zij voeren dezelfde handelingen uit en zijn allemaal bezig met het maken van een gerecht. Deze handelingen en het uitdrukken van het ‘Pools zijn’, creëert een verbintenis tussen immigranten. ‘Through the deployment of imagination and performative strategies these rituals change into experiences of collective

52

Interview met Hania Burzynska 25-02-2013

identity’ (Rabikowska 2010: 395). Permanente immigranten ervaren op momenten waarin zij gezamenlijk eten bereiden een collectief moment waarin zij zich allemaal ‘Pools voelen’. Een ander voorbeeld is wanneer een immigrant zijn levensverhaal vertelt. Bijvoorbeeld als een nieuw lid van Topolski een presentatie geeft over haar leven. Op het moment dat zij vertelt, hebben alle Poolse aanwezigen een energiek gevoel. Zij kunnen zich herkennen in haar verhaal en voelen haar emoties alsof het hun eigen zijn.

Voor permanente immigranten is het belangrijk om hun Poolse identiteit een plaats te geven in hun huidige leven. De antropoloog A.L. Epstein beschrijft waarom het belangrijk is dat een persoon zichzelf als één geheel kan zien: ‘… Identity, by contrast, is essentially a concept of synthesis. It represents the process by which the person seeks to integrate his various statuses and roles, as well as his diverse experiences, into a coherent image of the self’ (Epstein 1978: 101). Doordat permanente immigranten hun Poolse achtergrond kunnen delen met lotgenoten en het daardoor een plaats kunnen geven in hun huidige leven, kunnen zij zich één voelen met zichzelf. Mateusz Dura woont verschillende Poolse bijeenkomsten bij. Op die manier geeft hij een continuatie aan zijn ervaringen in en zijn herinneringen aan zijn leven in Polen. De antropoloog Halleh Ghorashi beschrijft dat een persoon zich alleen één met zichzelf kan voelen als hij in interacties zijn verschillende identiteiten en ervaringen een plaats kan geven:

I would thus argue that, as long as an individual is able to maintain contextually appropriate self-representations in interaction with others, he or she may experience a sense of continuity despite the existence of multiple, unintegrated or partially

integrated self-representations (Ghorashi 2001: 25).

Doordat permanente immigranten in contact staan met andere Poolse mensen kunnen zij een coherent zelfbeeld behouden. Zij kunnen hun Poolse identiteit delen met andere Polen en hun herinneringen aan dit land herbeleven. Zij vinden rust in hun leven en in zichzelf. Ghorashi stelt dat het niet uitmaakt of iemand meerdere ‘zelfbeelden’ heeft als deze persoon zichzelf nog als één geheel kan zien. Permanente immigranten hebben verschillende zelfbeelden, onder andere die van hun leven in Polen en hun leven in Nederland. Poolse bijeenkomsten en ontmoetingen zorgen ervoor dat zij zichzelf als één geheel kunnen zien (ibid.: 24). De energie die vrijkomt door het delen van deze ervaring is het thuisgevoel.

4.5 Conclusie

Poolse immigranten zijn naar Nederland gekomen voor hun geliefde of om economische redenen. Zij moeten opnieuw een sociaal netwerk opbouwen. Alle permanente immigranten die ik heb gesproken, waren zeer actief in het opbouwen van dit netwerk. Zij geven aan dat een sociaal netwerk het belangrijkste ingrediënt is voor hen om zich thuis te kunnen voelen. Daarnaast is het leren spreken en verstaan van de Nederlandse taal belangrijk om toegang te krijgen tot de Nederlandse gemeenschap. Ondanks dat velen van hen de Nederlandse taal vloeiend spreken, wordt vaak opgemerkt dat zij niet Nederlands zijn, door hun accent of de fouten in het spreken van Nederlands. Dit betekent niet dat zij niet geaccepteerd worden, maar het maakt Poolse immigranten er bewust van dat zij nooit helemaal Nederlands zijn.

Permanente immigranten bevinden zich tussen twee werelden. Zij horen nooit meer helemaal thuis in Polen maar ook niet in Nederland. Zij voelen zich ‘betwixt and between’ (Turner 1969: 95). De leegte die ontstaat, wordt opgevuld wanneer permanente immigranten

samenzijn met lotgenoten. Zij kunnen bepaalde herinneringen weer herbeleven en voelen zich onderling verbonden. Hun ervaringen in en hun herinneringen aan Polen krijgen dan een plaats in hun huidige leven.

5. Conclusie