Politiezone Turnhout

De tweede politiezone is de Politie Regio Turnhout, deze telt in totaal zeven gemeenten: Turnhout, Baarle-Hertog, Beerse, Kasterlee, Lille, Oud-Turnhout en Vosselaar. In totaal wonen in deze politiezone 117.000 inwoners. Sinds november 2009 is politiezone Turnhout gestart met de uitbouw van een netwerk van bewakingscamera’s – nummerplaatlezers. Met dit project willen ze meerdere doelstellingen nastreven zoals de algemene preventie en voorkomen van misdrijven, daders ontraden om misdrijven te plegen, misdrijven ophelderen en pakkans verhogen. Met dit project richt de zone zich op het bereiken van een efficiëntere aanpak voor deze doelstellingen (Lokale Politie Regio Turnhout, 2020). Voor het bespreken van deze case werd korpschef Roger Leys geïnterviewd.

3.2.1

In 2009 is politiezone Kortrijk gestart met het uitbouwen van een netwerk van ANPR-camera’s. De camera’s zijn opgesteld aan alle afritten, de invalswegen tot de zeven gemeenten en de verbindingswegen binnen de politiezone. Met het project ANPR-camera’s proberen ze zowel verkeersongevallen als zware misdrijven te bestrijden. De ANPR-camera’s hebben twee toepassingen of modules die informatiegestuurd werken. De eerste module is de klassieke bewakingscamera’s waarmee ze in geval van een ernstig feit de beelden in de buurt kunnen herbekijken om de dader op te sporen. De tweede module is de blacklistcontrole, hiermee wordt elke nummerplaat van een voorbijrijdend voortuig gelezen en vergeleken met bepaalde lijsten. Bij de eerste module wordt er gekeken wat de camera geregistreerd heeft maar kunnen ze zelf ook informatie gaan invoeren om een specifieke misdaad op te lossen. Bij de tweede module is het mogelijk om aan de hand van data van verschillende niveaus daders van verschillende misdaden te vatten.

Begrijpen bedrijfsprobleem

Aanleiding en behandeld probleem van het project

In Turnhout zijn er twee aanleidingen voor het opstarten van de ANPR-camera’s: de stijging in verkeersongevallen maar ook de interesse naar de verplaatsing van voertuigen die een zwaar crimineel feit hebben gepleegd. Met de ANPR camera’s wordt er dus gefocust op verkeersongevallen met lichamelijke letsels tot gevolg en alle vormen van zware criminaliteit zoals ontvoeringen, verkrachtingen en inbraken.

Initiatiefnemers van het project

De politiezone Turnhout zijn de pioniers in België op het vlak van ANPR-camera’s, zij hebben zelf het initiatief genomen om het project op te starten.

56

Afbakening van het project

Het gebied waar het project invloed op heeft is strikt genomen het gebied van de politiezone, de gemeente Turnhout en zijn deelgemeenten. Er wordt aangegeven dat het gebied dat buiten hun zone gaat niet wordt opgenomen omdat andere zones dit zelf hoeven te doen. Het project reikt tot de invalswegen en gewestwegen van de deelgemeenten.

Beschikbare data begrijpen

Oorsprong van de data

Het project ANPR van Turnhout gebruikt een combinatie van hun eigen verzamelde data en data van andere databanken. De data die ze zelf verzamelen is de data die wordt opgenomen door de camera’s of uit de databank van de zone. De databank van de zone bevat gegevens die verzameld zijn door het intrekken van rijbewijzen of onbetaalde boetes omdat de zone de personen in kwestie op de hoogte brengen of de boetes uitschrijven. Het merendeel van de data die wordt gebruikt in dit project is echter afkomstig van andere databanken. Er wordt vooral gebruik gemaakt van de Nationale en Europese lijst van voertuigen. De Europese lijst wordt ook de Schengenlijst genoemd. Deze lijsten bevatten gegevens van gestolen voertuigen, veroordeelde bestuurders van voertuigen, geseinde voertuigen, gestolen voertuigen.

Echter ondervindt de zone problemen in verband met niet-beschikbare data. Het kan gebeuren dat de zone niet aan de andere databanken geraakt, bijvoorbeeld omdat ze geen toestemming verkrijgen. Ook worden ze onderworpen aan de regels van de andere databanken.

Criteria van de data

Doordat de meeste data die gehanteerd wordt afkomstig zijn van Nationale en Europese databanken, wordt er niet zozeer naar de theoretische vooropgestelde criteria van data gekeken. De criteria die gevolgd worden, worden voorgeschreven door de Schengenovereenkomst, vooral artikel 36 en 38 van de tweede Schengen-overeenkomst. Voor de nationale seiningen zijn er ook criteria vooropgesteld. Deze criteria zijn gelinkt aan een concreet feit. Theoretisch kan het over vijf criteria gaan. Wanneer de gegevens uit de databank worden gebruikt, moeten ze dus voldoen aan een van deze vijf criteria.

1. Bekentenis 2. Heterdaad

57

4. Materieel bewijs (bijvoorbeeld DNA-stalen)

5. Materiële aanwijzingen: sterke aanwijzingen zoals de passage op de camera

Voor de lokale seiningen wordt hetzelfde verhaal gevolgd als de nationale seiningen. De wettelijke criteria worden op de voet gevolgd. Hierdoor zal de databank systematisch en strikt worden opgesteld.

Transformatie van data

Bij het ANPR-project is de technologie de ANPR-camera’s zelf. Bij de camera’s hoort een software die de gegevens opslaat. Bovenop de gegevens die automatisch door de camera’s worden opgeslagen is er ook de mogelijkheid om gegevens zelf toe te voegen. De software zorgt voor de nodige meldingen, wanneer er een match wordt gegeven tussen de voorbijganger en de gegevens.

De data die wordt toegevoegd aan de software ondergaat geen transformatie. Echter worden de lijsten van andere databanken wel gefilterd zodat ze enkel de data toevoegen die ze nodig hebben. Er moet een selectie gemaakt worden uit de verkregen data en deze selectie wordt dan gehanteerd.

Echter is het, om daders van zware misdrijven te vatten, mogelijk om gegevens toe te voegen om op deze manier alle data die in de software zit te filteren om zo nog maar een beperkte lijst aan mogelijke daders te filteren. Deze filters moeten wel getransformeerd worden omdat ze zeer verschillende vormen kan aannemen zoals een tijdstip of beschrijving.

Modelleren van data

Bij de ANPR-camera’s wordt er gebruik gemaakt van targeted data. Hier hebben ze namelijk de hulp van de andere databank, waardoor de variabele al gekend zijn waarmee er gematcht moet worden.

Evalueren van het model

Wanneer de software een melding geeft wordt er direct opgetreden in het project. Er wordt beslist om altijd direct op te treden omdat anders de verdachte ontsnapt. Het is niet mogelijk om eerst de melding die uit de ANPR-camera’s volledig te analyseren omdat de verdachte dan reeds is ontsnapt. Door het direct volgen van voorspelling ontstaat de kans dat er wordt

58

ook wordt opgetreden bij foute voorspellingen. Indien dit het geval is bieden ze hun excuses aan wanneer ze iemand fout hebben achtervolgd en aan de kant hebben geplaatst. Foute voorspellingen kunnen gebeuren, maar gelukkig is dit niet al te vaak, zo wordt aangehaald tijdens het interview. De uitleg van de aangehoudene, zoals bijvoorbeeld een alibi, wordt wel altijd eerst geverifieerd. Er wordt dus niet echt rekening gehouden met het feit dat het systeem foute voorspellingen kan maken aangezien de confusionmatrix wordt niet gehanteerd in de zone.

In Turnhout is er om de twee maanden een cijfermatige evaluatie van de modulen waarmee ze informatiegestuurd werken. Aan het begin van het project hebben ze voor elke module een doelstelling geformuleerd en hoe deze gemeten moeten worden. Tijdens een evaluatie wordt de stand van zaken van elke doelstelling bekeken. Het is niet altijd even makkelijk omdat het vaak niet één op één mogelijk is om het resultaat te meten. Toch worden er dan criteria gezocht waarvan de gegevens wel verzameld kunnen worden. Zo kan er een beeld worden gevormd hoe de doelstelling wordt bereikt. De cijfers worden op de externe site van de zones gepubliceerd.

Voor de evaluatie van de eerste module kan er gekeken worden naar de cijfers van de evolutie van veiligheid met betrekking op verkeer. Van de jaren 2001, 2018, 2019 en januari en februari van 2020 zijn er cijfers bekend. De cijfers worden per maand weergegeven. Er is een enorm verschil met het aantal ongevallen in 2001. Wanneer er een vergelijking tussen 2018 en 2019 gemaakt wordt, valt het op dat de aantal ongevallen in elke deelgemeente lager ligt behalve in Baarle-Hertog, Lille, Oud-Turnhout en Vosselaar. Dit bekent dat al de helft van de deelgemeenten het beter doen dan het jaar ervoor ( zie 3.2.).

De cijfers van de tweede module, de blacklistcontrole, worden weergegeven in bijlage 3.3. Het aantal hits op de verschillende blacklists is minder interessant doordat dezelfde auto verschillende ANRP camera’s kan passeren. De tabel toont de soort blacklists met het aantal matchen die ze registreren. Het geeft een verhouding weer van het vorig jaar, 2018 met het huidige jaar, 2019. Hieruit kan besloten worden dat er in 2019 veel meer auto’s een hit opleverden.

Uitrollen van het model

De ontwikkeling van het model gebeurt stapsgewijs, dit wordt ook gespiegeld door het lastenboek. Bij Turnhout laat het lastenboek aan de opstart van het project zien dat het zich

59

eerst in een proeffase bevindt vooraleer er volledige oplevering is van het systeem. Nadat het systeem is opgeleverd is het nodig om nog aan bepaalde zaken te sleutelen, dat vergt ook tijd. Na deze aanpassingen komt pas de definitieve oplevering.

Het up-to-date houden in Turnhout loopt gelijk met de evaluaties die worden gedaan over het project. Wanneer daar wordt vastgesteld dat er iets fout loopt, wordt dat meteen bijgestuurd.

Buiten het vergoten van de databank, zijn er ook nog andere vooruitzichten voor het proces naar de toekomst toe. In de politiezone Turnhout is de visie naar de toekomst toe zeer breed. Naarmate de software en hun producenten slimmer en slimmer worden, zullen ze ook gebruik kunnen maken van patroondetectie. Hoe geperfectioneerd de patroondetectie wordt, des te groter de evoluties zullen zijn voor ANPR.

Herhaling van de fasen CRISP-DM

Voor de herhaling van de fasen in dit project, wordt er aangehaald dat het de software zelf is die de verschillende fasen herhaalt. Eens de software geprogrammeerd is, zal het zelf telkens de fasen opnieuw overlopen om de gegevens up te daten. De verschillende fasen worden op deze manier verschillende keren per dag doorlopen. De medewerkers moeten dan slechts filters instellen in de software. Het ‘bedrijfsprobleem’ zelf wordt niet opnieuw bekeken omdat ze reeds alles opnemen dat een zwaar misdrijf is. Er zal eerder gekeken worden om een probleem anders aan te pakken.

Impact van beleid op het project

Het ANPR-cameraproject is een complex probleem. Enerzijds doorkruisen verschillende misdrijven het project, anderzijds is de data afkomstig van verschillende niveaus. De zone geeft aan dat ze verder niet echt gestuurd worden door beleid, enkel dat ze moeten voldoen aan de regels en wetgevingen. Er zijn dus geen problemen met toestemming krijgen tot bepaalde middelen van de gemeenten.

Desondanks dat het een complex probleem is, is de samenwerking met anderen beperkt. Turnhout geeft aan dat er in het verleden werd samengewerkt met andere zones. Politiezone Turnhout begon eerst in eigen zone met het opbouwen van ANPR-camera’s. Na de introductie van de camera’s hebben ze workshops gegeven aan andere zones. Er zijn veel zones en gemeenten op bezoek gekomen voor een uitleg van de werking van hun project. Verder zijn er ook nog enkele overlegfora waaraan ze hebben deelgenomen. Echter is het niet met

60

dezelfde intensiviteit als vroeger. Verder geeft de zone aan dat ze samenwerken met de gemeenten op de periodieke momenten. Verder is er geen samenwerking op het vlak van de politionele aangelegenheden. Het politiecollege bepaalt zelf zijn tools. In Turnhout worden de periodieke evaluaties besproken met de burgemeesters. Er wordt aangegeven dat de cijfers er enkel zijn voor politionele doeleinden. Ze worden na het anonimiseren doorgestuurd naar de gemeenten zodat deze er ook gebruik van kunnen maken.

De gemeente Turnhout is echter wel in een project gestapt met VIAS, het Belgische kenniscentrum op het vlak van verkeersveiligheid, mobiliteit en maatschappelijke veiligheid. Samen met andere gemeenten delen ze aan VIAS mee aan welke projecten ze werken. Hierdoor worden ook de politiezones betrokken doordat zij de projecten uitvoeren. VIAS voert dan onderzoek uit, maar het is aan de partner of organisatie de keuze wat ze er juist mee doen. Dit is echter een indirecte vorm van advies vragen aan derden.

Zone Turnhout heeft dankzij het ANPR-project dus ook nog een bijkomend voordeel. Dit is te danken aan het onderzoek dat VIAS voor de gemeenten voert. VIAS maakt gebruik van de gegevens die gehanteerd worden door de ANPR-camera’s om op die manier de herkomst van bestemmingsverkeer te analyseren. Hierdoor kunnen de ANRP gegevens gehanteerd worden voor andere doeleinden dan verkeerstoepassingen. Door het analyseren van de gegevens kunnen er infrastructuurbeslissingen worden gemaakt zoals waar er best een bushalte of bus- en carpoolparkings komen. Het hanteren van de gegevens voor infrastructuurbeslissingen was in eerste instantie geen doel van het ANPR-project, maar is een bijkomend voordeel.

61