Oprichting
De besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (hierna: BV) wordt door een of meer personen opgericht bij notariële akte. Voor oprichting is een verklaring van geen bezwaar vereist. De akte wordt getekend door iedere oprichter en door ieder die blijkens deze akte een of meer aandelen neemt (art. 2:175 lid 2 BW). Een rechtspersoon ontstaat niet bij het ontbreken van een door een notaris ondertekende akte of een verklaring van geen bezwaar (art. 2:4 BW).
Inschrijving en openbaarmaking
De bestuurders zijn verplicht de vennootschap te doen inschrijven in het handelsregister en een authentiek afschrift van de akte van oprichting en van de daaraan ingevolge de artikelen 2:203a BW (verklaring inzake gestorte gelden op aandelen), 2:204 BW (opneming rechtshandeling in oprichtingsakte) en 2:204a BW (beschrijving van inbreng in natura) gehechte stukken neer te leggen ten kantore van het handelsregister. Tegelijkertijd moeten zij opgave doen van het totaal van de vastgestelde en geraamde kosten die met de oprichting verband houden en ten laste van de vennootschap komen (art. 2:180 lid 1 BW).
Verplicht kapitaal
Het maatschappelijke, het geplaatste en het gestorte kapitaal moeten bij de oprichting ten minste het minimumkapitaal bedragen dat bij koninklijk besluit is vastgesteld (art. 2:178 lid 2 BW). Dit minimumkapitaal is thans vastgesteld op 18.000 euro.
Notariële akte
Voor de oprichting is een notariële akte vereist. De akte van oprichting van de BV wordt verleden in de Nederlandse taal (art. 2:176 BW). De akte van oprichting moet de statuten van de vennootschap bevatten (art. 2:177 lid 1 BW). Ook voor een statutenwijziging is een notariële akte vereist. Hetzelfde geldt voor de levering van aandelen.
Organen
Bij de BV zijn het bestuur en de algemene vergadering van aandeelhouders verplicht. Instelling van een raad van commissarissen is facultatief. De statuten kunnen bepalen dat er een raad van commissarissen is. Bij de grote BV (structuurvennootschap) moet verplicht een raad van commissarissen worden ingesteld (art. 2:268 lid 1 BW). Het bestuur is belast met het besturen van de BV. Dit omvat naast de dagelijkse leiding ook het bepalen van de strategie en het financiële beleid. De algemene vergadering van aandeelhouders heeft een aantal specifiek in de wet vermelde taken. Daarnaast zijn aan de algemene vergadering van aandeelhouders de bevoegdheden toebedeeld die niet aan een ander orgaan zijn toebedeeld (art. 2:217 BW). De raad van commissarissen houdt toezicht op de BV en de met haar verbonden onderneming en staat het bestuur met raad terzijde (art. 2:250 BW).
Aansprakelijkheid bestuur
Iedere bestuurder is tegenover de BV gehouden zijn taak naar behoren te vervullen (art. 2:9 BW). Aan het Nederlandse recht ligt het beginsel van collegiaal bestuur ten grondslag. Hieruit vloeit voort dat de bestuurders op grond van art. 2:9 BW hoofdelijk aansprakelijk zijn als de bestuurstaak niet goed is vervuld. Verspreid over Boek 2 BW komen andere bepalingen voor die zien op de aansprakelijkheid van bestuurders: aansprakelijkheid in faillissementssituaties (art. 2:248 BW), voor bepaalde premie- en belastingschulden, voor een misleidende voorstelling van zaken door de jaarrekening, door tussentijdse cijfers of door het jaarverslag (art. 2:249 BW), door het niet voldoen aan de deponeringsplicht van de akte van oprichting en de eerste inschrijving in het handelsregister en het niet in acht nemen van de minimumkapitaaleisen (art. 2:180 BW) en onrechtmatige daad (art. 6:162 BW).
Jaarvergadering
Jaarlijks wordt ten minste één algemene vergadering van aandeelhouders gehouden. Wanneer bij de statuten niet een kortere termijn is gesteld, wordt de jaarvergadering gehouden binnen zes maanden na afloop van het boekjaar van de NV (art. 2:218 BW). Jaarrekening
Jaarlijks binnen vijf maanden na afloop van het boekjaar van de BV, behoudens verlenging van deze termijn met ten hoogste zes maanden door de algemene vergadering van aandeelhouders op grond van bijzondere omstandigheden, maakt het bestuur een jaarrekening op en legt het deze voor de aandeelhouders ter inzage ten kantore van de vennootschap (art. 2:210 lid 1 BW). De jaarrekening wordt vastgesteld door de algemene vergadering (art. 2:210 lid 3 BW).
Bestuurder rechtspersoon
Een rechtspersoon kan bestuurder zijn van een BV. Een commissaris moet altijd een natuurlijke persoon zijn. Artikel 11 bevat een bijzondere bepaling voor de rechtspersoonbestuurder. Op grond daarvan rust de aansprakelijkheid van een rechtspersoon als bestuurder van een andere rechtspersoon tevens hoofdelijk op ieder die ten tijde van het ontstaan van de aansprakelijkheid van de rechtspersoon daarvan bestuurder is
Kosten oprichting
De oprichtingskosten bestaan voor het grootste deel uit notariskosten. Deze zijn voor de oprichting van een BV tussen 700 euro en 2.000 euro. Daarnaast moet er leges betaald worden voor het verkrijgen van de verklaring van geen bezwaar (ruim 90 euro) en zijn er (geringe) kosten gemoeid met de inschrijving in het handelsregister.
Toetsing/duur oprichting
De oprichting kan binnen enkele dagen plaatsvinden. Daarvoor is wel van belang dat duidelijk is wie de uiteindelijk belanghebbenden zijn bij de BV. Anders kan het toekennen van de verklaring van geen bezwaar vertraging opleveren.
Openbaarheid (in hoeverre traceerbaar)
De BV kent alleen aandelen op naam. Het bestuur van de BV moet een register van aandeelhouders bijhouden (art. 2:194 BW). De aandeelhouders zijn dus traceerbaar aan de hand van het aandeelhoudersregister. Het aandeelhoudersregister wordt gehouden ten kantore van de vennootschap en is niet openbaar (alleen gegevens over aandelen die niet zijn volgestort kunnen door een ieder worden ingezien). Als de BV slechts een aandeelhouder heeft (of als alle aandelen in een huwelijksgemeenschap of gemeenschap van geregistreerd partnerschap vallen) moeten de persoonlijke gegevens van deze aandeelhouder worden ingeschreven in het handelsregister (art. 14 Handelsregisterbesluit 1996). Op grond van art. 14 Handelsregisterbesluit 1996 moeten tevens de persoonlijke gegevens van de bestuurders en commissarissen worden ingeschreven in het handelsregister. Het handelsregister is openbaar en kan derhalve door iedereen worden geraadpleegd.
Restpost / Overige
Het Nederlandse recht kent het preventief toezicht bij de oprichting van een BV. Op grond van art. 2:179 BW moet voor de oprichting een verklaring van geen bezwaar worden afgegeven door de minister van Justitie. Deze verklaring kan worden geweigerd op grond dat er, gelet op de voornemens of de antecedenten van de personen die het beleid van de vennootschap zullen bepalen of mede bepalen, gevaar bestaat dat de vennootschap zal worden gebruikt voor ongeoorloofde doeleinden of dat haar werkzaamheid zal leiden tot benadeling van schuldeisers. Het preventief toezicht zal binnenkort verdwijnen.
NV (Nederland)
Oprichting
De naamloze vennootschap (hierna: NV) wordt door een of meer personen opgericht bij notariële akte (art. 2:64 BW). Voor oprichting is een verklaring van geen bezwaar vereist. De akte wordt getekend door iedere oprichter en door ieder die blijkens deze akte een of meer aandelen neemt (art. 2:64 lid 2 BW). Een rechtspersoon ontstaat niet bij het ontbreken van een door een notaris ondertekende akte of een verklaring van geen bezwaar (art. 2:4 BW).
Inschrijving en openbaarmaking
De bestuurders zijn verplicht de NV te doen inschrijven in het handelsregister en een authentiek afschrift van de akte van oprichting en van de daaraan ingevolge de artikelen 2:93a BW (verklaring inzake gestorte gelden op aandelen), 2:94 BW (opneming rechtshandeling in oprichtingsakte) en 2:94a BW (beschrijving van inbreng anders dan in geld) gehechte stukken neer te leggen ten kantore van het handelsregister. Tegelijkertijd moeten zij opgave doen van het totaal van de vastgestelde en geraamde kosten die met de oprichting verband houden en ten laste van de vennootschap komen (art. 2:69 lid 1 BW). Verplicht kapitaal
Het maatschappelijke, het geplaatste en het gestorte kapitaal moeten ten minste het minimumkapitaal bedragen. Het minimumkapitaal bedraagt vijfenveertigduizend euro (art. 2:67 lid 2 en 3 BW).
Notariële akte
Voor de oprichting is een notariële akte vereist. De akte van oprichting van een NV wordt verleden in de Nederlandse taal (art. 2:65 BW). De akte van oprichting moet de statuten van de NV bevatten (art. 2:66 BW). Ook voor een statutenwijziging is een notariële akte vereist. Voor de levering van aandelen op naam (die niet zijn uitgegeven door een vennootschap met aandelen die genoteerd zijn aan een effectenbeurs) geldt hetzelfde. Organen
Bij de NV zijn het bestuur en de algemene vergadering van aandeelhouders verplicht. Instelling van een raad van commissarissen is facultatief. De statuten kunnen bepalen dat er een raad van commissarissen is. Bij de grote NV (structuurvennootschap) moet verplicht een raad van commissarissen worden ingesteld (art. 2:158 lid 1 BW). Het bestuur is belast met het besturen van de NV. Dit omvat naast de dagelijkse leiding ook het bepalen van de strategie en het financiële beleid. De algemene vergadering van aandeelhouders heeft een aantal specifiek in de wet vermelde taken. Daarnaast zijn aan de algemene vergadering van aandeelhouders de bevoegdheden toebedeeld die niet aan een ander orgaan zijn toebedeeld (art. 2:107 BW). De raad van commissarissen houdt toezicht op de NV en de met haar verbonden onderneming en staat het bestuur met raad terzijde (art. 2:140 BW).
Aansprakelijkheid bestuur
Iedere bestuurder is tegenover de NV gehouden zijn taak naar behoren te vervullen (art. 2:9 BW). Aan het Nederlandse recht ligt het beginsel van collegiaal bestuur ten grondslag. Hieruit vloeit voort dat de bestuurders op grond van art. 2:9 BW hoofdelijk aansprakelijk zijn als de bestuurstaak niet goed is vervuld. Verspreid over Boek 2 BW komen andere bepalingen voor die zien op de aansprakelijkheid van bestuurders: aansprakelijkheid in faillissementssituaties (art. 2:138 BW), voor bepaalde premie- en belastingschulden, voor een misleidende voorstelling van zaken door de jaarrekening, door tussentijdse cijfers of door het jaarverslag (art. 2:139 BW), door het niet voldoen aan de deponeringsplicht van de akte van oprichting en de eerste inschrijving in het handelsregister en het niet in acht nemen van de minimumkapitaaleisen (art. 2:69 BW) en onrechtmatige daad (art. 6:162 BW).
Jaarvergadering
Jaarlijks wordt ten minste één algemene vergadering van aandeelhouders gehouden. Wanneer bij de statuten niet een kortere termijn is gesteld, wordt de jaarvergadering gehouden binnen zes maanden na afloop van het boekjaar van de NV (art. 2:108 BW). Jaarrekening
Jaarlijks binnen vijf maanden na afloop van het boekjaar van de NV, behoudens verlenging van deze termijn met ten hoogste zes maanden door de algemene vergadering van aandeelhouders op grond van bijzondere omstandigheden, maakt het bestuur een jaarrekening op en legt het deze voor de aandeelhouders ter inzage ten kantore van de vennootschap (art. 2:101 lid 1 BW). De jaarrekening wordt vastgesteld door de algemene vergadering (art. 2:101 lid 3 BW).
Bestuurder rechtspersoon
Een rechtspersoon kan bestuurder zijn van een NV. Een commissaris moet altijd een natuurlijke persoon zijn. Artikel 11 bevat een bijzondere bepaling voor de rechtspersoonbestuurder. Op grond daarvan rust de aansprakelijkheid van een rechtspersoon als bestuurder van een andere rechtspersoon tevens hoofdelijk op ieder die ten tijde van het ontstaan van de aansprakelijkheid van de rechtspersoon daarvan bestuurder is.
Kosten oprichting
De oprichtingskosten bestaan voor het grootste deel uit notariskosten. Deze zijn voor de oprichting van een NV tussen 700 euro en 2.000 euro. Daarnaast moet er leges betaald worden voor het verkrijgen van de verklaring van geen bezwaar (ruim 90 euro) en zijn er (geringe) kosten gemoeid met de inschrijving in het handelsregister.
Toetsing/duur oprichting
De oprichting kan binnen enkele dagen plaatsvinden. Daarvoor is wel van belang dat duidelijk is wie de uiteindelijk belanghebbenden zijn bij de NV. Anders kan het toekennen van de verklaring van geen bezwaar vertraging opleveren.
Openbaarheid (in hoeverre traceerbaar)
De NV kent aandelen op naam en aan toonder. Het bestuur van de NV moet een register van aandeelhouders bijhouden als er aandelen op naam zijn uitgegeven (art. 2:85 BW). De aandeelhouders zijn dus traceerbaar aan de hand van het aandeelhoudersregister. Het aandeelhoudersregister wordt gehouden ten kantore van de vennootschap en is niet openbaar (alleen gegevens over niet-volgestorte aandelen zijn voor een ieder in te zien). Als de NV slechts een aandeelhouder op naam heeft (of als alle aandelen in een huwelijksgemeenschap of gemeenschap van geregistreerd partnerschap vallen) moeten de persoonlijke gegevens van deze aandeelhouder worden ingeschreven in het handelsregister (art. 14 Handelsregisterbesluit 1996). Op grond van art. 14 Handelsregisterbesluit 1996 moeten tevens de persoonlijke gegevens van de bestuurders en commissarissen worden ingeschreven in het handelsregister. Het handelsregister is openbaar en kan derhalve door iedereen worden geraadpleegd. Aandeelhouders aan toonder, die hun aandelen niet houden via een girale effectenrekening, zijn niet traceerbaar.
Restpost / Overige
Het Nederlandse recht kent het preventief toezicht bij de oprichting van een NV. Op grond van art. 2:68 BW moet voor de oprichting een verklaring van geen bezwaar worden afgegeven door de minister van Justitie. Deze verklaring kan worden geweigerd op grond dat er, gelet op de voornemens of de antecedenten van de personen die het beleid van de vennootschap zullen bepalen of mede bepalen, gevaar bestaat dat de vennootschap zal worden gebruikt voor ongeoorloofde doeleinden of dat haar werkzaamheid zal leiden tot benadeling van schuldeisers. Het preventief toezicht zal binnenkort verdwijnen.
NV (Nederlandse Antillen)
Oprichting
Oprichting van een Antilliaanse NV geschiedt bij notariële akte (art. 2:100 lid 2 BW). Zij kan worden opgericht door een of meer (rechts)personen. De oprichter hoeft zelf geen aandelen te nemen, maar de oprichtingsakte moet wel (in persoon of bij schriftelijke volmacht) door iedere oprichter worden getekend en ook door een ieder die blijkens deze akte een of meer aandelen neemt, art. 2:101 lid 4 BW. Met een notariële akte wordt bedoeld een akte verleden door of ten overstaan van een Nederlands-Antilliaanse notaris. De notariële akte moet in ieder geval de statuten van de rechtspersoon bevatten, alsmede de namen en woonplaatsen van de eerste bestuurders en van de overige functionarissen die er volgens de wet of de statuten moeten zijn.
Inschrijving en openbaarmaking
De notaris zorgt ervoor dat de rechtspersoon zo spoedig mogelijk wordt ingeschreven in het handelsregister en dat tegelijkertijd een authentiek afschrift van de akte met de verplicht daaraan gehechte stukken ten kantore van het handelsregister wordt gedeponeerd. Deze deponeringsverplichting geldt ook voor een akte van statutenwijziging. Heeft een bestuurder, op wie ingevolge de Handelsregisterverordening eveneens een deponeringsverplichting rust, reeds voor de deponering zorg gedragen dan is de notaris uiteraard van deze verplichting bevrijd. De notaris moet er voor zorgen dat mededeling van de oprichting wordt gedaan in het blad waarin van overheidswege de officiële berichten worden geplaatst (art. 2:5 leden 1 en 2 BW).
Verplicht kapitaal
Er is geen minimumkapitaal vereist, tenzij een dergelijke eis in de statuten zou zijn opgenomen. De akte van oprichting moet, indien uitsluitend in geld op de aandelen wordt gestort, een verklaring van alle oprichters bevatten, dat het eigen vermogen van de vennootschap bij oprichting niet negatief is (art. 2:101 lid 1 sub b BW). Wordt in natura gestort, dan moet aan de oprichtingsakte een oprichtingsbalans worden gehecht waaruit blijkt dat het eigen vermogen niet negatief is. Deze balans moet door alle oprichters zijn getekend (art. 2:101 lid 2 BW). Wanneer de vennootschap bij oprichting een nominaal aandelenkapitaal heeft, en er dus aandelen met een nominale waarde zijn, dan wordt bij de storting in geld en die in natura het bedrag daarvan in aanmerking genomen (art. 2:101 lid 3 BW).
Notariële akte
De NV wordt door een of meer personen opgericht bij notariële akte (art. 2:100 lid 2 BW). De oprichters zijn vrij in de keuze van de taal waarin de akte luidt, zolang de notaris de desbetreffende taal maar verstaat. (art. 2:4 lid 1 BW). De notariële akte moet in ieder geval de statuten van de rechtspersoon bevatten, alsmede de namen en woonplaatsen van de eerste bestuurders en van de overige functionarissen die er volgens de wet of de statuten moeten zijn (art. 2:4 lid 2 BW). Ook voor een wijziging van de statuten van een NV is een notariële akte vereist.
Organen
Een NV heeft een bestuur en een vergadering van aandeelhouders. Eventueel is er een raad van commissarissen. Het bestuursmodel kan als ‘one tier’ of als ‘two tier’ zijn ingericht (art. 2:18 lid 1 BW). Bij een ‘one tier’ bestuursmodel is er een algemeen bestuur en een uitvoerend bestuur, zonder dat enige personele unie is vereist (art. 2:18 lid 6 BW). In het dualistische bestuursmodel zijn er twee afzonderlijke organen: een bestuur en een raad van commissarissen. Tot de taak van het algemeen bestuur behoort in elk geval: het als zodanig benoemen van uitvoerende bestuurders en het vaststellen van hun bezoldiging, het beslissen over aangelegenheden die de dagelijkse gang van zaken te boven gaan en het houden van toezicht op het uitvoerend bestuur. Dit is een bepaling van dwingend recht. Tenzij er sprake is van een ‘one tier’ board kunnen de statuten van een rechtspersoon bepalen dat er een raad van commissarissen is of kan zijn (art. 2:19 lid 1 BW). De statuten moeten de taak van de raad van commissarissen omschrijven. Tot de taak van de raad van commissarissen behoort in elk geval het houden van toezicht op het bestuur art. 2:19 lid 2 BW.
Aansprakelijkheid bestuur
Iedere bestuurder is tegenover de rechtspersoon gehouden tot een behoorlijke taakvervulling van de binnen zijn werkkring gelegen taak (art. 2:14 lid 1 BW). Iedere bestuurder draagt niettemin verantwoordelijkheid voor de algemene gang van zaken en is gehouden zoveel mogelijk bij te dragen aan het afwenden van de gevolgen van een schadetoebrengend feit, ook al behoort die aangelegenheid niet tot zijn specifieke werkkring (art. 2:14 lid 3 BW). Van bestuurdersaansprakelijkheid is ook sprake bij grove schuld of nalatigheid bij het niet ontstaan van een NV (art. 2:2 lid 4 BW), bij ontbinding (art. 2:24 lid 9 en 2:25 lid 5 BW), bij een misleidende voorstelling van de jaarrekening of het niet tijdig opmaken of openbaar maken van de jaarrekening (art. 2:125 lid 1 BW). De bestuurder die namens de rechtspersoon een rechtshandeling aangaat waarvan hij weet of redelijkerwijs kan voorzien dat de rechtspersoon niet in staat is die na te komen, is jegens de wederpartij aansprakelijk. Bestuurders kunnen ook aansprakelijk zijn voor belastingschulden. Voor aansprakelijkheid bij faillissement geldt het speciale aansprakelijkheidsregime van art. 2:16 BW. Uitgangspunt van boek 2 BW is collegiaal bestuur. Dit betekent dat bestuurders voor hun taakvervulling ook hoofdelijk aansprakelijk zijn.
Jaarvergadering
Jaarlijks wordt ten minste een algemene vergadering van aandeelhouders gehouden (art. 2:128 lid 1 BW).
Jaarrekening
De plicht tot het opmaken van de jaarrekening rust op het bestuur. Dit moet gebeuren binnen acht maanden na afloop van het boekjaar. Een verlenging van deze termijn met maximaal zes maanden is mogelijk bij bijzondere omstandigheden. De jaarrekening wordt aan de algemene vergadering van aandeelhouders ter goedkeuring voorgelegd. Deze vergadering kan de jaarrekening alleen goedkeuren of afkeuren. De statuten kunnen hiervan afwijken en een wijzigingsbevoegdheid aan de algemene vergadering van aandeelhouders toestaan (art. 2:116 lid 3 BW). De wet stelt geen termijn waarbinnen de
jaarrekening moet zijn goedgekeurd. Voor grote NV's gelden bijzondere voorschriften (art. 2:119 lid 1 BW). Verschillen: (o.a.): de termijn voor het opmaken van de jaarrekening is niet acht, maar zes maanden (wederom: behoudens verlenging); het bestuur moet een jaarverslag opstellen; het opstellen van de jaarrekening volgens IASB– praktijk: IFRS. US of Dutch GAAP mag ook mits uit de toelichting blijkt welke gegronde redenen daartoe aanleiding hebben gegeven en volgens welke normen de jaarrekening is opgesteld (art. 2:120 lid 3 BW). Op het bestuur rust een administratieplicht ex art. 2:15 lid 1 BW.
Bestuurder rechtspersoon
Een rechtspersoon kan bestuurder zijn van een NV. De wet bepaalt uitdrukkelijk dat commissarissen natuurlijke personen moeten zijn. De wet verbiedt niet dat de leden van het algemeen bestuur in een ‘one tier’ bestuursmodel rechtspersoon zijn.
Kosten oprichting
De voornaamste kosten bestaan uit het honorarium voor de notaris. Er zijn voorts (geringe) kosten verbonden aan de inschrijving in het handelsregister. Met de oprichting van een Antilliaanse NV is ongeveer 800 euro gemoeid.
Toetsing/duur oprichting
De oprichting van een NV kan snel en zonder al teveel formaliteiten plaatsvinden. Per 1 maart 2004 is voor de oprichting van een NV geen verklaring van geen bezwaar meer nodig.
Openbaarheid (in hoeverre traceerbaar)
De Antilliaanse NV kent toonderaandelen. Aandelen aan toonder kunnen niet als zodanig worden uitgegeven. In de akte van oprichting kan echter ten aanzien van daarbij geplaatste aandelen worden bepaald dat op verzoek van de aandeelhouder een toonderbewijs wordt afgegeven, zulks tegen inlevering van het aandeelbewijs op naam, indien dit is afgegeven. Indien de statuten dit mogelijk maken kan dit ook worden bepaald in een latere akte van uitgifte. Vanaf de uitgifte van het toonderbewijs geldt het