Algemeen
Leeftijd? .. jaar
Geboren te...?
In het geval van 2e generatie: afkomst ouders?
In geval van 1e generatie: Hoe lang woont u al in Nederland?
Onder welke omstandigheden bent u naar Nederland gekomen?
Wat is uw opleidingsniveau?
Wat is uw werkervaring (sector/hoelang/waar)
Waarom hebt u voor deze branche gekozen?
Waarom hebt u deze plaats gekozen als plaats van vestiging?
Winst/omzet/groei?
Hoeveel personeel heeft u in dienst? Opstartmotief
Wanneer bent u met uw bedrijf begonnen (startjaar)?
Bestond dit bedrijf al? Zo ja, van wie heeft u dit bedrijf overgenomen?
In welke rechtsvorm bent u gestart? Welke rechtsvorm heeft uw bedrijf nu?
Hoe bent u begonnen met ondernemen?
Wat was voor u de reden om te gaan ondernemen? (noodzaak/intrinsieke motivatie?). In het geval dat er sprake is van intrinsieke motivatie: Probeer de bron van die motivatie onder woorden te brengen; genen/cultuur/omgeving/familie/vrienden?
Hoe heeft u het ondernemen in het begin ervaren? Hoe is dat door de jaren heen veranderd?
Bron startkapitaal
Wat is de bron van uw startkapitaal, eigen/vrienden/familie/bank/externe investeerder?
Indien via familie/vrienden: waarom niet via de bank?
79
Etnisch ondernemerschap. Ontwikkeling van een verschijnsel en herdefiniëring van een begrip. Ondernemerschap onder etnische minderheden in Nederland in de periode 1980-2010 (A.V. Las, 20-08-2013)Marketingstrategie
Hoe heeft u uw eerste klanten bereikt?
Hoe bereikt u uw klanten nu?
Heeft u op enig moment besloten uw marketingstrategie te wijzigen? Wanneer was dit en waarom heeft u dit gedaan? Hoe is die verandering tot stand gekomen?
Netwerk
Waar haalt u uw informatie vandaan (informatiekapitaal)?
Werkt u samen met andere ondernemers? Zo ja, met hoeveel en uit welke sector? Zo nee, waarom niet?
Zijn uw zakenrelaties voornamelijk ‘autochtoon’ of ‘etnisch’?
Geschiedt deze samenwerking langs een informele of formele weg (evt. getekend convenant oid).
Hoe heeft u deze connecties verworven?
Is er wat veranderd in de manier waarop u zakenrelaties benadert of hoe u met ze samenwerkt?
Heeft u in uw netwerk veel contacten met mensen van dezelfde afkomst als u?
Vindt/vond u het moeilijk om contacten te leggen met autochtone partners? Zo ja, waarom?
Bent u aangesloten bij een ondernemersvereniging? Zo ja, welke? Zo niet, waarom niet?
Heeft u contact met de Kamer van Koophandel? Waar bestaat dit contact uit/ Waarom niet?
Clientèle
Uit wat voor mensen bestaat uw clientèle?
Indien voornamelijk etnisch; waardoor is dit zo? Gaat u uw producten ook openstellen voor autochtone klanten?
Is uw clientèle door de jaren heen veranderd? Zo ja, waardoor komt dit denkt u?
Wat is de voertaal binnen uw bedrijf (met zowel personeel als klanten)? Maakt u hierin een onderscheid?
80
Etnisch ondernemerschap. Ontwikkeling van een verschijnsel en herdefiniëring van een begrip. Ondernemerschap onder etnische minderheden in Nederland in de periode 1980-2010 (A.V. Las, 20-08-2013) Is uw bedrijf lokaal/regionaal/nationaal/internationaal georiënteerd? Hoe uit zich dit? Is dit door de jaren heen veranderd? Zo ja, vanaf wanneer en waardoor?
Barrières
Heeft u ooit het gevoel gehad dat u in het ondernemen belemmerd bent geweest door uw afkomst (door taal- of cultuurbarrières, intern of extern)?
- Zo ja, is dat verholpen en hoe (zelf stappen gezet/maatschappij is veranderd)?
- Zo niet, voelt/voelde u zich gestimuleerd om te ondernemen?
Ondernemerschap
Wat maakt u een ondernemer en waarom?
Etnische element: wat is volgens u etnisch ondernemerschap?
Is er volgens u een duidelijk verschil tussen eerste en tweede generatie ondernemers? Hoe ondervindt u dit?
Is er een duidelijk verschil tussen etnisch ondernemers van andere afkomst (of is iedere ondernemer weer anders)?
Waarin onderscheiden etnisch ondernemers zich van autochtone ondernemers (zowel positief als negatief)?
Zou er door de overheid apart beleid gevoerd moeten worden voor etnisch ondernemers? Waarom wel/niet? Hoe zou dit er uit moeten komen te zien?
81
Etnisch ondernemerschap. Ontwikkeling van een verschijnsel en herdefiniëring van een begrip. Ondernemerschap onder etnische minderheden in Nederland in de periode 1980-2010 (A.V. Las, 20-08-2013)Lijst van geraadpleegde bronnen en literatuur
Bronnen
Adviescommissie inzake het industriebeleid, Een nieuw industrieel elan (g.p. 1981) Dutch Dream Foundation, Nieuwe bakkers. Rapport Marktverkenning (Amsterdam 2006) EIM, Allochtoon ondernemerschap in de detailhandel. Inventarisatie en mogelijkheden tot
positieverbetering (Zoetermeer 1998)
EIM, Monitor vrouwelijk en etnisch ondernemerschap 2010 (Zoetermeer 2011)
Minderhedennota 1983, Kamerstukken II, 1982/1983, 16102, nr. 20-21. Tweede Kamer,
vergaderjaar 1988-1989, 21 117, nr. 2 Regeerakkoord 1994
Sociaal Cultureel Planbureau, Actuele maatschappelijke ontwikkelingen 2010. Een bijdrage
aan het waarderen en selecteren van informatie ten behoeve van toekomstige archieven (Den Haag 2011)
Sociaal Economische Raad, Etnisch ondernemerschap. Advies inzake etnisch ondernemerschap (Den Haag 1998)
Sociaal Economische Raad, ‘Ondernemerschap als integratiewonder’, SER Magazine, februari 2011
Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, Etnische minderheden (Den Haag, 1979) Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, Plaats en toekomst van de Nederlandse
industrie (Den Haag 1980)\
Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, Allochtonenbeleid (Den Haag 1989) Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, Identificatie met Nederland (Den Haag
2007)
Literatuur
ANP, ‘Saldo van immigratie uiteindelijk positief’, NRC Handelsblad, 11 november 2010 Arib, K., Couscous op zondag. Een familiegeschiedenis (Amsterdam 2009)
Baumann, G., The Multicultural Riddle: Rethinking Nationial, Ethnic and Religious Identities (New York 1999)
Choenni, A., Veelsoortig assortiment: allochtoon ondernemerschap in Amsterdam als
82
Etnisch ondernemerschap. Ontwikkeling van een verschijnsel en herdefiniëring van een begrip. Ondernemerschap onder etnische minderheden in Nederland in de periode 1980-2010 (A.V. Las, 20-08-2013)Delft, H. van, C. Gorter en P. Nijkamp, ‘Etnisch ondernemerschap als paspoort voor de stedelijke arbeidsmarkt’, in: Rooilijn vol. 2 (1998) 81-86
Delsen, L., Exit poldermodel? Sociaal-economische ontwikkelingen in Nederland (Assen 2001)
Ebbers, H., Economische bedrijfsvoering (Amsterdam 2005)
Engelen, E.R., ‘De ontdekking van het etnisch ondernemerschap’, Economisch Statistische
Berichten 96 (2011) 54-60.
Engelen, E.R. , ‘Etnisch ondernemerschap 2.0’ , TSS , 1 december 2010.
Engels, W.M.C., P.F.A.M. Linsen en R.H. Setzpfand, Onbekend maakt … onbenut.
Onderzoek naar de effecten van het beleid inzake het ondernemerschap van allochtonen (Utrecht 1993)
Evans, M.D.R., ‘Immigrant entrepreneurship: effects of ethnic market size and isolated market labor pool’, in: American Sociological Review vol. 54 (1989)
Fregetto, E., ‘Immigrant and ethnic entrepreneurship: a U.S. perspective’, in H.P. Welsch ed.,
Entrepreneurship: The Way Ahead, (New York 2004) 253–68
Galbraith, C.S., ‘Are ethnic enclaves really tie bout clubs? Ethnic entrepreneurship and the economic theory of clubs’, in: C.H. Stiles en C.S. Galbraith (red.), Ethnic
entrepreneurship: structure and process. International research in the business disciplines vol. 4 (Oxford 2004)
Gerwen, J. van, en F. de Goey, Ondernemers in Nederland. Variaties in ondernemen (Amsterdam 2008)
Gordon, D., M. Reich en R. Edwards, ‘A theory of Labor Market Segmentation’, in:
American Economics Review 63, 359-365
Gowricharn, R.S., Etnisch ondernemerschap: werkgelegenheid en economische politiek: over
paupers en kleine bazen (Rotterdam 1985)
Jonkman- te Winkel, M.E., Minderheden naar de mark. Een omslag in denken? (Den Haag 1995)
Kesevan, R. ‘The oreomodel of immigrant entrepreneurship: application and hypothesis generation’
Kloosterman, R., en J. Rath, ‘Het ondernemerschap van immigranten: de overheid een zorg?’, in: Rooilijn vol. 32 (2001)
Kloosterman, R., J. van der Leun en J. Rath, Over grenzen, immigranten en de informele
83
Etnisch ondernemerschap. Ontwikkeling van een verschijnsel en herdefiniëring van een begrip. Ondernemerschap onder etnische minderheden in Nederland in de periode 1980-2010 (A.V. Las, 20-08-2013)Kumcu, A., J.G. Lambooy en S. Safaklioglu, ‘Financiering van Turkse ondernemingen in Nederland’, in: J. Rath en R. Kloosterman (red.), Immigrantenondernemerschap in
Nederland (Amsterdam 1998)
Lucassen, L. en J. Lucassen, Winnaars en verliezers. Een nuchtere balans van vijfhonderd
jaar immigratie (Amsterdam 2011)
Masurel, E., P. Nijkamp en G. Vindingi, ‘Breeding places for ethnic entrepreneurs: a comparative marketing approach, in: Research Memorandum vol. 23 (2002) 10-13 Meer, M. van der, J. Visser, T. Wilthagen en P. van der Heijden, Weg van het overleg?
Twintig jaar na Wassenaar: naar nieuwe verhoudingen in het Nederlandse model
(Amsterdam 2003)
Priore, M.J., Birds of passage: migrant labor and industrial societies (Cambridge 1979) Veenman, J., Participatie in perspectief (Houten 1994)
Rath, J., ‘Ondernemerschap als alternatief. Een economische visie op immigranten- ondernemerschap’, in: Migranten Informatief vol. 131 (1999)
Roosblad, J., Vakbonden en immigranten in Nederland (1960-1997) (Amsterdam 2002) Sahin, M., Studies on Migrant Entrepreneurship in Dutch Cities (Amsterdam 2012)
Scheffer, P., ‘Het multiculturele drama’, NRC Handelsblad, 29 januari 2000 Schnabel, P., Rare en barre tijden. Alternatieve troonrede (Nijmegen 2011)
Steen, M. van der, Drift en Koers. De levens van Hilda Verwey-Jonker (1908-2004)( Amsterdam 2011)
Tinnemans, W., Een gouden armband. Een geschiedenis van mediterrane immigranten in
Nederland (1945-1994)( Utrecht 1994)
Tillaart, H. van den, Th. J.M. Reubsaet, Etnische ondernemers in Nederland (Nijmegen 1988).
Tillaart, H. van den, en E. Poutsma, Een factor van betekenis. Zelfstandig ondernemerschap
van allochtonen in Nederland (Nijmegen 1998)
Uitermark, J., Dynamics of power in Dutch integration politics. From accommodation to
confrontation (Amsterdam 2012)
Veenman, J., Participatie in perspectief (Houten 1994)
Vermeend, W., De wij economie. De opkomst van de wij economie en de neergang van de ik