IX. Hooft-Stuck.
+
't Iaer 1584.
DE oproerige bleven om de doot van+dePrins van Orangien seer verbaest, en vrerwert. Ende alsdoen wierdt gelooft dat het werck van de af-vallige, soude besweken hebben, zijnde den Bedrijf daer van om-gekomen. Maer al te diep waren alrede de wortelen geleyt, en omse grooter en stercker te maecken, en ontbraecken niet die Princen, aen wien dat verdacht was, gelijck wy hier boven aengewesen hebben, de nabuyrige macht van de Spaenjaerdts, om haer toe te reycken alles dat tot de saecke van nooden was. De hertneckigheyt dan in de oproerige meer toe genomen, als vermindert zijnde, door de doodt van dePrins van Orangien, dan te vooren soo veel verscheelden het, dat sy souden willen de ooren neygen tot eenige handelinge van vereeninge, maer dat sy in tegendeel wanhopende voor namen, te willen volherden
in den oorlog tot den lesten aesem toe, om nimmermeer wederom te komen onder het gebiet van de Spaenjaerts.
De eerste daet die sy aengingen naer de moordt van dePrins van Orangien, was sijn gedachtenisse te vereeren met een heerlijcke staet van Uyt-vaert, ende stelden
+
Graef Maurits gestelt in plaetse van sijn Vader.
daer naer op 't veerdigste in sijn plaetse, in alle+Eer-tijtelen en Ampten, GraefMaurits sijn Soone, met vast betrouw daer beneffens, dat hy hem soude toonen waere na-zaet en erfgenaem van sijn Vader, soo wel in de genegentheyt t'haerwaerts, als in den haet tegens de KroonSpaenjen. Doen ter tijdt was Graef Maurits een Jongeling van sesthien jaren, ende daerom wiert hem bygevoegt in de bestieringe
+
Graef van Hollack.
van de wapenen,+voor Bevel-hebber, de Graef vanHollack, zijnde een
Hoog-Duytscher, de welcke naderhant sijn bloetverwant wierdt, met dat hy een van sijn Susters ten wijve nam.
+
Voortgang vande koningsche wapenen.
+
De wapenen van de Koning vanSpaenjen hadden eenen voorspoedigen loop in dees tijdt.Doornick, Oudenaerden, Duynkercken, Nieu-poort, Iperen en meer andere gewichtige Steden van de Provincien vanVlaenderen, en in andere gewesten waren wederom gekregen van de Prins vanParma. De stadt van
Groeningen was oock alreede weder gekeert, met meer andere naer Vrieslant toe,
onder de gehoorsaemheyt van de Koning, ende van alle zijde hadden de
Catholijcksche wapenen grooten voorspoet bekomen. Maer voor de eere van de
+
Belegeringe van Antwerpen.
Prins wierden veracht de moeyelijckheden, vande belegeringe+vanAntwerpen, om dat hoe veel te grooter de verhindernissen waren die sich voor deden om desen aenslag te beredden, dies te grooter bleeck sijn kloeckheyt van de selve ten eynde gebracht te hebben: Hy bedwong de Riviere van deSchelde, met die vermaerde af-heydinge: ende hy verhinderden door alle andere weg met groote Krijgs-kondige kloeckheyt, het ontset der vyanden, ende hy dede te vergeefs uyt-vallen alle het yselijcke gereetschap van eenige Brant-Schepen, en van een groot Schip, 't welck die vanAntwerpen met hare quade voorsegginge noemden, Het eynde van den Oorlog, om dat weynig daer na, haer tegenstant ophiel. Dese vermaerde belegeringe, duyrde schier een jaer. Het gevaer vanAntwerpen hadde alreede noch doen vallen, in handen van de Prins, de Steden vanGent, Brugge en Mechelen. Waeromme noyt te vooren de oproerige soo seer verslagen waren geweest, nochte oock in sulcken eere de saecken van de Koning.
De oproerige namen wederom nieuwe kracht aen, onder de bescherminge van de
+
De Koninginne van Engelandtbeschermt op een nieuw de oproerige met kracht van wapenen.
+
Koninginne vanEngelant, de welcke archlistiglijck soeckende hare na-buyren t'onderdrucken, die sy voor gaf te helpen als verdruckte, sondt af den Grave van Lycester, met een gantsch Leger tot haer hulp, en voerden dat in haer gebiet, en hare Steden, waer van sy 'er eenige tot onderpant bekomen hadde, in de
+
Graef van Lycester.
meest belangende plaetsen vanHollandt en Zeelandt. Ende met de+
Staet-suchtigheyt was in haer vermeerdert de stoutigheyt, naer de ongeluckige uytkomste van een machtige Zee-vloote, de welcke de Koning vanSpaenjen tegen haer Rijck gesonden hadde. Maer de oproerige begosten haest moede te werden van het Engelsche jock. En het en lede niet lang aen, ofte versadiget ende meer en meer verdacht zijnde vanLycester, en van sijn gebiet, ontnamen hem het bestier van de wapenen, ende dwongen hem vvederom te keeren naerEngelandt, niet sonder groote misnoeginge der Koninginne.
+
Graef Maurits neemt de bestieringe der wapenen aen, en sijnen voortgang.
Ondertusschen was toegenomen in ouderdom+GraveMaurits, ende met den ouderdom, het gevoelen van sijn kloeckheyt; waerom aen hem op-gedragen wierdt de gantsche sorge van de wapenen. Van die tijdt aen begosteMaurits hem vermaert te maken in 't beroep der wapenen. Hy vermeesterden met groote veerdigheyt schier
alle het lant, 't welck de Spaenjaerts besaten aen d'over zijde van denRhijn; van welke zijde het altijdt lichter geweest was, als van eenige andere wegen het doordringen in liet ingewant der vyanden, ende besonderlijck inHollant, zijnde de voornaemste setel van hare af-vallinge.
+
Macht van de
Spaenjaerts op gehouden in Vranckrijck.
Alsoo sagen de Spaenjaerts dese geweldige nederlagen in haer eygen Provincien+ van Nederlant, dewijle sy haer te dier tijt al te veel bemoeyden, met haer
voorslagen ende wapenen in de Burgerlijcke oneenigheden vanVrankrijk. Den Hertog vanParma streefden, soo veel het mogelijck was, (dese Prins was alreede Hertog geworden door 't versterf van sijn Vader) tegen de tochten inVrankrijck, maer hy most achtervolgen de Koninglijke bevelen, die hem al te besneden uyt Spaenjen over quamen. In den eersten tocht ontsetten den Hertog Parijs, en inde tweedeRouaen; en dat met verbreydinge van uytmuntende kloekheyt der wapenen,
+
Doot van den Hertog van Parma.
in beyde dese ontsettingen. En daer naer stierf hy binnenAtrecht, dewijl hy hem+ gereet maeckten, om voor de derde reyse naerVranckrijck te trecken. Zijnde waerlijck een Overste van soodanige kloeckheydt, ende soodanigen gesach, dat door hem voornamentlijck de wapenen van onse eeuw konnen heerlijck gehouden werden,
ende voor hem eerkranssen met oock d'aldervermaertste van alle de andere eeuwen.