Onze Nieuwe Toekomst

Schets van de organisatie:

Het idee om vzw Onze Nieuwe Toekomst (ONT) op te richten komt uit Nederland (Schelfhout,z.j.). Onze Nieuwe Toekomst vzw is ontstaan na het eerste Vlaamse congres van personen met een verstandelijke beperking in 1995 in Retie, “Wij vragen het woord”, georganiseerd door VMG. Hier begon onder andere Patrick Schelfhout met het maken van reclame over wat hij wilde oprichten (Schelfhout,z.j.). Zo ontstond er een groep die wou dat het anders was, dat mensen met een verstandelijke beperking meer naar buiten konden komen (Onze Nieuwe Toekomst, 2002). Op dat moment was een studente haar Masterproef aan het maken rond Self-Advocacy en samen met haar en een groep mensen van het Vlaamse congres is ONT opgericht. Zo werd de vzw uiteindelijk in 1997 geboren. De eerste Self-Advocacy groep in Vlaanderen van personen met een verstandelijke beperking was een feit (Schelfhout,z.j.).

Self-advocacy of zelf-advocaat zijn, betekent het volgende volgens Van Reusen, Bos, Schumaker, & Deshler (1994).

Het vermogen van een individu om effectief te communiceren, over te brengen, te onderhandelen of doen gelden van zijn of haar eigen belangen, wensen, behoeften en rechten. Het gaat om het maken van weloverwogen beslissingen en verantwoordelijkheid nemen voor die beslissingen. (Van Reusen et al., 1994)13

Van Leeuwen (2005) ziet zelfadvocaat als “je eigen advocaat zijn: zelf je belangen behartigen, je stem laten horen, jezelf vertegenwoordigen” (van Leeuwen, 2005).

Deze vzw is een beweging van, voor en door mensen met een verstandelijke beperking. Ze willen vooral tonen dat ze net als iedereen mogelijkheden hebben, eigen mogelijkheden. Dit doen ze onder andere via het verdedigen van hun mensenrechten en het bestrijden van onrechtvaardigheid die hen te beurt valt. Zoals ze zelf zeggen: ‘wij hebben ook een stem!’ (Onze Nieuwe Toekomst vzw, z.j.a). Mensen met een beperking worden steeds meer geëmancipeerd en er is een groter bewustzijn, daar dragen self-advocacygroepen als Onze Nieuwe Toekomst zeker hun steentje toe bij (van Loon & Van Hove, 2001). Ook de kernleden van ONT geven zelf aan dat ze hier al vorderingen in zien sinds ze begonnen met de beweging.

Met de oprichting van ONT wilden we bereiken dat mensen anders naar ons keken. Toen dacht men dat mensen met een verstandelijke beperking niks konden.

Nu komen ze onze mening vragen. Dit is iets wat we toch al bereikt hebben. (Schelfout, z.j.)

Ondersteuning is een belangrijk item binnen Onze Nieuwe Toekomst. Zo zegt ook Y. Spriet, zelf coach bij deze beweging (persoonlijke communicatie, 18 april, 2014). De mate van ondersteuning is voor iedereen anders, maar maakt wel dat mensen kunnen deelnemen als volwaardig lid. Ondersteuning maakt dat mensen zich kunnen ontplooien, kunnen bijleren en zich goed voelen (http://www.ont.be/).

ONT heeft ambities, ze willen onder andere mensen wakker schudden en niet gewoon tevreden zijn met wat er nu is (Maillard & Van Dorpe, 2013). Ze willen bovendien gezien en aanvaard worden als sterke personen (http://www.ont.be/).

“We moeten ons leven vergelijken met een weegschaal. Zijn er evenveel kansen voor mij als voor de andere mensen? Dat is waar ik naar op zoek ben: gelijke kansen” (Maillard & Van Dorpe, 2013). Daarnaast geeft de beweging workshops en zijn er ONTdekkingsdagen. Met de projecten willen ze tonen wie ze zijn en de mensen een juister beeld geven van personen met een verstandelijke beperking. In het verleden waren er onder andere projecten rond mensenrechten, ouder worden, tien sleutels voor goed werk en het belang van levensverhalen. De ONTdekkingsdagen hebben als doel mensen iets bijbrengen rond bepaalde thema’s als bijvoorbeeld liefde en beleidsparticipatie.

13 _{an individual’s ability to effectively communicate, convey, negotiate or assert his or her own interests,}

desires, needs, and rights. It involves making informed decisions and taking responsibility for those decisions. (Van Reusen et al., 1994)

Daarnaast zijn er de workshops waarbij de mensen van ONT als ervaringsdeskundigen hun kennis willen delen. Zo hebben ze zelf een mensenrechten- en beleidsspel ontworpen dat ze gaan spelen op locatie en hebben ze ook een interessante en aan te raden COACHenVORMING (http://www.ont.be). ONT wil niet handelen in de plaats van de personen met beperking zelf. Ze stappen dus bijvoorbeeld niet naar een voorziening om aan te geven dat iets niet kan op die manier en dat ze het anders willen zien. Ze zijn er om mensen te adviseren en bij te staan, ondersteunen dus, maar dus niet overnemen van de persoon in kwestie (persoonlijke communicatie, Y. Spriet, 18 april, 2014). “De mensen zelf moeten het veranderen en dat is een proces van lange duur” (persoonlijke communicatie, Y. Spriet, 18 april, 2014).

Als daar jarenlang de kans niet toe geweest is, is dit natuurlijk niet vanzelfsprekend en net daarom is het soms moeilijk om mensen lang genoeg geboeid te houden. Voor velen is het de eerste keer dat ze de kans krijgen iets aan te vangen met hun talenten en er ook op aangesproken te worden. De pedagogiek van de onderdrukten geeft weer dat dit in het verleden moeilijker lag (Freire, 2005). Yannick ziet ONT als een collectief, waar ieder voor elkaar opkomt. De golvende beweging tussen het collectieve en het individuele, straalt de kracht uit van ONT. Het sterker maken is voor Yannick iets dat vanbinnen uit dient te gebeuren (persoonlijke communicatie, Y. Spriet, 18 april, 2014).

“Mijn bedoeling is zeker dat mensen sterk zijn en dat ze sterker worden van binnenuit en dat is ook de valkuil, dat neemt zoveel tijd, dat is de valkuil juist. Er is normaal niet zoveel tijd. Wie gaat er zoveel tijd gaan opbrengen om… Het is niet dat je onmiddellijk daar resultaat van hebt en dat is de sterkte, maar misschien ook wel de zwakte.” (persoonlijke communicatie, Y. Spriet, 18 april, 2014)

Visie op talent (context):

Ook ONT gaat uit van talenten en basispijlers. Daarbij vertrekken ze vanuit de mensen zelf, hun interesses, hun mogelijkheden, krachten en dromen (http://www.ont.be).

De mensen binnen ONT gaan uit van self-advocacy en dragen zo bij tot een positieve beeldvorming. Zelf-advocaten, zo noemen ze zichzelf ook, laten hun stem horen en laten hun krachten en talenten zien. Dit doen ze door voor zichzelf op te komen (Goode, 2007b).

Bovendien hechten ze veel belang aan het studiegebied van Disability Studies, die probeert de mogelijkheden en talenten van mensen te benadrukken, een sterktemodel dus. Dit in tegenstelling tot het uitgaan van tekorten en gebreken (De Schauwer, 2011).

ONT is een pionier op het vlak van een beweging zijn van mensen met een verstandelijke beperking die opkomen voor hun rechten, geeft Y. Spriet nog eens duidelijk aan. Dit is een proces met pieken en dalen. Zelf-advocaat worden, dien je ook te leren. Er is al veel bekomen bij iedere persoon apart. Yannick stelt dat de mensen sowieso sterker worden en dat ONT niet zomaar een vrijetijdsorganisatie is (persoonlijke communicatie, Y. Spriet, 18 april, 2014).

“Als je komt naar ONT, dan kom je niet alleen voor jezelf, enerzijds voor uzelf, maar ook voor op te komen voor mensen met verstandelijke beperking” (persoonlijke communicatie, Y. Spriet, 18 april, 2014).

Men weet binnen ONT dat mensen eerst bewust moeten kunnen worden van hun eigen krachten, voor ze kunnen groeien. Vaak zijn mensen met een verstandelijke beperking opgegroeid binnen een erg beschermende omgeving en het vergt dus heel wat vandaar uit verder te groeien en je eigen

talenten verder te ontplooien (http://www.ont.be/). Nu is het vaak nog zo dat er te veel gefocust wordt op gebreken en men mensen met een verstandelijke beperking onderschat. Dit heeft te maken met de beeldvorming, ONT wil dit tegengaan (http://www.ont.be/). Dat er wel al heel wat veranderd is op vlak van beeldvorming, mag blijken uit de paradigmaverschuivingen die reeds plaatsvonden en waarover in het vorige deel van het literatuuroverzicht reeds meer verteld werd. Het is de job van een coach te geloven in de mogelijkheden van de mensen (Onze Nieuwe Toekomst vzw, z.j.).

Men wil de cultuur van het zwijgen doorbreken die maakt dat mensen onderdrukt worden (Freire, 2005) en zo de motor van sociale verandering in beweging zetten (Maillard & Van Dorpe, 2013). Daarvoor is een bewustmakingproces nodig en daar wil ONT zeker toe bijdragen (Freire, 2005). Op deze manier krijgen talenten veel meer de kans te groeien.

Binnen ONT wordt ervaringsdeskundigheid hoog in het vaandel gedragen en dit geeft mensen de kans te tonen wie ze zijn en waar ze voor staan. Nog te vaak, binnen beleid bijvoorbeeld, wordt hier te weinig aandacht aan besteed en dienen personen met een beperking zich net extra te bewijzen (Maillard & Van Dorpe, 2013). Ook op gebied van beleid wil ONT een verschil kunnen maken. Met hun project rond beleidsparticipatie (http://www.ont.be/) wilden ze mensen de kans geven aan te sluiten bij enkele raden. Y. Spriet geeft zelf ook aan dat dit nog in zijn kinderschoenen staat, gezien de vele drempels die er al waren. Mensen die geweigerd worden, onvoldoende inspraak krijgen of niet voor vol aanzien worden (persoonlijke communicatie, Y. Spriet, 18 april, 2014 ; http://www.ont.be/). Men kan dan stellen dat er sprake is van een drempel. Dit is wanneer er in de maatschappij een onevenwicht is tussen de mogelijkheden van mensen met een beperking om deel te nemen in vergelijking met de verwachtingen voor mensen met een beperking. Deze drempels kunnen belangrijk zijn, want ze zetten mensen mee aan het denken en zo kan je verder groeien (Maillard & Van Dorpe, 2013). Gelukkig zijn er ook anderen bij wie het wel goed gaat. Het is zo dat personen met een verstandelijke beperking soms iets meer tijd nodig hebben om informatie te verwerken, maar tijd is tegenwoordig erg cruciaal geworden en daar knelt het schoentje. Het lijkt dus zo dat mensen met een beperking dubbel zo sterk in hun schoenen dienen te staan om hetzelfde te bereiken als mensen zonder beperking (persoonlijke communicatie, Y. Spriet, 18 april, 2014).

Mensenrechten zijn belangrijk en ook binnen ONT staat dit zeker voorop. M. Nussbaum benadrukt ook het belang van rechten voor personen met een beperking.

Want ik meen dat het tonen van gelijk respect voor de waardigheid van burgers met cognitieve beperkingen vraagt om een gelijk recht om te stemmen, om in jury’s te zetelen, enzovoort, net zoals iedereen die gelijke rechten heeft.14 _{(Nussbaum, 2009)}

Dit niet doen, zou dus ingaan tegen het erkennen van hun gelijke menselijke waardigheid (Nussbaum, 2009).

14_{For I shall argue that showing equal respect for the dignity of citizens with cognitive disabilities requires} giving them an equal right to vote, to serve on juries, and so forth—just as it entails that equal entitlement for everyone else. (Nussbaum, 2009)