Als ik wil dat mijn leerlingen minder moeite zullen hebben met chronologievragen, dan moet ik in een lessenserie voorkennis koppelen aan nieuwe kennis (x1), aanleren hoe ze denkstappen moeten zetten (x2), oefeningen gaan doen met afbeeldingen en teksten op kaartjes(x3) zodat leerlingen verbanden kunnen aanleggen en dit soort oefeningen vaak herhalen en uitvoerig bespreken (x4), zodat zij hoger scoren op het gebied van
chronologie vragen (y1) en dat ze bovendien leren hoe ze dit soort vragen moeten aanpakken (y2) . Ontwerpregel (X1 2 3 4) Het ontwerp/mate riaal moet aanzetten tot… Omschrijving ontwerpregel Korte toelichting concept om het iets concreter te maken
Bijbehorende leeractiviteiten Hoe ziet het eruit in de klas, wat doen leerlingen? Beoogde leereffecten (Y) Welk(e) waarneembaar effect(en) verwacht je? Theoretische achtergrond Bronnen – al besproken in je verkenning van oplossingen! Leerlingen halen oude kennis op (x1), zij koppelen dat aan nieuwe kennis. Zij vormen een eerste plaatje in hun hoofd over de periode.
De docent legt uit wat voorkennis inhoudt en waarom dit belangrijk is. Het ophalen van deze kennis vormt de basis om nieuwe kennis aan te koppelen. Zo
verdiepen de leerlingen niet alleen hun kennis maar kunnen het ook langer onthouden.
Docent deelt ‘placemat’ uit per 4 leerlingen met een gebeurtenis in het midden. Elke leerling schrijft in zijn vak de begrippen op die hij denkt te weten over de gebeurtenis. Hierna gaan de leerlingen overleggen over wat ontbreekt, zij vullen aan.
Na het maken van de oefening maakt de docent de antwoorden vd leerlingen inzichtelijk door ze te bespreken. De rest van de les legt de docent nieuwe kennis uit mbv een powerpoint. Leerling luistert dan vooral en moet af en toe een aantekening overschrijven. De leerling koppelt gedurende de les de opgehaalde voorkennis aan nieuwe kennis. De oefening zorgt dat de leerling meteen bij het onderwerp is betrokken. Daarnaast kan hij ook
vertrouwen geven over de rest van het onderwerp bij de leerling.
Marlieke van
Kesteren; Journal of Neuroscience, Donders institute for Brain, Cognition and Behavoiur,
Radbouduniversiteit 24/11/10
Actief historisch denken; Jan de Vries Handboek voor de vakdocent; Wilschut, Van Riessen, Van Straaten
Leraar24 (placemat) Piaget, J. 1969 The Child’s Conception of Time
Aalst, van M. Kleppen dicht!
44 Leerling kan aan de hand van afbeeldingen bepaalde gebeurtenisse n herkennen en in de tijd plaatsen ( ‘sense of period’). Ze leren welke denkstappen ze moeten zetten om beelden op volgorde te plaatsen (x2) Oefenen met een stappenplan
Open de les met een voorbeeld
volgordevraag. Deze vraag ga ik zelf hardop denkend
beantwoorden. Ik laat dus aan de leerlingen zien welke stappen ik zelf zet.
Ik schrijf deze stappen deze les op het bord.
Zij maken per viertal een tijdbalk op een a3. Ze krijgen beelden van gebeurtenissen of kaartjes van perioden aangereikt .Op de achterkant staan jaartallen. Ze mogen niet omdraaien. Ze overleggen welke gebeurtenis waar moeten plaatsen op de tijdbalk. In de les hebben ze geleerd hoe ze beelden moeten lezen. Dat moeten ze nu
toepassen. Ze mogen deze les naar het stappenplan op het bord kijken. Nadat ze overeengekomen zijn, controleren ze door de kaartjes om te draaien. Ze herstellen hun fouten. Naderhand vertellen ze aan de docent wat fout ging. Al doende leren ze ook actief over de periode na te denken en het uit te leggen.
Leerling denkt na over de gebeurtenis, hij verwerkt de gegevens eerst in het hoofd en daarna op de tijdlijn. En kan ze in de tijd plaatsen. Ook leert hij samenwerken. Het gevoel van periode (sense of period) zal bij de leerlingen toenemen. Zij leggen door de tijdbalk te oefenen context aan tussen
gebeurtenissen. Zij beginnen met maken narratives.
Dawson, time for chronology Wilschut, Beelden van Tijd
Inez van Loon; Van Nul tot nu Leerling kan beelden analyseren (x3) en verbanden (context) Leerlingen leren verbanden te leggen tussen wat ze weten. Ze leren een begrip te omschrijven waardoor hun eigen begrip ook
Door het spel verboden te zeggen. 5 leerlingen per groepje, 1 leerling wordt weggestuurd, de andere leerlingen De weggestuurde zal leren goede vragen te stellen, goed na te denken, info ophalen en toe te passen, de anderen moeten
Dawson, time for chronology Wilschut, Beelden van tijd
45 aanleggen tussen deze beelden/gebe urtenissen (x3). Zodoende kan hij een verhaal maken van de beelden samen en zo een gevoel voor tijd verder ontwikkelen. toeneemt. Ze gaan verder met het ontwikkelen van een ‘sense of period’. Ze koppelen kennis aan de afbeeldingen.
krijgen een lijst met verboden woorden. De weggestuurde moet via vragen erachter komen over welke gebeurtenis het gaat, de anderen moeten dus de gebeurtenis omschrijven Leerlingen omschrijven, denken over de gebeurtenis, voegen informatie in hun hoofd samen, verwoorden kennis. De docent vraagt klassikaal aan de leerling welke stappen hij heeft gezet om tot het antwoord te komen (toepassen
stappenplan).
kritisch kijken naar welke woorden ze kunnen gebruiken en leren omschrijven. Ze oefenen op deze manier het
navertellen van een gebeurtenis (narratives). De historische gebeurtenis zal eerder blijven hangen. Herhaald (x4) oefenen met activerende werkvormen
Door veel te herhalen blijft een gebeurtenis hangen (hij leert) en wordt een handeling aangeleerd. Verder oefenen met
ontwikkelen ‘sense of time’ via narratives..
Ik doe het spel vroeger of later. De leerlingen werken samen, zij denken hardop, overleggen, en corrigeren. Idee is dat ze een afbeelding aangereikt krijgen, Ze moeten analyseren wat er op deze afbeelding gebeurt. Dan krijgen ze nog een gebeurtenis. Ze moeten deze voor of erna plaatsen. Ze gebruiken het stappenplan. Docent informeert. Ze weten nu aan het einde van de lessenserie wel veel en kunnen makkelijker context
Ze passen het geleerde toe, zullen beter samenwerken, stappen toepassen. Nadenken over de afbeelding. Daarnaast veel herhalen zodat leerling associaties legt tussen afbeelding en periode. Ze kunnen nu makkelijker context aanleggen. www.leraar24.nl Dawson, time for chronology Wilschut, Beelden van Tijd
Inez van Loon; Van Nul tot nu
46
aanleggen tussen de aangereikte bronnen.
47
Bijlage 7 diagnostische toets voor en nameting