Metode van ondersoek

1.6.1 Metodologie

Hierdie studie volg 'n kwalitatiewe paradigma, en die ontwerp van die studie is tweeledig. Die eerste deel van die studie bestaan uit 'n literatuurstudie en die daarstelling van 'n geskikte teoretiese raamwerk vir die analisering van die data. Die doel van die teoretiese raamwerk is om die navorser in staat te stel om vorm-betekenis-passings te ondersoek deur gebruik te maak van teorie oor die universele prosesse en aspekte betrokke by eerstetaalverwerwing. Die teoretiese raamwerk kom in Hoofstuk 2 aan bod.

Die tweede deel van die studie bestaan uit 'n data-ondersoek wat die insameling en analise van werklike taaldata van Afrikaanse kinders behels ten einde die taalspesifieke proses betrokke by vorm-betekenis-passings te kan ondersoek. Die bespreking van die metode van ondersoek geskied in Hoofstuk 3, terwyl die data-analise en bevindinge in Hoofstuk 4 bespreek word.

1.6.2 Ondersoekgroep en respondente

Die ondersoekgroep bestaan uit 21 Afrikaanssprekende kinders tussen die ouderdomme van agt en 24 maande. Die rede vir die reikwydte van die ouderdomsgroep is dat nie alle kinders taal op dieselfde ouderdom begin gebruik nie. Volgens Lust (2006:126-128) begin kinders oor die algemeen rondom eenjarige ouderdom taal gebruik, alhoewel hulle al teen agt maande sekere woorde kan herken en onthou. Volgens Louw en Louw (2007:106) begin kinders al vanaf ongeveer sewe tot agt maande woorde en klanke herhaal wat hulle gehoor het en vanaf eenjarige ouderdom begin kinders hul eerste woorde en enkelwoordsinne gebruik. Gillis en De Houwer (2001:50) sê dat die meeste kinders, in 'n studie uitgevoer deur Schlichting (1996), al teen veertien maande hul eerste woord gesê het en teen hul tweede verjaarsdag al 'n woordeskat van ongeveer 50 woorde gehad het. Dit is om hierdie redes dat die ouderdomsgroep van agt tot 24 maande gekies word, aangesien dit die periode is waarin kinders hul eerste leksikale items begin gebruik, maar hul woordeskat nog nie baie uitgebreid is nie.

Die kinders is die ondersoekgroep, terwyl die ouers die respondente is; daar word deurgaans net met die ouers gekommunikeer.

Hoofstuk 1 Agtergrond en kontekstualisering

21

Vir die doeleindes van hierdie studie word daar met 'n grotendeels homogene groep gewerk. Die rede hiervoor is dat ek as analiseerder grotendeels vertroud is met die konteks waarbinne die kinders hulself bevind, en daardeur meer konkrete en kontekstuele afleidings vanuit die data kan maak. 'n Verdere rede is sodat data van verskillende kinders met mekaar vergelyk en verbande getrek kan word, sonder die inagneming van te veel kontekstuele en kulturele invloede. Daarmee saam sal dit waarskynlik moontlike kontekstuele afleidings kan bewerkstellig.

Die fokus val demografies op kinders wat in Noordwes, Limpopo, Gauteng, Vrystaat en Mpumalanga woonagtig is, gebaseer op 'n gerieflikheidsteekproef9_{. Meer inligting rakende}

die ondersoekgroep en respondente word in Hoofstuk 3 aangebied.

1.6.3 Data-insameling – meetinstrumente en/of apparatuur

Soos reeds genoem, vervul die ouers die rol van respondente vir die doeleindes van hierdie studie. Ouers is in die meeste gevalle hul kinders se naaste en mees konstante waarnemers. Volgens Pan (2012:103) word ouers oor die algemeen beskou as akkurate verslaggewers van hul kinders se huidige gedrag en prestasies. Peccei (2006:72) wys ook uit dat natuurlike ("naturalistic") data-insameling, waar die kind se spontane taalgebruik in sy bekende en gemaklike omgewing waargeneem word, baie voordele inhou, maar stel ook voor dat die navorser nie teenwoordig moet wees tensy dit noodsaaklik is nie, aangesien dit die kind en ouer ongemaklik kan laat voel en die data kan beïnvloed.

Wanneer ouers oor hul kind se leksikale items moet rapporteer, doen hulle dit vanuit 'n wye databasis van elke dag se interaksie met die kind. Dit is daarom voordelig wanneer dit kom by die assessering van leksikale items wat kinders nie so gereeld gebruik nie en onbekende waarnemers moontlik nie in die waarnemingstyd self hoor nie (Pan, 2012:104). Ouers verstaan ook in die meeste gevalle beter wat hul kind met 'n uiting bedoel as 'n onbekende waarnemer: "Furthermore, parents tend to be familiar with their child’s articulation patterns, and thus are likely to report words deemed unintelligible by unfamiliar assessors or transcribers" (Pan, 2012:104). Dit is juis om al die bogenoemde redes dat die ouers die respondente vir hierdie studie is. Die doel van die studie is om die kontekstuele uiting van

9

Volgens Emerson (2015:166) verwys 'n gerieflikheidsteekproef na 'n steekproef wat saamgestel is uit respondente wat geïdentifiseer is volgens hul gepastheid vir die kriteria van die studie. Verder is die respondente ook maklik bereikbaar vir die navorser en woon dus dikwels in dieselfde geografiese area en het dieselfde sosio-ekonomiese status of etniese agtergrond.

Hoofstuk 1 Agtergrond en kontekstualisering

22

leksikale items vas te vang in die kinders se natuurlike en ontspanne omgewing en nie wanneer hulle dalk ongemaklik voel deur 'n onbekende waarnemer se teenwoordigheid nie. Die ouerverslag is al in verskeie studies suksesvol gebruik10_{. Volgens Naigles (2012:241) is}

die metode waar ouers aantekeninge maak van hul kinders se optrede deel van die vroegste studies van navorsing in kindertaal, naamlik dié van Darwin (1877/1974) en Sterns (1907), maar dit is ook meer onlangs gereeld gebruik deur Dromi (1987) en Tomasello (1992). Verder het Kristen et al. (2012:635) asook Guiberson en Rodríguez (2010:225) bevind dat ouerverslag, alhoewel onderworpe aan moontlike subjektiewe vooroordeel, 'n waardevolle en suksesvolle instrument is in die versameling van longitudinale kindertaaldata.

Data word ingesamel deur middel van 'n dagboekinskrywingsformaat11_{. 'n Vraelys en video-}

opnames word as aanvullend tot die dagboekinskrywings gebruik, maar vorm nie deel van die datastel nie. Besonderhede in hierdie verband volg in Hoofstuk 3. Aangesien die navorser binne hierdie konteks nie deel kon wees van die waarnemingspan nie, en dit baie belangrik was dat kinders die leksikale items in 'n situasie van spontane taalgebruik uiter, moes die respondente begelei word om volledige en bruikbare data in te samel. Dit is gedoen deur die dagboekinskrywingsformaat op 'n sekere manier op te stel en betroubaarheidsmeganismes daar in te bou. Verder het ouers 'n inligtingsblad, tesame met 'n opleidingsvideo ontvang. Die doel van hierdie dokument en video was om die respondente te lei om die mees akkurate inligting moontlik te verskaf.

Daar word algemeen aanvaar dat die aanwending van verskillende metodes van data- insameling lei tot geldigheid en betroubaarheid van die data (Nieuwenhuis, 2008:80). Die formaat vir die dagboekinskrywings is die hoofmetode van data-insameling, maar 'n ander metode, naamlik 'n vraelys12 _{wat met die dagboekinskrywings vergelyk word, is grotendeels}

aangewend as 'n betroubaarheidsmeganisme. 'n Nuwe vraelys is vir die studie opgestel, maar om te verseker dat die standaard korreleer met soortgelyke vraelyste, is dit gebaseer op 'n aantal reeds bestaande vraelyste, en sekere bronne is ook geraadpleeg (FDH Foundations, 2014; Grammal, 2014; Paradis, Emmerzael & Sorenson Duncan, 2010; Hoff, 2012).

10

Vergelyk Greenfield & Smith (1976) en Péréz-Hernández & Duvignau (2016).

11

Vergelyk Bylaag A: Dagboekinskrywingsformaat.

12

Hoofstuk 1 Agtergrond en kontekstualisering

23

Behalwe vir die dagboekinskrywings en die vraelys, is daar ook vir die respondente gevra om, indien dit vir hulle moontlik is, video-of klankopnames met hulle selfone te maak van die woorde en woordkombinasies wat die kind gebruik en dit aan te stuur. Hierdie opnames was vrywillig en sal moontlik ook as 'n verdere kontrolemaatstaf gebruik kan word.

1.6.4 Data-analise

Aangesien sekere teoretiese veronderstellings die raamwerk van hierdie studie vorm, word daar met bepaalde vooropgestelde verwagtings na die data gekyk. Die doel van die studie is om te bepaal hoe jong Afrikaanse kinders vorm-betekenis-passings maak wanneer hulle hul eerste leksikale items gebruik en dus word daar spesifiek, met sekere teoretiese vertrekpunte in gedagte, gesoek vir sulke tipe passings (dus tot 'n mate deduktief). Wat wel ontluikend na vore kan kom, is die tipes passings en hoe dit van mekaar onderskei kan word (dus tot 'n mate induktief).

Die sagteware vir kwalitatiewe data, ATLAS.ti, is ingespan vir die kodering en organisering van die data. Hierdie sagteware is ook gebruik om skakels tussen die gekodeerde data te vind, die frekwensie van sekere kategorieë te bepaal, en om kodefamilies vir spesifieke kodes te skep.

Aangesien 'n kwalitatiewe paradigma nagevolg is, word daar nie gepoog om enige statistiese gevolgtrekkings te maak nie, alhoewel die algemeenheid van sekere verskynsels wel interessant is en derhalwe uitgelig sal word in die data-hoofstuk.

1.6.5 Etiese aspekte

Wanneer daar met mense, en veral kinders, gewerk word, is die etiese aanvaarbaarheid van die ondersoek baie belangrik. Die respondente en ondersoekgroep se privaatheid word ten alle tye beskerm en respondente wat nie magtiging gegee het dat die data van hul kinders se taal gebruik kan word nie, se data is nie by die studie betrek nie. Daar is nooit direk met die kinders gewerk nie, en dus is daar geen risiko vir enige vorm van skade wat die ondersoeker of studie aan die kind kan berokken nie. Aan die begin van die ondersoek is aan elke kind 'n skuilnaam toegeken en die skuilnaam word telkens in die navorsingsverslag gebruik om na die data van die kind se taalgebruik te verwys. Die dagboekinskrywings, vraelyste en video- en klankopnames is ook volgens hierdie skuilnaam benoem. Die respondente kon op enige

Hoofstuk 1 Agtergrond en kontekstualisering

24

stadium van die ondersoek besluit het om nie meer deel te neem nie en die data van hul kinders se taalgebruik is dan onttrek.

Etiese klaring vir die studie is by die Noordwes-Universiteit se etiekkomitee gekry. Die etiese magtigingsnommer vir die studie is: NWU-00184-14-A7.