Dit hoofdstuk is een weergave van de methode die gebruikt wordt in het huidige onderzoek. In paragraaf 2.1 wordt het onderzoeksdesign beschreven. Vervolgens volgt een beschrijving van de gegevensverzameling in paragraaf 2.2. Tot slot komt in paragraaf 2.3 de analyse aan bod.
2.1 Onderzoeksdesign
Het onderzoek betreft een historisch pedagogisch mediaonderzoek, waarbij gebruik gemaakt is van kwalitatieve inhoudsanalyse en open coderen (uitleg in paragraaf 2.3). Kwalitatieve inhoudsanalyse is volgens Flick (2009) een geschikte manier om (onder andere) dagbladen te analyseren. Door middel van deze inhoudsanalyse wordt er op een systematische manier belangrijke informatie verkregen. Bovendien wordt een inhoudsanalyse ook toegepast wanneer onderzoek gedaan is naar de aanwezigheid van bepaalde betekenissen of discussies in teksten.
Om de artikelen te analyseren door middel van de inhoudsanalyse, dient de tekst te worden gecodeerd tot hanteerbare labels/ categorieën (verder te lezen als categorieën). Hiervoor is gebruik gemaakt van een analyse-instrument, waarin vragen zijn opgenomen om de onderzoeksvraag te beantwoorden. Daarnaast is in het analyse-instrument een korte samenvatting geschreven van elk artikel (zie bijlage 3) (Flick, 2009). Bij gebruik van deze inhoudsanalyse zijn op voorhand vanuit de theorie over professionaliseren (voor dit onderzoek) twee belangrijke categorieën ontwikkelt: ‘opleidingen en wetenschap’. In paragraaf 2.2 wordt een toelichting geven over de gegevensverzameling.
2.2 Gegevensverzameling
De gegevens voor dit onderzoek zijn verkregen via de online databank ‘Delpher’. In deze databank is gezocht naar artikelen in de volgende twee landelijke dagbladen: ‘Het Vrije Volk’
(sociaaldemocratisch dagblad) en het ‘Algemeen Dagblad’ (liberaal dagblad). Voor een completer beeld, heeft een collega-student de volgende twee dagbladen onderzocht:
‘Volkskrant’ (katholiek dagblad) en ‘Het parool’ (Protestants dagblad).
Daarbij is er in dit onderzoek gekozen voor de periode van 1955 tot 1970, de afbakening hiervoor is te lezen in de inleiding (zie paragraaf 1.2). Er is gebruik gemaakt van de volgende combinaties van zoektermen:
• (Kinderbescherming of voogdrijraden) en (studie of opleiding)
• (Kinderbescherming of voogdrijraden) en (wetenschappelijk onderzoek of wetenschap).
Deze termen sluiten aan bij het onderwerp van dit onderzoek, de professionalsering binnen de kinderbescherming. De zoektermen komen vanuit de theorie zie (paragraaf 1.1) over professionaliseren in de jeugdzorg (Berger & Zwikker, 2010). Het is in dit historisch onderzoek van belang dat er rekening gehouden wordt met de terminologie, die in de tweede helft van de twintigste eeuw ook wordt gebruikt (Dekker, 2016b). Vooral positionele professionalisering (wetenschappelijke kennis) en inhoudelijke professionalisering (opleidingen) hebben betrekking op dit onderzoek. Kennis en nieuwe methoden ontwikkelen zich binnen de (onder andere) kinderbescherming en zorgen voor een andere kijk op de benadering van een kind (Ruijssenaars et al., 2008). Professionals binnen de justitiële kinderbescherming kunnen opleidingen volgen, daarmee is hun kennis uitgebreid (Dekker et al., 2012).
Om die artikelen te selecteren die het meest relevant zijn voor dit onderzoek is een inclusiecriterium opgesteld. Het inclusiecriterium houdt in dat de artikelen dienen te gaan over de professionalisering binnen de justitiële kinderbescherming. In het artikel dient iets geschreven te zijn over de professionalisering binnen de justitiële kinderbescherming. Het artikel wordt dus gelezen en vanuit daar wordt bepaald of het artikel relevant voor dit onderzoek is. Wanneer de zoektermen worden beschreven in het artikel, maar de inhoud van het artikel gaat niet over de professionalisering, wordt het artikel niet meegenomen in dit onderzoek. In dit onderzoek gaat het dus niet alleen om, of het woord ‘professionaliseren’
wordt genoemd in het artikel, maar wordt er gekeken of er iets geschreven is met betrekking tot professionaliseren.
Als er, tenslotte meer dagbladartikelen binnen de selectie vallen dan er in de beschikbare tijd geanalyseerd kunnen worden, wordt er door middel van een onlineprogramma een steekproef genomen. Hiervoor zou bijvoorbeeld gebruik gemaakt kunnen worden van het zogenaamde programma: ‘Random number generation’. Dit programma is (onder andere) te vinden op de zoekmachine google.
Het huidige onderzoek beperkt zich tot het analyseren van dagbladen als vorm van de media. Er is gekozen voor dagbladen als medium, om twee redenen. Dagbladen zijn in de onderzochte periode een belangrijke informatiebron en platform voor publieke discussies binnen de samenleving (Bardoel & Bierhoff, 1997). Daarnaast (zoals te lezen in is in de inleiding) is er nog weinig onderzoek gedaan naar het onderwerp van dit onderzoek, de professionalisering van de kinderbescherming, in dagbladen.
2.3 Analyse
Nadat alle negenenzestig artikelen verzameld zijn, heeft een selectie plaatsgevonden. Uit die negenenzestig artikelen zijn zevenentwintig geselecteerd, waarin geschreven wordt over de professionalisering van de kinderbescherming. Vervolgens zijn voor deze geselecteerde artikelen een analyse-instrument ingevuld (tabel 2.2). Een analyse-instrument is een hulpmiddel om gegevens te verzamelen. Deze gestructureerde gegevens, zijn ondersteunend aan het beantwoorden van de onderzoeksvraag (Baarda & Bakker, 2013).
Zoals in paragraaf 2.2 te lezen is gebruik gemaakt van bepaalde onderzoekstermen (afkomstig uit de literatuur) om artikelen te vinden die gaan over de professionalisering van de kinderbescherming. Door het gebruik van deze onderzoekstermen, zullen automatisch artikelen gevonden worden die gaan over opleidingen en wetenschap. Aangezien het belangrijke begrippen zijn die te maken hebben met professionaliseren, worden die op voorhand ingezet als twee categorieën. Dus op voorhand zijn de twee categorieën: opleidingen en wetenschap, ingezet als categorie.
Na het lezen van de artikelen, zijn door middel van open coderen nog twee categorieën toegevoegd, namelijk: ‘wetten/ financiën en kinderbescherming als organisatie’. Open coderen wordt gebruikt om labels toe te kennen aan data, in dit geval de dagbladartikelen. Dus bij open coderen, komen de categorieën uit de data (dagbladen). Een label is een korte omschrijving van waar de data over gaat (Flick, 2009). In dit onderzoek wordt gebruikt gemaakt van categorieën in plaats van labels.
Wanneer er in een artikel over bijvoorbeeld meerdere categorieën is geschreven, wordt het artikel ingedeeld in de categorie waarover het meeste is geschreven. Het artikel dient voor tenminste de helft te gaan over het onderwerp. Bijvoorbeeld een artikel heeft twintig zinnen, dan dienen er sowieso tien zinnen te gaan over een van de onderwerpen. Hieronder wordt de verdeling van de geselecteerde artikelen weergegeven in een staafdiagram (tabel 2.1).
Tabel 2.1
Aan de hand van het analyse-instrument (zie tabel 2.2) worden deze artikelen uitgebreider geanalyseerd. In het analyse-instrument worden vragen gesteld die ondersteunend zijn bij het beantwoorden van de onderzoeksvragen, die centraal gestaan hebben in dit onderzoek. De vragen die onder het kopje ‘algemeen’ staan, helpen inzicht te krijgen in wie het artikel geschreven heeft. De vragen die onder het kopje ‘inhoudelijk’ staan, geven inzicht in wat er geschreven is in de artikelen. Dit heeft als doel de debatten in de dagbladen (indien die gevoerd zijn) te kunnen begrijpen (Dekker, 2016b). Tenslotte is een vraag toegevoegd, om overige zaken (die relevant kunnen zijn voor het beantwoorden van de onderzoeksvragen) te kunnen noteren. Wanneer in de artikelen niet geschreven wordt over andere (niet passend binnen de vragen t/m 10, tabel 2.2) relevante uitkomsten, wordt dit niet meegenomen in het resultatenhoofdstuk (hoofdstuk vier).
4 3 3
12
0 1
0
4
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20
Opleidingen Wetenschap Wetten/ financiën Ontwikkeling van de kinderbescherming Het Vrije Volk Algemeen Dagblad
Tabel 2.2 Analyse-instrument kinderbescherming 1955-1970 Algemeen
1. Wat is de naam van het dagblad?
2. Wat is de titel van het dagbladartikel?
3. Wat is de publicatiedatum van het artikel?
4. Wat is de naam van de auteur van het artikel? (Indien geen auteur, gebruik organisatienaam of uitgever)
5. Wat is het beroep van de auteur?
6. Wie is er voor het artikel geïnterviewd/ gebruikt als informatiebron (indien bekend beroep)?
Inhoudelijk
7. Korte samenvatting:
8. Wat is het onderwerp/ debat van het artikel?
9. Wat wordt er geschreven over de professionalisering?
10. Wordt in het artikel geschreven over oplossingen, problemen of is het neutraal geschreven jegens de kinderbescherming?
Overige informatie
11. Wordt informatie beschreven die relevant is voor de vraagstelling van dit onderzoek, maar niet in bovenstaande categorieën passen?