Methode en verloop

De competenties lezen, luisteren en schrijven werden getest voor Engels, Frans, Duits, Spaans en Italiaans. Niet elk land testte de vijf talen, maar enkel de twee meest onderwezen vreemde talen in hun land. Aan dit onderzoek deden 14 landen, 16 regio’s en 53.000 leerlingen mee. De deelnemende landen waren: Bulgarije, België (verdeeld in de Duitse, Vlaamse en Franse Gemeenschap), Engeland, Estland, Frankrijk, Griekenland, Kroatië, Malta, Nederland, Polen, Portugal, Slovenië, Spanje en Zweden. We beperken ons tot de bespreking van de resultaten voor Engels en Frans in de Vlaamse Gemeenschap. De leerlingen die deelnamen aan het onderzoek kwamen uit het tweede jaar van de eerste graad Secundair Onderwijs voor Frans en uit het tweede jaar van de tweede graad Secundair Onderwijs voor Engels. De leerlingen komen uit de richtingen ASO, TSO en BSO. De schrijftest werd afgenomen op papier en de luister- en leestest op de computer (in de Vlaamse Gemeenschap).

Alle taaltesten van het ESLC zijn gebaseerd op het Europees Referentiekader. De testen werden ontwikkeld op de niveaus A1, A2, B1 en B2. Er zijn geen testen op de niveaus C1 en C2 aangezien er niet verwacht wordt dat veel leerlingen deze niveaus zullen halen. Voor elke vaardigheid bestaan er drie overlappende toetsniveaus: A1-A2, A2-B1 en B1-B2. De leerlingen krijgen een toets aangepast aan hun niveau dat werd bepaald door hun leerkracht. Elke leerling legde twee van de drie toetsten af (lezen-luisteren, lezen-schrijven of luisteren- schrijven) en de combinatie werd door het toeval bepaald. De schrijftest werd afgenomen op papier en de luister- en leestest op de computer (in de Vlaamse Gemeenschap). Na afloop van de testen moesten de leerlingen een elektronische vragenlijst invullen. Hierin werd gepeild naar hun socio-economische achtergrond, schoolloopbaan en mening over de vreemde taal. Ook de taaldocenten en een directielid dienden een vragenlijst in te vullen.

43 2.6.3.2. Resultaten

2.6.3.2.1. Resultaten Frans

Voor Frans ‘luisteren’ scoort de meerderheid van de leerlingen (41%) A1 en enkel 5% scoort B2 of hoger. Voor ‘lezen’ scoort 45% A1 maar 10% scoort B2 of hoger. Ook voor de schrijftest scoren de meesten (36%) A1 en scoort 6% B2 of hoger.

Figuur 12: Resultaten Vlaamse Gemeenschap Frans-luisteren

44

Figuur 14: Resultaten Vlaamse Gemeenschap Frans-schrijven

Als we de Vlaamse Gemeenschap vergelijken met andere landen en regio’s dan doen de Vlaamse leerlingen het goed. Voor ‘luisteren’ staan ze op de tweede plaats, achter de Duitstalige Gemeenschap van België. Voor ‘lezen’ staat Spanje op de eerste plaats, gevolgd door de Duitstalige Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschap. Ook voor ‘schrijven’ staan de Vlamingen op de derde plaats maar deze keer staat de Duitstalige Gemeenschap bovenaan en Spanje op de tweede plaats.

2.6.3.2.2. Resultaten Engels

Voor Engels scoort 72% van de leerlingen B2 of hoger voor ’luisteren’. Voor ‘lezen’ scoort 63% B2 of meer. Voor ‘schrijven’ haalt enkel 16% B2 of hoger en de meerderheid, met 56%, haalt B1.

45

Figuur 15: Resultaten Vlaamse Gemeenschap Engels-luisteren

46

Figuur 17: Resultaten Vlaamse Gemeenschap Engels-schrijven

Als we de Vlaamse Gemeenschap gaan vergelijken met andere landen en regio’s dan merken we dat de Vlaamse leerlingen het ook voor Engels zeer goed doen. We merken zelfs dat het niveau voor Engels hoger ligt dan voor Frans. Er moet wel voorzichtig worden omgegaan met deze vergelijking aangezien de leerlingen voor Engels ouder zijn dan de leerlingen voor Frans. Voor Engels ‘luisteren’ staan de Vlaamse leerlingen op de derde plaats, achter Zweden en Malta. Voor ‘lezen’ staan ze op de tweede plaats, achter Zweden. Ook voor ‘schrijven’ staan de Vlamingen op de derde plaats maar deze keer staat Malta bovenaan en Zweden op de tweede plaats.

In de studie zijn zowel leerlingen tweede graad uit het ASO, als het TSO en BSO opgenomen. De eindtermen (derde graad) die de Vlaamse overheid voor deze groepen vastlegt verschillen (ASO: B1; TSO: A2-B1. BSO: A2 ). Uit de algemene cijfers kan wel bij benadering afgeleid worden dat heel veel leerlingen al in hun 4e jaar de eindtermen halen.

2.6.3.2.3. Resultaten factoren

Dit onderzoek heeft ook gezocht naar factoren die een mogelijke invloed hebben op de eindscore en deze zijn geslacht, migratiestatus, thuistaal, sociaaleconomische status en onderwijsniveau.

47 2.6.3.2.3.1. Resultaten geslacht

Voor Vlaanderen is er geen significant verschil tussen jongens en meisjes wat betreft de Engelse testen. Voor de Franse schrijftest scoren de meisjes wel beter dan de jongens.

2.6.3.2.3.2. Resultaten migratiestatus

De factor migratiestatus heeft een invloed op de eindscore van Engels en Frans. Een autochtoon scoort beter voor Engels dan een migrant van de eerste generatie. Voor Frans ‘lezen’ en ‘schrijven’ scoort de tweede generatie migranten beter dan de eerste generatie migranten.

2.6.3.2.3.3. Resultaten thuistaal

Ook de thuistaal heeft een invloed, voor Engels scoren de tweetalige leerlingen met als moedertalen Engels en Nederlands het best. Zij behalen minimum niveau B1. Ook blijkt dat de volledig Nederlandstaligen heel goed scoren op alle vaardigheden. De leerlingen die thuis noch Nederlands, noch Engels spreken of die thuis het Nederlands combineren met een andere taal scoren vaak het laagste niveau. Voor Frans is het ook zo dat Franstaligen of leerlingen die het Frans combineren met een andere taal het best scoren. De leerlingen die noch Frans, noch Nederlands spreken, scoren het slechts voor alle vaardigheden Frans.

2.6.3.2.3.4. Resultaten sociaaleconomische status

In dit onderzoek is er geen verschil naar gelang de sociaaleconomische status van de leerling.

2.6.3.2.3.5. Resultaten onderwijsniveau

Uit het onderzoek blijkt dat leerlingen uit ASO over het algemeen beter scoren voor beide talen dan de leerlingen uit TSO en BSO. Ook per taalvaardigheid is er steeds een groter aantal ASO-leerlingen dat de hogere niveaus behaalt voor zowel Frans als Engels.