Meervoudige verklaringen

In het theoretisch kader zijn twee hypotheses tegenover elkaar gezegd. Grofweg wordt er een onderscheid gemaakt tussen twee mogelijke manieren van depressie duiden en manieren van depressie begrijpen. Verklaringen waarbij de jongvolwassenen persoonlijke tekortkomingen als verklaring zien en daarmee zijn of haar depressie ook als een individueel probleem construeren worden voorspeld in het eerste deel van het theoretisch kader. Het tweede deel voorspelt verklaringen waarbij de jongvolwassenen verwijst naar verklaringen buiten de schuld en verantwoordelijkheid van de_{​ self​} om. De data laten echter zien dat de werkelijkheid meer diffuus en complexer is dan de tegenstelling in het theoretisch kader veronderstelt. Deze paragraaf wordt gebruikt om de complexiteit en veranderlijkheid van de verklaringen en betekenisgeving van de depressie te duiden. In het eerste deel worden er enkele voorbeelden aangehaald waaruit blijkt dat jongvolwassenen vaak meervoudige verklaringen gebruiken om hun depressie te duiden (Holistisch). Het tweede deel van de paragraaf wordt gebruikt om te laten zien hoe in een groot deel van de verhalen het duiden van de depressie een constant veranderlijk en interactioneel proces is. Deze twee

bevindingen staan slechts indirect in relatie met de hypotheses, zoals in de komende paragrafen te zien is, maar vormen wel een essentieel onderdeel van het antwoord op de hoofdvraag. Dit onderzoek richt zich op hoe jongvolwassenen hun depressie verklaren, in deze paragraaf wordt beschreven dat dit gebeurt op een holistische en psychodynamische

manier. Omdat deze resultaten niet in het theoretisch kader voorspeld zijn worden er in de deelconclusie van de paragraaf enkele nieuwe concepten geïntroduceerd die helpen de data beter te duiden.

Meer dan driekwart van alle verhalen komen tot stand door verschillende verklaringen binnen één verhaal. Hoe mensen hun depressie of sombere gevoelens begrijpen, ervaren en duiden is een continu proces waar nieuwe betekenissen en verklaringen worden gevonden en oude betekenissen en verklaringen vervangen of aangepast worden. Depressie kan op verschillende momenten en door verschillende situaties of invloeden geherinterpreteerd worden en wordt daarom slechts zelden

geïnterpreteerd op enkele manier. Het depressie verhaal lijkt nooit af te zijn. Het moment van schrijven en plaatsen op het forum is dus ook slechts een momentopname.

Uit de interviews blijkt dat het duiden van de depressie gebeurt aan de hand van verschillende elementen of bouwstenen. De basis waarop de depressie is opgebouwd is bij Sanna (R2) bijvoorbeeld de aanleg voor een depressie.

Omdat het waarschijnlijk in mijn genen zat, en het daardoor actief is geworden. Is getriggerd en het is er daarna niet meer uitgeweest. En de ene is daar vatbaarder voor dan de andere.

Volgens Sanna was alleen een biologische verklaring niet de volledige verklaring. De depressie, die dus altijd in haar zat, is volgens haar 'getriggerd' '. Hetgeen het getriggerd heeft is ook weer holistisch. Ze beschrijft onder andere hoe het pesten in haar jeugd een grote impact heeft gehad.

Als er in mijn geval iedere dag scheldwoorden naar je geroepen, of dingen naar je hoofd worden gegooid of dingen op je kluisje worden geschreven, op een gegeven moment ga je daarin geloven

Naast het pesten worden er ook andere sociale oorzaken (familieproblemen), gezondheidsklachten en maatschappelijke oorzaken genoemd.

. Sanne (R1) heeft ook een duidelijk holistische manier waarop ze haar depressie duidt. Het startpunt van haar depressie ligt in haar jeugd en haar opvoeding_{​. ​}Pas na haar eerste bezoek aan een therapeut realiseerde ze zich dat ze depressief was en dat dit door haar jeugd kwam. Het begrip voor de totstandkoming van de depressie veranderde weer toen ze via een andere dokter meerdere biologische verklaringen aannam als onderdeel van

het begrijpen van de depressie. Sanne combineert in haar verhaal sociale, biologische en psychologische elementen om haar depressie te duiden.

Dat de jongvolwassenen hun depressie op verschillende manieren kunnen duiden blijkt ook uit verschillende verhalen op het forum. De depressie verhalen worden opgebouwd vanuit een startpunt dat in sommige gevallen een traumatische ervaring in de jeugd is, sociale problemen in de jeugd of gebeurtenissen op latere leeftijd. Een psychodynamisch narratief.

Eén van de voorbeelden van zo'n meervoudige en psychodynamische duiding van de depressie is het verhaal van Eve (R11). Haar verhaal begint vanaf een specifiek moment en vanuit dat punt wordt haar mentale toestand verschillende malen slechter en weer als beter ervaren en uiteindelijk is ze op het punt waar ze is als ze haar verhaal schrijft. Haar verhaal heeft een duidelijk startpunt. A-typisch is dat dit in haar volwassen leven begint. De meeste depressie verhalen starten in de jeugd. Eve (R11) zegt: _{​Alles is begonnen begin}

2012 toen ik iemand heel dicht bij me verloor aan zelfdoding. _​Dit heeft nog lang een negatief effect op haar leven. Ze voelt zich waardeloos en doelloos. Kort daarop krijgt ze haar leven op de rails, ze krijgt een nieuwe relatie en goedbetaald werk. '_{​ik was gelukkig'​}. Zo snel als het geluk kwam, verdween het ook weer. '_{​Plots ging mijn werkgever failliet, relatie liep op de}

klippen, mijn studie moeten stopzetten, verhuizing, diagnose van een chronische ziekte'. _​Het ging weer iets beter toen ze haar studie oppakte maar na de studie was ze niet happig om in de sector van haar studie te gaan werken. Haar verhaal heeft hierna nog meerdere van deze momenten die zijn begrip van de depressie doen veranderen. Een trauma, gefaald te

hebben en ziekte zijn allemaal verschillende elementen die hebben bijgedragen aan de manier waarop haar huidige mentale en depressieve toestand verklaard en begrepen wordt. Deze schommelingen kenmerken vrijwel alle (langere) depressie verhalen op het forum komen regelmatig voor in de teksten van de forumleden.

De verhalen van Eve, Sanne en Sanna zijn niet alleen kenmerkend vanwege de meervoudigheid en het psychodynamisch narratief maar ook in de interconnectiviteit van de verschillende elementen waaruit hun manier van begrijpen en duiden is opgebouwd. Het kan begrepen worden als verschillende bouwstenen die samen het begrip over de

totstandkoming van de depressie vormen. Om het argument over de overeenkomstige manier van de depressie duiden te versterken kan onder andere het verhaal van Antoinette (R33) bekeken worden. Deze vrouw van 24 kiest een startpunt waar haar verhaal begint. Het begint bij de 'emotionele verwaarlozing' die ze heeft ervaren in haar opvoeding. Toch is ze altijd een 'leuk en vrolijk kind geweest', tot de overgang van de middelbare school naar

het MBO. Hier vond ze geen aansluiting met de rest en ze schrijft hoe haar depressie in die periode 'boven kwam drijven'.

Ik haalde slechte cijfers, ik werd gepest, ik had geen geld om te verhuizen en als klap op de vuurpijl ik kreeg ik de ziekte van Pfeiffer. Ik kreeg in die periode ook steeds meer ruzie met mijn ouders. Ik wilde professionele hulp omdat ik steeds somberder werd. Ze vonden dat ik mijn schouders eronder moest zetten maar was gewoon ziek en voelde me niet thuis op de opleiding. Toen ging ik voor het eerst over zelfmoord nadenken.

De bouwstenen of elementen zijn dus meervoudig. Antoinette lijkt de emotionele

verwaarlozing door haar ouders als basis te zien. Als de andere elementen bouwstenen genoemd worden kan deze emotionele verwaarlozing de fundering genoemd worden. Maar die fundering alleen is niet voldoende om de depressie en de huidige mentale toestand te duiden, daarvoor zijn de andere bouwstenen nodig. Voor Antionette zijn dit dus: slechte cijfers, pesten, materiële zorgen (geen geld om te verhuizen), ziekte en familierelaties. Dit voorbeeld is gebruikt omdat Antoinette het in een behapbare quote verwoord maar de dynamiek is typerend voor een groot deel van de verhalen.

Deze voorbeelden zijn al ingewikkelder opgebouwd dan enkelvoudige verklaringen (die vrijwel niet voorkomen) maar in ongeveer de helft van alle verhalen wordt er een extra laag aan complexiteit toegevoegd. Dit heeft te maken met deze interconnectiviteit tussen de verschillende elementen die bijdragen aan de verklaring. In de komende voorbeelden is te zien hoe gedragskenmerken die voortkomen uit eerdere elementen van de verklaring

bijdragen aan de ontwikkeling van de depressie. Ze versterken in veel gevallen de depressie en dragen actief bij aan de verklaring van de huidige mentale toestand. Dit is ook al te zien in de vorige voorbeelden. Antoinette zegt bijvoorbeeld elders in haar verhaal hoe de emotionele verwaarlozing bijdroeg aan haar wantrouwen tegenover andere mensen, dit wantrouwen zorgt er weer voor dat ze moeilijk vrienden maakt en zich eenzaam voelt. Er kan aan de hand van de komende voorbeelden daarom beargumenteerd worden dat situaties, gebeurtenissen en/of gedragskenmerken zowel een verklaring als een symptoom/ gevolg zijn van de depressie. In de komende hoofdstukken worden meerdere andere

voorbeelden aangehaald waarin een effect te zien is dat zowel een gevolg van de depressie is als een verklaring van de huidige mentale staat van een jongvolwassenen persoon. Eén van de voorbeelden waarin dit naar voren komt is bij Superman (R22). Superman is een jongen van 22 jaar die net als zovelen de totstandkoming als een proces beschrijft waarbij

verschillende elementen bijdragen aan zijn huidige mentale toestand. De fundering, het begin van zijn depressie, start in 2010 maar de depressie komt tot uiting in 2012. Hij wordt gepest op zowel zijn school als zijn werk. Mensen vertelden hem op zijn werk:_{​ Je kan niks,}

kun je nou het nooit eens goed doen?! _​Niet alleen zijn werk werd bekritiseerd, ook zijn onzekerheid op het gebied van liefde en relaties ontstond in die periode toen hem het volgende voor de voeten werd geworpen:_{​ Loser, Wie wil met jou nou samen leven of}

vrienden worden?' _​en_{​ 'Nooit seks voor jou en nog wat leuke dingen. ​}Het is niet onbegrijpelijk dat dit effect heeft om iemand zijn mentale gesteldheid. Hij voelde zichzelf in een depressie zakken, hij voelde zich minderwaardig.

Ik bleef maar een soort van gepest worden, dingen naar je hoofd gekregen. Toen begon die depressie en de gedachte van zelfmoord, alleen zijn, geen liefde kunnen vinden.'

Het pesten leidt dus tot een sterk gevoel van minderwaardigheid en ongeluk. Dit heeft ertoe geleid dat hij zichzelf als depressief ging beschouwen. Dit is inmiddels enkele jaren geleden, inmiddels gaat het slechter met hem.

Emotioneel en geestelijk ben ik gesloopt en mijn geest ligt op life support om het zomaar te zeggen.Je ziet andere mensen gelukkig, vooral op dat Facebook en ik? Ik ben een zielige man die met zijn Lego Brandweer en Politie avonturen maakt.

Omdat hij emotioneel en geestelijk gesloopt is (depressief) heeft hij een inactieve en negatieve houding aangenomen. Dit zijn standaard gedragskenmerken en gevolgen van de depressie. Het zijn echter ook bouwstenen voor de verslechtering van zijn depressie en oorzaken van zijn huidige mentale gesteldheid.Hij vertelt over alle moeite hij in het verleden heeft gedaan om vrienden, werk en liefde te vinden. Vooral vrienden en liefde lijkt hij naar op zoek maar hij lijkt het grotendeels op te geven. Hij spreekt zichzelf tegen in de volgende quote_​:

Maar vrienden en liefde? Nee. Ik heb dat uitgeschakeld. Zie daar het nut niet meer van in. Of ik moet echt spontaan iemand tegen komen waar het zo leuk mee is.. Want jij wilt niet weten hoe graag ik eens een knuffel wil hebben van iemand.

De knuffel en de liefde waar hij zo naar verlangt lijkt door zijn eigen inactiviteit en depressie een utopie. Inactiviteit en minderwaardigheid zijn in dit voorbeeld dus zowel een element in de duiding van de huidige manier waarop hij zijn depressie beleefd als een gevolg of symptoom van zijn depressie. Deze dynamiek kan begrepen worden als een zelfversterkend effect of een vicieuze cirkel waar Superman terecht is gekomen. Het verhaal van Superman laat op een tragische manier zien hoe moeilijk het is om uit deze cirkel te stappen.

Er is een onderscheid te maken tussen de verhalen van bijvoorbeeld Eve en Superman. Dit onderscheid symboliseert ook een onderscheid wat vaker voorkomt. Eve haar verhaal is een verhaal van ups en downs. Verschillende momenten in haar leven zorgen voor verbetering van haar situatie en sommige momenten verergeren de depressie. Bij Superman is het verhaal vanaf zijn zelfgekozen startpunt een steile route naar beneden. Deze verhalen komen helaas vaker voor dan het type verhaal van Eve. Depressie wordt door meerdere jongvolwassenen beschreven als een_{​ negatieve spiraal ​}(Kellyut: R38)_{​ ​} of

modder waarin ik steeds verder weg zak (RickK)_​. In deze verhalen kunnen de verklaringen ook als een proces gezien worden maar in plaats van opwaartse en neerwaartse

bewegingen worden kan het narratief beschreven worden als een neerwaartse- niet te stoppen- proces waarin verschillende gebeurtenissen de mentale toestand van de

jongvolwassenen constant verslechtert. In de twee resultaten secties die volgen na deze paragraaf worden er vele voorbeelden aangehaald in relatie tot de twee hypotheses, vrijwel alle aangehaalde voorbeelden zijn ook voorbeelden van de resultaten uit deze paragraaf.

Theoretische onderbouwing en deelconclusie

Omdat deze paragraaf een grotendeels onverwacht resultaat beschrijft (meervoudige en complexe verklaringen) wordt er nu naast de deelconclusie een theoretische

onderbouwing gegeven van de beschreven bevindingen. Deze eerste paragraaf laat zien hoe gecompliceerd het begrijpen en verklaren van de depressie is voor jongvolwassenen. De verhalen laten zien dat men verschillende mogelijke verklaringen met elkaar kan combineren, deze combinaties van verklaringen en redenen waarom men depressief is kunnen in de loop van tijd veranderen en worden in een eigen contextuele narratief geplaatst. Het is een interactioneel proces waarbij verschillende externe factoren kunnen bijdragen aan de totstandkoming van een verklaring. In de gebruikte literatuur is dit te begrijpen aan de hand van de conclusies van Kangas (2004). Ze beschrijft hoe mensen hun verhalen op een psychodynamische manier vertellen en de verklaring is opgebouwd uit verschillende verklaringen (holistisch)

De resultaten in deze paragraaf kunnen nog beter begrepen worden aan de hand van het concept van 'de depressie-carrière' die Karp (1996) beschrijft. De depressie-carrière is een concept dat de complexiteit, de context en de veranderlijkheid van depressie centraal zet en helpt om te begrijpen hoe en waarom de verklaringen zijn opgebouwd uit

verschillende elementen en gebeurtenissen. Wat Karp echter beschrijft en Westerbeek en Mutsaers (2008) empirisch ondersteunen is dat de carriere bepaalde fases doorloopt waarbij de laatste fase een belangrijke is: acceptatie van de depressie en het begrijpen en

verklaren als iets dat bij het persoon hoort. Petersen & Madsen (2017) conceptualiseren dit concept iets anders dan Karp (1996). Ze zien de carrière niet zozeer als een ladder, waar treden elkaar linear opvolgen, maar als een veranderlijk proces dat op verschillende momenten in iemands begrip en beleving van de depressie verschillende kanten op kan gaan.

Petersen & Madsen (2017) beschrijven de momenten waarop de manier van verklaren, begrijpen en betekenis geven een achter richting aannemen (of de bestaande duiding van de depressie versterken) als: _{​identity turning points. ​}In de verhalen zijn vaak meerdere van deze momenten beschreven die bijdragen aan het duiden van de depressie. Bij Superman is dat bijvoorbeeld de pest momenten, zijn vriendin die hem in de steek liet en een laatste afwijzing van een bedrijf waar hij wilde werken. Al deze momenten versterken het depressieve gevoel keer op keer. Bij Eve is de carrière en de manier van duiden meer een pendulum (Petersen & Madsen, 2017) beweging, goed werk vinden was een positieve

identity turning point _​en ziek worden (onder andere) een zeer negatieve in relatie tot de depressie.