eenrecentee-mailwisselingtussenmanagersvansocialedienstenleert:eendienst
vansocialedienstenbénjenietalleenendoejenietalleen.hoewelergeenblauw-drukbestaatvooreendienstvansocialediensten,kunnenmanagersenmedewerkers
vanelkaarleren.
126 - Schakelen en verbinden. HOE!
Van: J.J. van Ulsen (Hans) Aan: Alle collega’s
CC: Divosa
Betreft: Beste collega
Beste collega,
Wij willen in regio Noord een discussie over de dienst van sociale diensten gaan voeren.
Met als thema: Hoe! doe je dat nu eigenlijk? Om onze gedachten te vormen wil ik jullie vragen om input. Ik heb mijn gedachten verwoord in onderstaande brief en ben erg benieuwd naar jullie reactie.
Beste collega,
De dienst van sociale diensten is voor mij niet de organisatie die het oplossen van álle sociale problematiek tot doel heeft. Wel dragen sociale diensten daaraan bij! In mijn ogen is onze focus het verhogen van de arbeidsparticipatie van burgers. En dat is iets anders dan het verkleinen van het tekort op het I-deel of het vergroten van het over-schot. Verhogen van de arbeidsparticipatie is voor mij het ondersteunen van mensen om zich blijvend te kwalificeren. Dan kan het niet anders zijn dat ons werk eerder begint dan op het moment van de traditionele aanmelding voor de uitkering. Maar vooral nieuw zal zijn, dat ons werk dus ook langer doorloopt dan traditioneel. Ook bij plaatsing in werk zal kwalificeren doorgaan. Dat zal een andere vorm van nazorg zijn dan die after sales genoemd wordt.
De verbinding zal gemaakt moeten worden met een life long learning. Een kwart van de Nederlandse beroepsbevolking heeft geen startkwalificatie! Moet er achter elke werkne-mer een werkcoach staan? Dat lijkt me niet de vorm. Misschien kunnen we wel invloed uitoefenen op het aanbieden van aantrekkelijke vormen van kwalificeren. Voor werkne-mer en werkgever.
Om deze rol te spelen hebben we onszelf als sociale diensten in positie te brengen. We moeten een uitdagende en stimulerende partner zijn van burgers, werkgevers en instel-lingen. En daarvoor moeten we de deur uit en bij hen zijn. Ons begeven in hun kringen.
Niet alleen de werkers, maar ook de managers! Een positie van stimulerende partners verwerf je niet zo maar. Je zult je moeten bewijzen. Laten zien dat je je afspraken na komt. Reëel zijn in je beloftes. En je zult jezelf wat vrijheden moeten permitteren. En
8. De kunst van het schakelen en verbinden - 127
biedt dat ook je personeel. Laat hen doen, dek het af met noodverband en probeer het dan structureel te regelen.
Nu hoor ik het jullie al zeggen: “Mooie woorden, Hans”, maar je hebt het niet over hoe je dat nu allemaal wilt realiseren. En dat klopt. Want ik probeer het ook allemaal maar zo goed mogelijk te doen, stap voor stap. Maar wij hebben in ieder geval de richting bepaald. En wij hebben onze visie vastgesteld: “alle stadjers actief” is ons motto. En daar zijn ook alle activiteiten op gericht.
Ik hoor graag van jullie!
Met vriendelijke groet, Hans van Ulsen SoZaWe Groningen
128 - Schakelen en verbinden. HOE!
Van: Talstra J.E. (Betty) Aan: Alle collega’s CC: Divosa
Betreft: Re: Beste collega
Hallo collega’s,
Hans, je hebt me wel aan het denken gezet. Allereerst:
Waarom werk ik bij een gemeente op het terrein van werk en inkomen. Dat komt doordat het hier gaat om mensen en niet zoals in een koekjesfabriek om dingen. Bij een gemeente heb je de mogelijkheid om de effecten van je handelen te zien in de dagelijkse praktijk.
Steeds weer mensen in verschillende situaties en mensen met verschillende vragen. Je probeert problemen te voorkomen, maar ook te kijken hoe je mensen kunt helpen hun pro-blemen zelf op te lossen. Daarbij gaat het om huisvesting, om onderwijs, om sporten, om muziek, theater, om werk, het gaat eigenlijk om alles waarmee je dus zo optimaal mogelijk het leven invulling kan geven. Om het maken van verbindingen met mensen en niet om voorgeschreven of bedachte oplossingen. Pas met gevoel en in verbinding met de ander kun je de ander ondersteunen. Dat vraagt om een open mind en een leergierige houding.
Als manager is het dus van belang om naast een heldere visie, missie en doelen ook juist in verbinding te treden met je medewerkers. Aanspreken en aangesproken worden, waarbij iedereen steeds uitgedaagd wordt om te leren en zich zelf de mogelijkheid te geven om vanuit gevoel en betrokkenheid het werk te verrichten. Dat betekent ruimte maken. Hans gaf dat terecht aan, voor medewerkers maar ook in het hoofd van de medewerker en jezelf. Soms door voorbeeld te zijn, soms door alternatieven en/of gekke dingen mogelijk te maken. Bijvoorbeeld Thai Chi op de werkplek. Ook door regelmatig trainingen en leermogelijkheden te bieden. Het gaat er om dat we met elkaar, dus ook met de burger die we ondersteunen een levende relatie aangaan, waarbij we kijken wat er nodig is in die situatie en bij die persoon. Het gaat hierbij om het scheppend
vermo-8. De kunst van het schakelen en verbinden - 12
gen van mensen maar ook van de organisatie. Het scheppend vermogen ontstaat door gezamenlijke waarden die met elkaar worden bepaald. Als manager hoef je de dan ont-stane energie alleen te bundelen en te richten en dat leidt dan tot ongekende resultaten en plezier. Dat laatste is mijns inziens van groot belang. Namelijk dat je kan lachen met elkaar en plezier kan maken. Werken is leuk en zeker het werk dat wij mogen doen!
Vriendelijke groet, Betty Talstra
130 - Schakelen en verbinden. HOE!
Van: Christien Bronda Aan: Alle collega’s CC: Divosa
Betreft: Re: Re: Beste collega
Beste collega’s,
Zowel Hans als Betty noemen het woord verbinden. Verbinden met mensen, burgers in je omgeving, met medewerkers, met partners. En daar werd ik door getriggerd.
Graag wil ik jullie vertellen over mijn boodschap aan de medewerkers tijdens onze inmiddels beroemde voorjaarsborrel. Het gaat over SoZaWe, de dienst van sociale dien-sten. Ik vat onze weg daar naar toe samen met twee woorden: verbinden en vertrouwen.
Sociale diensten zijn er voor mensen en gaan steeds meer focussen op de vraag wat mensen nodig hebben. Wat kunnen zij voor de klant betekenen? En hoe kunnen zij maatwerk leveren? Het is een beweging van instrumentele naar klantgerichte dienstver-lening. Voor werkzoekenden, werkgevers en mensen die (nog) niet kunnen werken. Het sleutelwoord is verbinden.
Wij moeten als sociale diensten op verschillende plaatsen deuren openen, contacten hebben en samenwerkingsverbanden opzetten. Wij moeten mogelijkheden scheppen voor onze klanten en de maatschappelijke omstandigheden positief beïnvloeden.
Het programma “Samen maken we de stad” dat we in Zwolle twee jaar geleden hebben ingevoerd past haarfijn in deze filosofie. Samen met partners kunnen we ervoor zorgen dat zoveel mogelijk mensen meedoen in de stad en in de regio. We moeten zorgen dat ook die mensen aan het werk komen, die al geruime tijd zonder werk in de uitkering zit-ten. Het is onze taak om gezamenlijk belemmeringen weg te nemen. Het is de taak van de klant om deze uitdaging met ons aan te gaan.
Samenwerking met partners staat dus hoog in het vaandel. Op alle terreinen zie je deze samenwerkingsverbanden ontstaan. En daar waar samenwerking het meest succesvol is, is sprake van een heldere en duidelijke regie. Een dienst voor sociale diensten betekent voor mij dat wij die regierol mogen en kunnen nemen. Wij zijn in staat om te verbinden.
Om spelers bij elkaar te krijgen en om daadwerkelijk daadkracht en energie te genere-ren. We hebben de middelen en de mogelijkheden.
8. De kunst van het schakelen en verbinden - 131
Verbinden betekent ook dat er meer ingezet moet worden op preventie. Het is ook onze taak om er, samen met andere instanties, voor te zorgen dat mensen niet afhankelijk worden van een uitkering. We doen dat door te stimuleren dat werkgevers hun maat-schappelijk ondernemerschap uitoefenen, door samenwerking met onderwijsinstel-lingen (cursussen en trainingen), door goede voorlichting te geven en door integrale dienstverlening.
Ook handhaving past bij het concept van integrale dienstverlening. Zo zoeken we in Overijssel verdere samenwerking tussen de verschillende rechercheteams. Vooral op het gebied van themacontroles. Ook hier geldt dat voorkomen beter is dan genezen. Hand-haven betekent ook heldere voorlichting over regelgeving en duidelijke afspraken maken in gesprekken met de klant. SoZaWe Zwolle geeft in 2008 vorm aan een landelijke pilot handhavingcommunicatie. Wij geloven in voorlichting en duidelijkheid als onderdeel van dienstverlening.
Je zult je afvragen waar de beren op de weg staan. Want die zijn er natuurlijk. Niets gaat vanzelf. En dat is ook hier zo.
Er moet dit jaar in de organisatie veel gebeuren. De inrichting van de nieuwe organisatie volgens het concept van frontoffice en backoffice in drie kolommen (Werk, Reïntegratie en Participatie, Inkomensondersteuning en Zorg) zal met het WERKbedrijf vormgegeven worden. Het vergt inzet en enthousiasme van alle medewerkers om ook daadwerkelijk de visie van onze eenheid uit te voeren. Integrale dienstverlener zijn op het gebied van werk, inkomen en zorg! Het zal een zwaar jaar worden, maar naar verwachting ook zeer lonend!
Door samen te werken, maatwerk te leveren, de vraag achter de vraag te stellen, de klant integraal te benaderen en belemmeringen weg te nemen, vertrouwen wij erop dat we daadwerkelijk meer mensen aan het werk kunnen krijgen. Mocht dat werken (nog) niet lukken, dan zoeken we de vorm van participatie die passend is voor de klant en voor het moment. Want we blijven: een sociale dienst!
Vertrouwen houdt in: lef hebben en loslaten. Vertrouwen van medewerkers en ook van managers. Om los te raken van oude patronen, van bureaucratisch en vertragend gedrag, moet iedereen wel de instrumenten aangereikt krijgen die bij de vernieuwing horen natuurlijk. Bij verantwoordelijkheden horen bevoegdheden. Die bevoegdheden moet je krijgen. En om verantwoordelijkheden te kunnen dragen heb je af en toe lef nodig. Moed om te beslissen. Over het randje willen en durven lopen. De beslissing nemen waarvan 132 - Schakelen en verbinden. HOE!
jij weet dat het de beste oplossing is voor de klant. Het belangrijkste instrument dat hiervoor nodig is, is vertrouwen! De klant moet vertrouwen hebben in de gemeente. Wij moeten vertrouwen hebben in de klant. Maar ook in collega’s, in de systemen waarin informatie zit, en vooral in onszelf. Bij verantwoordelijkheden horen bevoegdheden en bij bevoegdheden hoort vertrouwen. Het management moet vertrouwen hebben in de medewerkers. Aan de balie, aan de telefoon, in de wijk, achter de computer, bij de machi-nes of op welke werkplek dan ook maar. Wetende dat daar, op die plek, de werkelijke verbinding plaatsvindt.
Het allermooist is het natuurlijk als dat vertrouwen leidt tot verwondering. Dat er net even meer wordt geleverd dan mensen hadden verwacht. En dat kan gaan om een sterke vereenvoudiging in het primaire proces maar dus ook om dienstverlening door mensen voor mensen. En dat is best moeilijk.
Laten we het de komende tijd vooral veel hebben over hoe we de dingen doen. Hoe krijg jij de verbinding tot stand? Hoe ga jij nu in de praktijk om met vertrouwen? Hoe richt jij de controlprocessen in als er op de werkvloer meer bevoegdheden worden gelegd. Vol-gens mij kunnen we van elkaar leren. Jij van mij en ik van jou. En wij van onze collega’s in het land. Door veel te delen ontstaat er ruimte. En in die ruimte vinden we de beste oplossingen. Tot gauw!
Warme groeten van Christien
8. De kunst van het schakelen en verbinden - 133
Van: Martin Stempher Aan: Alle collega’s CC: Divosa
Betreft: Re: Re: Beste collega
Beste Collega’s,
Goed om te horen waar jullie mee bezig zijn!
Bij jullie allen merk ik dat mensen, burgers, centraal staan voor jullie werkzaamheden.
“Wat staat er nog in de WWB-bakken” of “wat heb jij nog in de bak staan”, we kennen allemaal de uitdrukking. Ik krimp ineen als er zo over burgers van een stad of dorp gesproken wordt. Onze maatschappij wil mensen graag in een hokje zetten, labelen, of je hoort tot een doelgroep. Weg ermee! We hebben het over mensen, mensen uit jouw stad of dorp, misschien wel uit je straat of de ouders van de vriendjes van je kinderen.
Iedereen heeft wel eens een steuntje nodig, dus ook de mensen die een beroep doen op een uitkering. De één heeft net zijn baan verloren, de andere is ziek geworden, het huwelijk is op de klippen gelopen of je bent de weg kwijt geraakt in onze jungle. Je kan dan hulp goed gebruiken, als het maar aangeboden wordt op de wijze die bij jou past.
Zie hier de uitdaging voor ons. Wij als de instantie die mensen een laatste strohalm biedt of die in ons vangnet komen moeten we helpen om hun leven weer op orde te krijgen. Ik stel dat dit de basis van de dienst van sociale diensten is. Maar niet iedereen denkt daar zo over. Daar schuilt wel een gevaar. Mijn missie is het dan ook om mijn medewerkers ervan te overtuigen dat we er zijn om mensen te helpen hun eigen zelfstandigheid weer terug te vinden. Ik blijf in gesprek met hen en soms is dat best lastig, kan ik je zeggen.
Maar ik heb een lange adem. Zet de medewerkers in hun kracht om burgers te onder-steunen. Burgers worden dan op hun beurt weer in hun kracht gezet.
Durf en lef tonen als manager. Geef aan wat je van je medewerker verwacht. Denk van-uit de mens en niet vanvan-uit het proces en geef medewerkers vertrouwen en ruimte. Laat ze fouten maken, we leren allemaal van die fouten. En geef het goede voorbeeld.
Heb ik het altijd goed gedaan? Nee, natuurlijk niet….ook de waan van mijn dag laat ik geregeld mijn agenda bepalen. En dan is het oppassen. Je kan er nog zo veel aan doen 134 - Schakelen en verbinden. HOE!
om medewerkers te motiveren met tijd, energie en geduld, demotiveren is zo gebeurd.
Afspraken afzeggen omdat er andere prioriteiten zijn. “Zijn wij niet belangrijk dan?” Eén stap vooruit en soms weer drie stappen terug.
Hey hey. Be carefull out there, Succes!
Martin Stempher
8. De kunst van het schakelen en verbinden - 135
Van: Elone van Velthuijsen Aan: Alle collega’s
CC: Divosa
Betreft: Re: Re: Re: Beste collega
Collega’s,
Martin schrijft: “geef aan wat je van je medewerkers verwacht”. Iedere zichzelf respecte-rende organisatie heeft tegenwoordig een goed klinkende missie en visie. Dat is prima en het is ook de basis waarop je verder moet bouwen. Wat er vaak vergeten wordt is deze visie en missie te vertalen in concrete en werkbare doelen voor de medewerkers, die er voor moeten zorgen dat die mooie zinnen geen mooie zinnen blijven, maar vertaald worden in resultaten.
Een dienst van sociale diensten is voor mij een organisatie die in staat is de talenten en mogelijkheden van iedereen, klanten en medewerkers, zo optimaal mogelijk te benutten.
En dat betekent dat je duidelijk moet zijn!
Als je zoals in mijn geval met 8 wethouders sociale zaken te maken hebt, is “duidelijk zijn” best een hele klus. Maar als je ziet dat die wethouders door die intensieve samen-werking steeds meer in hun rol groeien van een professionele wethouder sociale zaken dan krijg je daar ook veel voor terug. Mijn wethouders zijn op een enkeling na allemaal parttimers met een brede portefeuille. Door ze mee te nemen kun je ze op een hoger niveau tillen dan waar ze als individuele gemeente zouden uitkomen. Hierdoor ontstaat er vertrouwen en daarmee ook de bereidheid eens verder te kijken dan alleen de WWB.
Dat heeft er bij ons al toe geleid dat we onder andere ook de Wet Inburgering, de Wet Educatie Beroepsonderwijs en Schuldhulpverlening extra uit zijn gaan voeren. Ook op andere gebieden wordt de samenwerking en daarmee de integrale aanpak steeds beter.
Uiteraard ben je er niet met de wethouders, ons Dagelijks Bestuur, alleen. Daarom houden we periodiek themabijeenkomsten voor alle gemeenteraadsleden en de leden van de klantenraad. Draagvlak is immers heel belangrijk als je wil bereiken dat de focus wordt verlegd van het geld naar de dienstverlening. Ook wij hadden een enorme klus om ons bestuur en vooral de achterban van ons bestuur te overtuigen van het feit dat minder klanten nu niet direct minder benodigde formatie betekent. Door steeds maar weer uit te leggen wat we doen – waar we het geld en de menskracht op inzetten – en waarom we het doen is het tot nu toe gelukt om een bezuinigingsopdracht buiten de
136 - Schakelen en verbinden. HOE!
deur te houden.
Dan wil ik nog even af van een fabeltje. En dat fabeltje is dat het als intergemeentelijke- of regionale sociale dienst bijna onmogelijk zou zijn om integraal te werken. Volgens mij is dat namelijk wel heel erg goed mogelijk. De kracht zit hem in professionaliteit. Je moet laten zien dat je een meerwaarde hebt voor de regio. Dat je dingen kunt ontwik-kelen en aanbieden, die voor de individuele gemeente niet haalbaar zijn. Je moet ook vooral zorgen dat je de sociale dienst van de gemeente blijft en dat je een aantrekkelijke partner bent voor de gemeenten. De crux zit hem er in vooral goed te kijken naar wat je zelf nodig hebt als RSD of ISD om een excellente dienstverlening te organiseren: welke taken passen bij jouw organisatie en doe je zelf en welke taken houdt de gemeente in eigen beheer. Hier overleg je over. En als je twijfelt of iets wel wordt opgepakt dan spring je zelf zonodig in het gat, zodat de burger die iets nodig heeft er niet invalt. Daarna ga je dat nog eens rustig met alle betrokkenen bespreken.
Wat ik zelf de lastigste vind, en daar hoor ik Martin ook over, is om de medewerkers in dit verhaal goed mee te nemen. Wij hebben de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in een kwaliteitstraject, waarbij betrokkenheid van de medewerkers bij ons werk voorop stond. Hoe maken we de omslag van regelgericht naar mensgericht werken. Dit is een hele lastige. Hoe creëer je draagvlak. En daar zijn we weer terug bij duidelijkheid. Als je niet duidelijk maakt wat je van je medewerkers verwacht en waarom, moet je niet raar opkijken als mensen blijven hangen in oud gedrag. Veranderen is moeilijk en wat je had is bekend en dus veilig. Zorg dus voor zorg, aandacht en respect voor je medewerkers en
Wat ik zelf de lastigste vind, en daar hoor ik Martin ook over, is om de medewerkers in dit verhaal goed mee te nemen. Wij hebben de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in een kwaliteitstraject, waarbij betrokkenheid van de medewerkers bij ons werk voorop stond. Hoe maken we de omslag van regelgericht naar mensgericht werken. Dit is een hele lastige. Hoe creëer je draagvlak. En daar zijn we weer terug bij duidelijkheid. Als je niet duidelijk maakt wat je van je medewerkers verwacht en waarom, moet je niet raar opkijken als mensen blijven hangen in oud gedrag. Veranderen is moeilijk en wat je had is bekend en dus veilig. Zorg dus voor zorg, aandacht en respect voor je medewerkers en