Lenore voer by 't morgenrood, Uit yselyke droomen: ‘Is Willem ongetrouw, of dood?
Zal hy nooit wederkomen!’ Heur minnaer trok voor jaer en dag, Met Fred'rik naer den Pragerslag,
En had nog nooit geschreven, Waer of hy was verbleven. De koning en de keizerin,
Dit lange worstlen moede, Verbraken eindlyk, eens van zin,
De drukkende oorlogsroede; En ieder heir kon vry en vrank, By paukenslag en zang en klank,
Omkranst met lauwerbladeren, Gezin en haerdsteê naderen.
En hier en daer en overal, Op wegen en in stegen, Trok menigeen met luid geschal,
Of kind of broeder tegen.
Goddank! riep vriend en buerman uit; Wees welkom! schalde gade en bruid;
Maer Willems uitverkoren, Was groet noch kus beschoren. Zy liep de wegen af in 't zweet,
En vroeg aen al die kwamen; Maer geen die, tot heur harte leed,
Het minst van hem vernamen. Zy zag de laetsten van de schaer, En sloeg de handen in het hair,
By wild en aeklig weenen, En wierp zich op de steenen.
Heur moeder riep: ‘Dat God, myn kind! Zich uwer moog' erbarmen!
O! spreek! wat heeft u zoo ontzind?’ Zy sloot ze in bei heur armen. ‘O moeder! moeder! heen is heen! Myn hoop, myn heil, myn al, verdween!
God hoort niet hoe ik karme. O wee my! wee! och arme!’ ‘Help, God! zie ons genadig aen!
Kind! bid een onzevader; Wat God doet is toch welgedaen;
God! zend uw hulp ons nader! -O moeder! moeder! ydle waen, Aen my heeft God niet welgedaen;
Wat helpt my bede en klagten, 'k Heb niets meer te verwachten. -Ach kind! wie God als vader kent,
Vertroost hy als zyn kinderen; Het hooggeloofde sacrament,
-O moeder! 't vuer dat in my gloeit, Verdooven sacramenten nooit!
Geen sacrament kan 't leven Aen dooden wedergeven!
-Hoor, kind! zoo eens de ontrouwe guit, In vergelegen streken,
Verslingerde op een vremde bruid, En eer en eed dorst breken!... Laet varen dan dat zondig hart,
De meineed vindt slechts wee en smart; De hel zal by zyn sterven
De ziel des boozen erven! -O moeder! moeder! heen is heen!
Verloren is verloren;
De dood slechts helpt my nog alleen, Ach! ware ik nooit geboren! Doof uit, myn licht, voor eeuwig uit! Versterf den nacht des doods ten buit;
God hoort niet hoe ik karme! O wee, o wee my, arme! -Help, God! en wil het arme wicht,
Niet voor uw richtsstoel dagen! Zy weet niet wat zy ook verricht,
Laet haer de schuld niet dragen! Ach kind, vergeet des werelds smaed, En denk dat God geen mensch verlaet,
Dan wordt u, na dit leven, Een bruidegom gegeven. -O moeder! wat is zaligheid?
O moeder, wat is helle? Met Willem had ik zaligheid,
Maer zonder Willem, helle! Doof uit, myn licht, voor eeuwig uit! Versterf, den nacht des doods ten buit!
Geen hemel kan me streelen, Dien 'k zonder hem moet deelen....’
Zoo blaekte in dolle onzekerheid, Haer brein en ingewanden; Zy dorst Gods eeuwig wys beleid,
Vermetel aen te randen.
Zy krabt heur gorgel wild aen bloed, En raesde tot de zonnegloed
Ter kim was neêrgezonken, En 's hemels starren blonken. Maer, buiten klinkt het: trap trap trap!
Als waren 't paerdenhoeven; Er springt een ruiter vlug en rap
Den zaêl uit zonder toeven. Hy nadert, hoor! de voordeursring Gaet zachtjes rammlend klinglingling!
En hoor eens welke woorden, Haer door heur ooren boorden.... ‘Holla! holla! maek op, myn kind! Myn meisje, slaept of wacht gy! Hoe zyt gy wegens my gezind?
Zeg, weent gy, liefje, of lacht gy? -Ach, Willem! gy! zoo laet by nacht!.... Gekreten heb ik en gewacht....
En yslyk wee geleden! Van waer komt gy gereden? -Wy zaedlen slechts te middernacht,
Ik kom zoo uit Bohemen, En heb naer 't oogenblik gewacht,
Om u met my te nemen. -Ach, Willem! thans met u op 't ros? De wind ruischt langs den dorenbosch;
Kom liever in myn armen U koesteren en warmen!
-Kind, waey het ook langs haeg en bosch, Het zal uw gloed verzachten;
Reeds hunkert myn geduldloos ros, Ik mag niet langer wachten.
Kom, vlug, en slinger onvervaerd; U achter my op 't briesschend paerd;
Wy moeten honderd mylen, Van hier ter bruiloft ylen. -Ach! my nog honderd mylen wyd,
Naer 't bruiloftsbedde dragen? Hoe pylsnel ook uw schimmel rydt,
Het heeft al elf geslagen!
-Zie hier, zie daer, de maen schynt hel, Wy en de dooden ryden snel;
Daerom wil ik nog heden, Met u in d'echtkoets treden. -Maer zeg my, welke uw wooning is,
En waer wy 't trouwfeest plegen? -Zes planken, klein en stil en frisch,
En ver van hier gelegen! -En ruim genoeg? - voor u en my! Kom, klim te paerde en laten wy
Ons beider heil betrachten, De bruilofts gasten wachten.’ 'T schoon liefje volgde hem en klom
Den zaél in, wel te vreden. Zy sloeg de blanke handjes om
Des ridders grove leden.
En ‘hourre,’ ging het, ‘hop hop hop!’ Als in een druischenden galop,
Dat ros en ruiter snoven, En stof en vonken stoven. En rechts en links, en vogelvlug,
Verzwonden boom en beken; Hoe donderde over de eiken brug
De weergalm door de streken.
Gy schrikt, myn lief?.. de maen schynt hel! Hoerrah! de dooden ryden snel!
Heeft liefje schrik voor dooden? -Ach neen! maer zwyg van dooden!’
Wat klept en klinkt hier luid en bang! Wat vladdren hier de raven?
Hoor klokkenklank! hoor doodsgezang! ‘Laet ons dat lyk begraven!’
En treurig kwam een lykstoet aen Met rouwkleed en met baer gelaên;
Hun aeklig zuchtenslaken, Deed kraei en raef ontwaken. ‘Begraef dat lyk na middernacht,
Met zang en klank en klagen! Ik heb myn bruidje meêgebragt, En wil geen stond vertragen! Kom, koster, hier! kom met uw koor, En gorgel ons het echtlied voor!
Kom, paep, en spreek uw zegen, De peluw lacht ons tegen!’
'T zweeg klank en zang; en heel de schaer, 'T snelde al op zyn gebieden,
Hem hoerre hoerre jagend naer, Hoe vlug het paerd mogt vlieden. En altoos wyder, hop hop hop! Ging 't voort in druischenden galop,
Dat ros en ruiter snoven, En stof en vonken stoven! Hoe vlogen links, hoe vlogen rechts,
Gebergten, boomen, hekken! Hoe vlogen links en rechts en links
De dorpen, steden, vlekken!
‘Schrikt liefjen ook? de maen schynt hel! Hoerrah! de dooden ryden snel!
Schrikt liefjen ook voor dooden? -Laet rusten toch de dooden! Zie daer! zie daer! op 't galgenveld,
Half door de maen beschenen; Hoe 't nachtgebroedsel hongrig snelt
Sasa! gebroedsel, hier! kom op! Kom meê, en volg ons in galop, Gy zult het bruidslied zingen, Als wy te bedde springen!’
'T gebroedsel volgde hosch hosch hosch! Gelyk de ratervlagen,
Die in 't verstorven eikenbosch, Op dorre blaedren jagen. Steeds wyder, wydor, hop hop hop! Ging het in suizenden galop,
Dat ros en ruiter snoven, En stof en vonken stoven! Zie zie, hoe alles hun ontvlugt,
By 't scheemrend maengewemel; De wolken in de ruime lucht,
De starren aen den hemel.
‘Schrikt liefje nog? de maen schynt hel! Hoerrah! de dooden ryden snel!
Schrikt liefje nog voor dooden? Wee my! spreek van geen dooden! -Voort! Rappe, voort! daer kraeit de haen...
Het oogenblik gaet komen;
Voort Rappe, voort, de dag breekt aen... Spring neder zonder schroomen! De verre tocht is hier volbracht, Daer staet het bruidsbed dat ons wacht!
Hoe snel toch dooden loopen! Hier staet ons rustplaets open.’ Nu stuiten ze op een traliepoort;
Hy viert het ros zyn toomen; Er wordt een schrikbren plof gehoord!
Daer bryzlen slot en booinen; Het hek springt op! nu loopt hun spoor Langs 't kerkhof tusschen graven dooi',
En heuvelen van beenen,
Door 't licht der maen beschenen.
Ach zie! wie redt haer uit den druk? Ach! wat al yslykheden!
Des ridders tooi valt stuk voor stuk, Tot stof ter aerde neder,
Een kale schedel is zyn hoofd,
Zyn lichaem, gansch van vleesch beroofd, Laet, met de beenen vingeren,
Een zeis in 't ronde slingeren.
Trots hield hy zich, wild snoof het paerd, Verspreidde rook en vonken,
En hoei! daer splyt de krakende aerd', En man en ros verzonken!
Een luid gehuil, een bang gehuil, Riep geest en spook uit 's afgrondskuil;
Lenore's hart vast bevend, Was meerder dood dan levend. De schimmen kwamen by den glans
Der maen het meisje omringen; Zy sprongen in een ketendans
By heesch en aeklig zingen: ‘Geduld! geduld, als 't hart u breekt! Wie God den Heer naer de oogen steekt,
Betaelt het in zyn leven; Wil Hy 't uw ziel vergeven!’