Er woonde in een dorpje niet ver van de stad, Een boer die een nedrige wooning bezat, Met kinders en gade zoo frisch als de mei, Een zwyn in de kuip en een koe in de wei. Zy leefden zoo vreedzaem in 't kleine verblyf En wisten van klagen noch woelig gekyf. Zy kenden zelfs buiten hun buren geen mensch, En hadden ook nimmer een verderen wensch. De man heette Klaes en de vrouw heette Griet, En bravere lieden en waren er niet.
Eens, een van de buren vergrootte zyn stal; Dat was in dien tyd een byzonder geval.
Men zeide: ‘zie toch wat die man al begint.... Bezit hy thans meer dan hy dagelyks wint? Dat kwam met het ons al zeer nauw overeen; Myn hemel! zoo iets en verstaet men niet, neen! En weken nadien kocht de buerman een paerd: “Waer heeft hy, vroeg Klaes, dat nu weder vergaerd? En 's hoogtyds voor kerkdienst by 't kleppen der klok, Had buerman een splinternieuw broek en een rok! Hy stapte als een pauw, langs het hutje van Klaes, En zei hun niet meer als te voren: dag baes! Dat was voor hen beiden een bitteren slag, En, als hy dan grommend zyn wooning bezag, Zyn stal en zyn zolder, zyn keet en zyn schuer, Dan vond hy ook alles te klein op den duer. Daer had hy een os en een veulen te kort,
Hier vond hy geen plaets meer voor koren en gort, En telkens als buerman weêr timmerde en brak, Als haelde hy 't geld uit een aerdaplenzak, Dan werd hy door afgunst geweldig gestoord. Eens had hy des zondags in 't bierhuis gehoort, Dat Kobens, de koeboer van Oosthovendam, Een schreeuwende prys in de loting bekwam, En schier nu het eind van zyn geld niet meer wist, Dat men hem te huis bragt in koffer en kist. Klaes dacht; was dit ook eens het lot van myn buer! De drift joeg zyn kloppenden boezem in vuer. “Ach! of my het lot ook zoo gunstig eens was! Zoo zuchtte hy diep onder 't legen van 't glas; En huiswaerts gekomen, berigt hy zyn vrouw, Dat hy ook een inzet er af nypen zou;
Want dat hy zyn leven zoo slaefsch en zoo druk, Was moede geworden, en wenschlyker juk In 't verre verschiet hem begunstigen kon, Daer altyd er iemand moest wezen die won. -Beproef, zeî de gade of het lot ook zoo mild, Aen u als aen and'ren zyn gaven verspilt. 't Zyn droevige tyden, 't is alles zoo duer,
Ons graen staet zoo schrael en zoo zwaer is de huer Dus, waeg het, als gy er verzekerd van zyt,
De man kocht een nummer aen 't lotingsbureel En bouwde in de wolken al menig kasteel; De vrouw maekte plannen, als of hun het geld In blinkende stapels daer reeds was geteld. ‘Zoo kryg ik, zei Klaes, eens myn eigen gery. -Dan maak ik, zel Griet, my een bouwen van zy; En zyt gy eens onder de kiezers gezet
-Vervolgde het vrouwtjen, en wordt gy dan vet, Dan plaetst me u aen 't hoofd nog van deze gemeent, Dat me immer aen wagglende buiken verleend.’ Zy wachten geduldloos den heilryken dag; En, eer me er het morgengeschemer van zag, De dauwdrop nog wiegelde op 't jeugdige blad, Stond Klaes al gereed, tot zyn reis naer de stad. Den stok in de hand en den zak om het lyf Omarmde hy nogmaels zoo hoopvol zyn wyf, En zei toen: ‘Wanneer ik den prys nu bekom, “Dan keer ik te voet voor geen satan weêrom. Te slepen tot hier met dat geld waer te ver, Maer 'k huer dan een wagen, een koets of een kar, 'k Roep, juichend van vreugde, vaerwel aen de stad En 'k zet hier by vrouwlief aen land met myn schat. Wanneer er nu soms eens geen rytuig zou zyn, Dan geef ik twee mannen hun kroppen vol wyn, En 'k laet onder zingen en daev'rend geroep, My dragen tot hier voor de deur op den stoep. Let op dan, en, zoo gy, om vyf en een kwaert, Van ver op den heirweg een wagen ontwaert, Of ziet gy twee man met een derden gelaên, Begin dan maer alles aen duigen te slaen; Verbryzel dan stoopen en potten en pan, Dat heel onze buert er van oordeelen kan. Want al wat er staet aen de moos en den haert, Is in zoo'n geval ons geen centje meer waerd.” -- Goê reis, zeide Griet, ik beveel u aen God --’ En Klaes ging in hoop om den uitslag van 't lot. Daer komt hy en ziet hy voor 't lotingsbureel.... Hoe draeijen zyn oogen zoo schuinsch en zoo scheel?
Hy wankelt, bezwymt en stort neêr op den grond. Er scharen zich vele nieuwsgierigen rond, Die vlug zynen hemdsband ontknoopen, zyn das Hem afdoen, als of het een overval was.
Men plaetst hem van 't midden der straet by den muer, En vraagt om een laefdronk aen vriend en aen buer. De een dacht: hy keek zeker wat diep in het glas? En de ander zeî, dat het de geeuwhonger was. Maer zie, tusschen 't woelen en 't klimmend gerucht, Verschynen twee mannen van 't eigen gehucht; Zy kennen buer Klaes! zien verwonderd hem aen; En, met zyn ellendigen toestand begaen,
Vat dees hem langs achter terdeeg by den kraeg, En die klampt hem vast by zyn schenkels om laeg, Zy breken door de omstaenders heen met hun last, En keeren met hem op hun schouders getast. Vrouw Grietje stond reeds ongeduldig op wacht. En kreeg van den uitslag een wonder gedacht. Want, keek zy door 't venster van 't nederig huis, Zy zag op den heirweg noch manschap, noch muis. Zy staert weêr, en ziet.... by het einde der baen, Komt iets van een wonderlyk zamenstel aen. Zy juicht.... maer zy wacht nog, het nadert al ineer; Zy roept heure kinders, zy ziet nog eens weêr, De hand boven de oogen voor 't blikren der zon, Zoo goed wat zy mogt en zoo juist als zy kon, En ‘hemel! hy is het! hy zei het zeer goed, Van heden naer huis niet te komen te voet; Twee anderen dragen hem op hunnen schoft! Nu spoedig de boêl maer aen duigen geploft!’ Uitzinnig van vreugde greep ze al wat zy vond, En wierp het naer buiten tot gruis op den grond. De kannen, de stoopen, de pot en het scheel, 't Vloog alles de deur uit met pikkel en steel. De hond juichte meê om de blydschap der vrouw, En sprong naer de spekzyde omhoog in de schouw; Ook Tibert, de kater, om 't even bekoord,
Greep 't sysje der kindren en liep er meê voort. Het tweetal komt nader, vermoeid en vermast; Zy breken een doorgang voor hen en hun last,
Langs hoopen van krakende scherven en gruis, Zy leggen hun makker in 't ledige huis, En stellen zich weder te zamen ter baen.
Trouw hadden ze als vrienden hun pligten gedaen. De vrouw staerde op Klaes zoo verbaesd en ontsteld; Zy vroeg hem naer d'uitslag des lots en naer 't geld, En als hy 't gehavende huisje bezag,
Dan trof hem op 't hert een geweldige slag. ‘Wee ons! gilde hy, wy zyn alles dan kwyt... Hoe wreed het geval soms de hebzucht kastydt!’ Hy, die zich op aerd met zyn lot niet vernoegt, Die dwaes om 't bezitten van rykdommen zwoegt, En droomt van 't genot dat door goud wordt gekocht, Omdat er zoo menige elendeling naer zocht;
Die heeft zyne schreden ten afgrond gerigt, Zoo als ik betoond heb, in dit, myn gedicht.