Karakterschets en problematiek
Laag Holland is het gebied tussen Amsterdam, Zaanstad, Alkmaar en Hoorn. Een oer-Hollands landschap met laag liggende weilanden, afgewisseld met nog lager liggende, door dijken omgeven droogmakerijen. Laag Holland is te verdelen in waterlichamen die zich karakteriseren door
veenweide en door droogmakerijen. Het veenweidegebied bevat zeer veel open water. De meeste waterlichamen die zich hier bevinden vallen voor de Kaderrichtlijn onder het begrip waterrijk gebied.
In deze gebieden bestaat het waterlichaam uit alle wateren.
Droogmakerijen
In de oude droogmakerijen, Schermer – Beemster – Purmer, is het watersysteem relatief kleinschalig en beperkt natuurvriendelijk ingericht. De waterkwaliteit wordt vooral bepaald door de nutriëntrijke kwel en de uit- en afspoeling van de landbouw. In kleigebieden is ook sprake van langdurige nalevering. De doelen voor stikstof en fosfaat zullen daar niet op korte termijn gehaald kunnen worden. De aanwezigheid van landbouw betekent dat er beperkte ruimte is voor
inrichtingsmaatregelen en wijzigingen in peilbeheer. Wel zijn er mogelijkheden voor beheersmaatregelen.
Veenweidegebied
In het zuidelijke, licht brakke deel van het veenweidegebied bestaat de bodem uit een dikke veenlaag (tot 5 m). In het noordelijke en zoete deel van het veenweide gebied is een veel dunner veenpakket aanwezig (circa 1 m). Op termijn (50-100jaar) zal dit geheel verdwijnen. Momenteel wordt water ingelaten vanuit de Schermerboezem ten behoeve van het strakke peilregime. De vele onderbemalingen in het gebied zorgen voor vergroting van de droogleggingen en dus voor oxidatie van het veen en een voortgaande inklinking. Hierbij komen voedingsstoffen vrij met eutrofiering als gevolg. Dit leidt tot zeer nutriëntenrijk en troebel water. De wateren in het zuidelijke deel van het gebied zijn aan het verzoeten, door de aanleg van de Afsluitdijk, waarmee het zoete IJsselmeer werd gevormd. Onderzoek toont aan dat in de jaren 2015-2027 het water ook hier zoet zal worden. Het landgebruik in het veenweidegebied is voornamelijk grasland. De inrichting van de watergangen is in veel gevallen al natuurvriendelijk. Enerzijds is dit agrarisch grasland, anderzijds zijn dit
natuurgebieden (deels Natura 2000-gebied). Dit grasland wordt regelmatig bemest o.a. voor behoud van weidevogels. Daardoor is er een verhoogde uit- en afspoeling van voedingsstoffen. In
natuurgebieden wordt in de huidige situatie gestreefd naar helder, plantenrijk water. Door
windwerking en aanvoer van troebel water (veel wateren in dit gebied staan in open verbinding met elkaar) wordt een troebel watersysteem in stand gehouden. De inrichting van de watergangen is in veel gevallen al natuurvriendelijk.
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Samen werken aan schoon water
Maatregelenpakket 2009-2015 voor de Kaderrichtlijn Water
Pagina
36 van 68
Datum
1 februari 2008
Afwateringseenheid/Waterlichaam Gemeente
Eilandspolder Graft-De Rijp en Schermer
Wormer- en Jisperveld Wormerland
Westzaan Zaanstad
Waterland Amsterdam, Waterland, Purmerend
Krommenier-Woudpolder Uitgeest
Twiske Oostzaan, Landsmeer
Zeevang Zeevang
Assendelft Zaanstad
Scherner noord Schermer
Schermer zuid Schermer
Beemster Beemster
Purmer Purmerend, Waterland, Edam - Volendam
Wijde Wormer Wormerland
Maatregelenpakket 2015
Bij het bepalen van het maatregelenpakket zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd:
1. Het pakket moet effectief en betaalbaar zijn.
2. De maatregelen scoren goed op de criteria kosteneffectiviteit, effectiviteit, maatschappelijk draagvlak, synergie en meekoppelen RO-ontwikkelingen.
3. Het is een logisch en samenhangend pakket, dat uitgaat van een visie op ontwikkeling of behoud van het gebied.
4. Voor het veenweidegebied staat centraal:
· duurzaam behoud van het veenweidegebied: Het tegengaan van veenafbraak is essentieel voor het verbeteren van de ecologische waterkwaliteit en heeft een grote bijdrage aan sturende condities als vermindering meststoffen en verbetering doorzicht. Daarnaast is dit essentieel voor het behalen van Natura 2000 doelen.
· herstel van de ecologische waterkwaliteit door natuurvriendelijk onderhoud.
5. Voor de droogmakerijen staat centraal: verbetering ecologische waterkwaliteit in het waterlichaam door hierop afgestemde wijze en onderhoud binnen de grenzen van de bestaande functies. Inrichtingsmaatregelen (aanleg natuurvriendelijke oevers) worden alleen genomen als ze effectief en kosteneffectief zijn.
De maatregelen die zijn geformuleerd hebben veelal betrekking op natuurvriendelijk onderhoud (zoals baggeren en schonen). Deze maatregelen zijn van toepassing op het zogenaamde primaire watersysteem, dat wordt onderhouden door het hoogheemraadschap (en dus deels op wateren die buiten het waterlichaam vallen).
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Samen werken aan schoon water
Maatregelenpakket 2009-2015 voor de Kaderrichtlijn Water
Pagina
37 van 68
Datum
1 februari 2008
Hieronder vindt u het totale pakket maatregelen tot 2015. De totale kosten en baten van dit pakket zijn samengevat in onderstaande tabel weergegeven. In de exploitatiekosten zijn ook de
kapitaallasten meegenomen.
* € 1.000.000 Investeringskosten tot
2015 Exploitatiekosten tot
2015 (kosten gehele periode)
Totaal Laag Holland 1,5 23,1
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Samen werken aan schoon water
Maatregelenpakket 2009-2015 voor de Kaderrichtlijn Water
Pagina
38 van 68
Datum
1 februari 2008
Waterlichaam Maatregelen 2015
Aantal Eenheid investeringskosten Eernmalige exploitatie Exploitatiekosten (jaarlijks) initiële kostendrager / initiatiefnemer mogelijke medekostendragers realisatie-termijn
Eilandspolder Beperken gebiedsvreemd
water 2 peilvak 90.000 7.200 HHNK lnv,prov 2009 - 2015 ja groot
Eilandspolder Kunstwerken vispasseerbaar
maken 2 stuks 200.000 16.000 HHNK lnv, prov
2010 -
2012 ja middel Eilandspolder Natuurvriendelijk baggeren 100.000 m3 per
cyclus 14.286 HHNK 2009 -
2015 ja voor derden
Eilandspolder Natuurvriendelijk schonen 96.000 m 480.000 HHNK
2009-2015 ja kerntaak Eilandspolder Verwijderen kroos en
drijflagen 2 ha 10.000 HHNK
2009-2015 ja kerntaak Wormer/Jisperveld Beperken gebiedsvreemd
water 1 peilvak 45.000 3.600 HHNK lnv,prov 2009 - 2015 ja groot
Wormer/Jisperveld Kunstwerken vispasseerbaar
maken 3 stuks 300.000 24.000 HHNK lnv, prov 2010 -
2012 ja middel Wormer/Jisperveld Natuurvriendelijk baggeren 100.000 m3 per
cyclus 14.286 HHNK 2009 -
2015 ja voor derden Wormer/Jisperveld Natuurvriendelijk schonen 88.000 m 440.000 HHNK
2009-2015 ja kerntaak Wormer/Jisperveld Verwijderen kroos en
drijflagen 2 ha 10.000 HHNK
2009-2015 ja kerntaak Waterland Beperken gebiedsvreemd 1 peilvak 45.000 3.600 HHNK lnv,prov 2009 - ja groot
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Samen werken aan schoon water
Maatregelenpakket 2009-2015 voor de Kaderrichtlijn Water
Pagina
39 van 68
Datum
1 februari 2008
Waterlichaam Maatregelen 2015
Aantal Eenheid investeringskosten Eernmalige exploitatie Exploitatiekosten (jaarlijks) initiële kostendrager / initiatiefnemer mogelijke medekostendragers realisatie-termijn
Waterland Kunstwerken vispasseerbaar
maken 6 stuks 600.000 HHNK lnv, prov 2010 -
2012 ja middel Waterland Natuurvriendelijk baggeren 100.000 m3 per
cyclus 14.286 HHNK 2009 -
2015 ja voor derden
Waterland Natuurvriendelijk schonen 528000 m 2.640.000 HHNK
2009-2015 ja kerntaak Waterland Verwijderen kroos en
drijflagen 2 ha 10.000 HHNK
2009-2015 ja kerntaak Westzaan Beperken gebiedsvreemd
water 1 peilvak 45.000 3.600 HHNK lnv,prov 2009 - 2015 ja groot
Westzaan Kunstwerken vispasseerbaar
maken 2 stuks 200.000 16.000 HHNK lnv, prov
2010 -
2012 ja middel Westzaan Natuurvriendelijk baggeren 100.000 m3 per
cyclus 14.286 HHNK 2009 -
2015 ja voor derden
Westzaan Natuurvriendelijk schonen 70.000 m 350.000 HHNK
2009-2015 ja kerntaak Westzaan Verwijderen kroos en
drijflagen 2 ha 10.000 HHNK
2009-2015 ja kerntaak Zeevang Beperken gebiedsvreemd
water 2 peilvak 90.000 7.200 HHNK lnv,prov 2009 - 2015 ja groot
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Samen werken aan schoon water
Maatregelenpakket 2009-2015 voor de Kaderrichtlijn Water
Pagina
40 van 68
Datum
1 februari 2008
Waterlichaam Maatregelen 2015
Aantal Eenheid investeringskosten Eernmalige exploitatie Exploitatiekosten (jaarlijks) initiële kostendrager / initiatiefnemer mogelijke medekostendragers realisatie-termijn
Zeevang Kunstwerken vispasseerbaar
maken 2 stuks 200.000 16.000 HHNK lnv, prov
2010 -
2012 ja middel Zeevang Natuurvriendelijk baggeren 100.000 m3 per
cyclus 14.286 HHNK 2009 -
2015 ja voor derden
Zeevang Natuurvriendelijk schonen 92.000 m 460.000 HHNK
2009-2015 ja kerntaak Zeevang Verwijderen kroos en
drijflagen 2 ha 10.000 HHNK
2009-2015 ja kerntaak Krommenier
Woudpolder Natuurvriendelijk baggeren 50.000 m3 per
cyclus 7.143 HHNK 2009 -
Woudpolder Verwijderen kroos en
drijflagen 2 ha 10.000 HHNK
2009-2015 ja kerntaak Polder Assendelft Natuurvriendelijk baggeren 100.000 m3 per
cyclus 14.286 HHNK 2009 -
2015 ja voor derden Polder Assendelft Natuurvriendelijk schonen 54.000 m 270.000 HHNK
2009-2015 ja kerntaak Polder Assendelft Verwijderen kroos en
drijflagen 2 ha 10.000 HHNK
2009-2015 ja kerntaak
Twiske Natuurvriendelijk baggeren 45.000 m3 per 6.428 HHNK 2009 - ja voor derden
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Samen werken aan schoon water
Maatregelenpakket 2009-2015 voor de Kaderrichtlijn Water
Pagina
41 van 68
Datum
1 februari 2008
Waterlichaam Maatregelen 2015
Aantal Eenheid investeringskosten Eernmalige exploitatie Exploitatiekosten (jaarlijks) initiële kostendrager / initiatiefnemer mogelijke medekostendragers realisatie-termijn voor 2010 2010-2012
2012-2015 Opgeven aan Brussel?
kansrijkheid subsidies
cylus 2015
Twiske Natuurvriendelijk schonen 8.000 m 40.000 HHNK
2009-2015 ja kerntaak Twiske Verwijderen kroos en
drijflagen 2 ha 10.000 HHNK
2009-2015 ja kerntaak
Beemster Natuurvriendelijk schonen 22.000 m 110.000 HHNK
2009-2015 ja kerntaak Beemster Verwijderen kroos en
drijflagen 2 ha 10.000 HHNK 2009 -
2015 ja kerntaak
Purmer Natuurvriendelijk schonen 9.000 m 45.000 HHNK
2009-2015 ja kerntaak Purmer Verwijderen kroos en
drijflagen 2 ha 10.000 HHNK 2009 -
2015 ja kerntaak
Schermer N Natuurvriendelijk schonen 9.000 m 45.000 HHNK
2009-2015 ja kerntaak Schermer N Verwijderen kroos en
drijflagen 2 ha 10.000 HHNK 2009 -
2015 ja kerntaak
Schermer Z Natuurvriendelijk schonen 2.000 m 10.000 HHNK
2009-2015 ja kerntaak Schermer Z Verwijderen kroos en
drijflagen 2 ha 10.000 HHNK 2009 -
2015 ja kerntaak
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Samen werken aan schoon water
Maatregelenpakket 2009-2015 voor de Kaderrichtlijn Water
Pagina
42 van 68
Datum
1 februari 2008
Waterlichaam Maatregelen 2015
Aantal Eenheid investeringskosten Eernmalige exploitatie Exploitatiekosten (jaarlijks) initiële kostendrager / initiatiefnemer mogelijke medekostendragers realisatie-termijn voor 2010 2010-2012
2012-2015 Opgeven aan Brussel?
kansrijkheid subsidies
Wijde Wormer Natuurvriendelijk schonen 2.000 m 10.000 HHNK
2009-2015 ja kerntaak Wijde Wormer Verwijderen kroos en
drijflagen 2 ha 10.000 HHNK 2009 -
2015 ja kerntaak
Totaal tot 2015 1.500.000 315.000 5.737.915
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Samen werken aan schoon water
Maatregelenpakket 2009-2015 voor de Kaderrichtlijn Water
Pagina
43 van 68
Datum
1 februari 2008