Een andere koers

Al tijdens de planvorming plaatst Steensma de herinrichting van de Dorpskerk in een breder kader van kerkelijke herinrichting: ‘De voornaamste drijfveer is het verlangen naar meer liturgische werkruimte en daarbij wordt het doophek meer dan eens als een lastig obstakel beschouwd. Deze problematiek speelt met name in gemeenten waar in het kader van de PKN-vorming de gereformeerden en hervormden zijn gefuseerd. In een aantal dorpen heeft men besloten de oude hervormde kerk in stand te houden als zijnde een monument, en de gereformeerde af te stoten. De gereformeerden gaan daar nu ter kerke in de ‘hervormde kerk’. Over het algemeen waren zij niet gewend aan een monumentaal historisch interieur en als gevolg daarvan hebben ze soms moeite om een goede afweging te maken tussen de voordelen van een charmante sfeer en de nadelen van praktische beperkingen. Een voorbeeld van een dergelijke discussie die momenteel speelt is het plan voor de herinrichting van de kerk in

128 _{D. Feenstra e.a. Rapport van de Commissie van Onderzoek Gebruiksmogelijkheden Dorpskerk met De}

Voorhof. Leeuwarden 2008

129 _{Adema Architecten. St. Johannes Kerk te Huizum. Analyse kerk en meubilair. 2008: 8, 16-24} 130 _{Ibidem: 25, 26}

Huizum.’132

Steensma verwijst naar het plan om het doophek te verwijderen en achterin de kerk te plaatsen, de herenbanken te verplaatsen en de gewone banken met renaissance panelen op te ruimen. ‘De preekstoel blijft staan maar zou bij verwijdering van het doophek als een vogelnestje aan de muur komen te hangen.’ Steensma geeft een pleidooi voor behoud van het kerkinterieur zonder aanpassingen en vernieuwingen: ‘Indien dit plan uitgevoerd zou worden zou zich een ramp voltrekken. Het betekent de aantasting van een uiterst waardevol Fries cultuurmonument. Het is te hopen dat men in Huizum tot een compromis kan komen waarbij het grootste deel van het meubilair wordt gehandhaafd.’133 _{De Leeuwarder Courant pakt het pleidooi van Steensma op, waardoor de}

herinrichting nog meer onder vuur komt te liggen. De plaatselijke krant introduceert Steensma als een kerkgebouwendeskundige die gruwt van de plannen om in de middeleeuwse kerk meer liturgische werkruimte te creëren: ‘Het betekent de aantasting van een uiterst waardevol Fries cultuurmonument.’134

Ondanks de concrete plannen, waarvan de verbouwing kan worden betaald met de sluiting van de Oase, blijkt het aanpassen van een eerbiedwaardige oude kerk een kostbare en vooral gevoelige zaak.135 _{Op aandringen van een aantal kerkrentmeesters die waardevolle interieurs op de kaart wil}

zetten, wordt een studiemiddag in de Dorpskerk georganiseerd vanuit de provinciale synode PKN. Deze studiemiddag maakt duidelijk dat het interieur niet op de schop mag.136 _{Dit vindt ook Gerhard}

Bakker, directeur van SAFT: ‘Friesland heeft een grote collectie protestantse interieurs, welke een schatkamer vormt die bezoekers terugbrengt in de tijd. Toch is in de loop der jaren ook al veel verloren gegaan, dus moeten we zuinig zijn op wat er nog is.’ Bakker stapt naar de dienstdoende wijkpredikant en haalt hem over de Dorpskerk te sparen.137

De Protestantse Gemeente wordt aan het twijfelen gebracht. Angst voor kritiek en de gevolgen van een totale herinrichting doen de gemeente besluiten de Oase voorlopig toch aan te houden. Vanaf 2011 vinden in de Dorpskerk geen reguliere kerkdiensten meer plaats. Op 29 november 2013 draagt de Protestantse Gemeente de Dorpskerk over aan SAFT, waardoor de gemeente geen (financiële) verantwoordelijkheid meer draagt voor de instandhouding van de kerk. Kroesen stelt dat met deze overdracht de toekomst van het interieurensemble voorgoed is beschermd: ‘Zo is gewaarborgd dat de kerk en de verhalen die zij vertelt ook voor toekomstige generaties Huizumers (en niet Huizumers) beschikbaar blijven.’138 _{SAFT wordt niet alleen eigenaar van het gebouw, maar ook van de roerende}

132 _{Steensma. ‘Pracht en functie van het monumentale doophek’: 27} 133 _{Ibidem: 28}

134 _{Leeuwarder Courant. ‘’In Huizum dreigt een ramp’’. 21 juni 2010} 135 _{Kroesen. ‘Het interieurensemble van de Huizumer Dorpskerk’: 24}

136 _{Interview met Justin Kroesen, universitair docent Kunstgeschiedenis van het Christendom, Rijksuniversiteit}

Groningen. 18 december 2014

137 _{Interview met Gerhard Bakker, directeur Alde Fryske Tsjerken. 2 december 2014} 138 _{Kroesen. ‘Het interieurensemble van de Huizumer Dorpskerk’: 24, 27}

goederen van de Dorpskerk. Dit geldt overigens niet voor 140 zilveren bekers, aangeschaft in de jaren vijftig van de vorige eeuw. Deze bekers zijn nog het eigendom van de Hervormde Gemeente.139

Voorwaarde voor overname door de SAFT is het vormen van een groep vrijwilligers uit de plaatselijke omgeving, die het beheer van de Dorpskerk op zich neemt. Sinds een jaar is hiervoor een plaatselijke commissie ingesteld, opererend onder de verantwoordelijkheid van SAFT. De commissie bestaat uit een voorzitter, plaatsvervangend voorzitter, penningmeester, secretaris en kerkbeheerder; samen vormen zij het dagelijkse bestuur. Daarbij is een aantal werkgroepen, zoals Kerkhof & Toren, Klokken, Lezingen, Communicatie, Koren & Muziek en Beheer. Samen met meer dan veertig vrijwilligers organiseren het bestuur en de commissies uiteenlopende activiteiten.140 _{Zo zijn er sinds de}

overdracht al vele concerten geweest. Soms wordt de kerk daarvoor afgehuurd, maar de plaatselijke commissie heeft ook een eigen programmering. Elke derde vrijdag van de maand is er tussen vijf en zes uur een concert als rustmoment tussen werkweek en weekend. Ook geven prominente Nederlanders lezingen. Bovendien worden in de kerk rouw- en trouwdiensten gehouden en doet de Dorpskerk samen met ruim 250 andere kerken mee aan het jaarlijkse ‘Tsjerkepaad’.141

In het kader van het Tsjerkepaad zet het Friesch Dagblad afgelopen augustus de schijnwerpers op de Dorpskerk. ‘Dorpskerk van Huizum wordt geroemd om het interieur’, kopt het artikel. In een interview voor dit artikel vertelt de voorzitter van de plaatselijke commissie, Peter de Haan, zijn meest bijzondere ervaring in de kerk. De Haan is onder de indruk van het enthousiasme waarmee vrijwilligers, zowel gelovigen als ongelovigen, zich inzetten. Ruim veertig mensen helpen mee aan de werkgroepen, het beheer en de catering. De Haan vertelt: ‘Ik hoor vaak: ‘Dit is werk waar je bij wilt horen’. Bij een willekeurig gebouw krijg je dat niet voor elkaar, bij dit iconische monument met tweehonderd zitplaatsen die toch intiem en sfeervol blijft lukt dat wonderbaarlijk goed.’142 _Bakker

beaamt dat omwonenden zich meer dan ooit verbonden voelen met de Dorpskerk.143

139 _{Interview met Meindert Tangerman, plaatsvervangend voorzitter plaatselijke commissie Dorpskerk Huizum.}

24 november 2014

140 _{Interview met Meindert Tangerman}

141 _{L. Born. ‘Dorpskerk van Huizum wordt geroemd om het interieur’, in: Friesch Dagblad. 23 augustus 2008: 8} 142 _{Ibidem: 8}