Klasse 3 Klasse 2 Klasse 1 Kleine mul Klasse Klasse 3 Klasse 2 Klasse 1 <27 cm 27-

cm

32-36 cm

36-40 cm

>40 cm

< 18 cm

< 10 cm

10-24 cm

24-33 cm

>33 cm

48% 29% 13% 4% 0% 19% 7% 19% 1% 0%

Tot slot geven we in Tabel 27 ook nog de procentuele ontsnapping doorheen het paneel van de andere soorten commerciële vis die tijdens deze trip bemonsterd werden. Deze cijfers geven nogmaals aan dat er buiten van wijting en mul geen marktwaardige vis ontsnapt, op 1.5% kleine horsmakreel na. Bovendien blijkt het paneel ook een significante hoeveelheid ondermaatse steenbolk (±15%) te lozen.

Tabel 27. Gemiddelde procentuele ontsnapping doorheen het paneel per soort op basis van gewicht. (10 trekken).

Inktvis Horsmakreel Poon Steenbolk

alle alle < 25 cm > 25 cm < 27 cm > 27 cm

0.1% 1.5% 1,8% 0,0% 5,6% 0,0%

Schar Schol Tongschar

< 25 cm > 25 cm < 27 cm > 27 cm < 25 cm > 25 cm

5.5.5

Discussie

De resultaten bekomen op de SCH135 bevestigen dat een ontsnappingspaneel in de rug van het net met vierkante mazen en een maasopening ongeveer 90 mm uitstekend geschikt is om ondermaatse wijting te lozen. Dit wordt bevestigd door zowel de eerste ruwe schattingen gemaakt door de schipper tijdens de self- sampling (‘ss’) (Tabel 23) als de gedetailleerde vangstanalyse tijdens de waarnemersreis (‘wr’) (Tabel 24 & 25). De inschatting van de van de schipper lijkt eerder pessimistisch met een overschatting van de hoeveelheid ontsnapte mul en vooral horsmakreel en een onderschatting van de hoeveelheid ontsnapte wijting in de overkuil, al kunnen de verschillen ook deels verklaard worden door het verschil in vangstsamenstelling:

• Totale ontsnapping door paneel: 7% (ss) t.o.v. 5% (wr) • Ontsnapping wijting door paneel: 13% (ss) t.o.v. 25% (wr) • Ontsnapping mul door paneel: 18% (ss) t.o.v. 13% (wr) • Ontsnapping inktvis door paneel: 0% (ss) t.o.v. 0.1% (wr) • Ontsnapping horsmakreel door paneel: 18% (ss) t.o.v. 1.5% (wr)

De gegevens uit de waarnemersreis tonen twee belangrijke zaken. Enerzijds dat ongeveer de helft van de ondermaatse wijting (48%) kan ontsnappen door het geteste paneel. Anderzijds dat er geen noemenswaardige ontsnapping plaatsvindt van platvis en dat de ontsnapping bij rondvis vooral plaatsvindt bij kleinere, minder waardevolle, lengteklasses. Grotere mul en inktvis werden wel volledig weerhouden in de vangst. Het enige economisch significante vangstverlies lijkt dus de kleinere mul (waarvan het verlies op 19% geschat werd) en de wijting van klasse 4 en 3. Deze bevindingen bewijzen het nut van een ontsnappingspaneel als netaanpassing om de bijvangst van ondermaatse wijting aan te pakken met het oog op de aanlandingsplicht.

De camerabeelden tonen aan dat de overkuil de ontsnapping niet belemmerde, maar desondanks kan een beperking op de ontsnapping niet uitgesloten worden aangezien een paneel zonder overkuil een andere doorstroming en lichtinval zal kennen.

5.5.6

Conclusie

De vangstanalyses op de SCH135 bewijzen dat ongeveer de helft van de ondermaatse wijting ontsnapt door een paneel met vierkante mazen (maasopening 87.8 ± 2.3 mm) in de rug van het net 10 m voor de kuil. Voor de voornaamste andere doelsoorten kwam het verlies op ongeveer 20% voor mul kleiner dan 18 cm, 29 en 13% voor wijting van klasse 4 en 3 en 1.5% voor horsmakreel. Voor mul van klasse 1 en 2, inktvis, poon, steenbolk en platvis was de ontsnapping doorheen het paneel afwezig of verwaarloosbaar.

5.6 Conclusies en aanbevelingen

5.6.1

Eindconclusies

De bestaande kennis over het gedrag van wijting en andere soorten zoals mul, makreel en inktvis in flyshootvisserij is zeer beperkt, maar de beschikbare info over het gedrag in andere types visserijen werd grotendeels bevestigd in deze studie, waarvan de voornaamste waren:

• Wijting zoekt de bovenkant van de staart op en zal opwaarts of zijdelings trachten te ontsnappen, zeker na contact met het paneel. Golven in het ontsnappingspaneel maken (zijdelingse) ontsnapping makkelijker.

• Lampjes op en rond het paneel leken de vis nerveuzer te maken, wat mogelijk zijn kans op contact met het paneel en dus ontsnapping zou kunnen vergroten. Witte en rode touwen hadden geen merkbaar effect op het gedrag of de ontsnapping van wijting.

• De overkuil leek de ontsnapping niet actief te belemmeren, maar het effect van een verschillende doorstroming en licht kan niet ingeschat worden.

• Ontsnapping van commerciële vis was beperkt tot kleine mul en wijting. Grote mul, inktvis, grote poon en platvis ontsnappen niet door het geteste paneel.

De observaties van de onderwaterbeelden vertaalden zich mooi in de resultaten van de vangstanalyse, waarbij meer dan 90% van de vangst in de overkuil bestond uit wijting. De vangstanalyse toonde aan dat ongeveer de helft van de ondermaatse wijting ontsnapte door een paneel met vierkante mazen (maasopening 87.8 ± 2.3 mm) in de rug van het net 10 m voor de kuil. Voor de voornaamste andere doelsoorten kwam het verlies op ongeveer 20% voor mul kleiner dan 18 cm, 29 en 13% voor wijting van klasse 4 en 3 en 1.5% voor horsmakreel. Mul van klasse 1 en 2, inktvis, poon, steenbolk en platvis ontsnapten niet door het paneel.

5.6.2

Suggesties verder onderzoek

In een vervolgproject zou er gezocht kunnen worden naar manieren om de ontsnapping van ondermaatse wijting doorheen het paneel verder te verbeteren. Studies in andere visserijen met wijting en

ontsnappingspanelen toonden enkele relevante aanknopingspunten aan:

• Het vergroten van de vierkante mazen vergroot het verlies van ondermaatse wijting maar laat wel meer maatse vis ontsnappen. Dit wordt ook bevestigd door de lengte-frequentie verdeling van de wijting in de overkuil die piekte bij 27 cm. Grotere mazen testen is dus minder zinvol.

• Hoe dichter het paneel bij de kuil zit, hoe efficiënter. In deze experimenten zat het paneel 10 meter voor de kuil. Dit zou verkleint kunnen worden tot 5 of 3 meter.

• Het paneel verlengen waardoor de wijting meer tijd krijgt om te ontsnappen.

• Het paneel verbreden richting de rijgingen zodat zijdelingse ontsnapping makkelijker wordt. • Het gebruik van de onderwaterlampen verder testen aangezien deze wijting leken te agiteren.

Hierbij kan gekeken worden naar het effect van de kleur van het licht en de plaats van de lampjes (boven of op het paneel, op het einde of aan de zijkanten) op de ontsnapping van wijting en mul.