Het is belangrijk om bij de resultaten van dit onderzoek een aantal kanttekeningen te plaatsen. Ten eerste zijn er veel variabelen waarvoor niet gecontroleerd wordt in deze scriptie. Er is bijvoorbeeld geen rekening gehouden met het leesniveau van de leerlingen. Literatuur wijst uit dat leesniveau invloed heeft op leesattitude (Garbe, 2005), maar in verband met de lengte van de vragenlijst is ervoor gekozen om deze variabele niet te testen. Ook is er in deze scriptie voor gekozen om gebruik te maken van passief consent; het verkrijgen van actief consent van de ouders van de respondenten was erg moeilijk aangezien er geen direct contact tussen de onderzoeker en de ouders van de leerlingen mogelijk was. Doordat er gebruik gemaakt werd van passief consent, moest de enquête volledig anoniem gehouden worden, waardoor variabelen als geslacht niet bevraagd konden worden. Daardoor is voor deze variabele ook niet gecontroleerd in het huidige onderzoek. Ten slotte heeft er geen voormeting plaatsgevonden, en kan er dus niet gecontroleerd worden of de quarantainemaatregelen, en de stress en veranderingen in het leven van de respondenten die deze met zich mee brachten, invloed heeft gehad op de score voor leesattitude of de antwoorden van de leerlingen. Dit is
vooral van belang voor de onderdelen van de vragenlijst die vroegen naar het ‘normale’ leesgedrag van de respondenten.
Nog een variabele waar rekening mee gehouden moet worden, is de omstandigheid van afname van de vragenlijst. Zoals benoemd is wegens de quarantainemaatregelen gekozen voor een online enquête om zoveel mogelijk data te kunnen verzamelen. Een gevolg van deze keuze is dat het niet mogelijk was om de omstandigheden waarin de deelnemers de vragenlijst hebben afgelegd te controleren; bijvoorbeeld of zij deze alleen in een stille ruimte hebben ingevuld of buiten met vrienden en vriendinnen samen. De omstandigheden waarin de vragenlijst is ingevuld kunnen invloed hebben op de antwoorden van de respondenten.
Het is ook belangrijk te benoemen dat de conclusies van deze scriptie getrokken zijn op basis van vragenlijsten die bestaan uit zelfrapportage. Leeservaring is subjectief, en is daarmee geschikt om te onderzoeken door middel van een vragenlijst, maar dat het subjectief is betekent ook dat bij een herhaalde meting de resultaten wellicht afwijken van de resultaten van het huidige onderzoek. Daarbij is er bij dit onderzoek ook sprake van een momentopname, zonder herhaalde testmomenten. Zowel leesattitude als meningen zijn een veranderlijk construct, dus dat deze vragenlijst is afgenomen aan het einde van het jaar in plaats van aan het begin van het jaar kan invloed hebben op de resultaten.
Er is in deze scriptie gekozen om onderscheid te maken tussen lezen voor het plezier, en lezen voor school. Het doel was om te bekijken of er een significant verschil zichtbaar was tussen de mening en attitude ten opzichte van deze twee activiteiten. Uit de resultaten van dit onderzoek bleek dat er geen significante invloed is van opleidingsniveau op de leesattitude als het gaat om lezen voor school, wat belangrijke informatie zou kunnen zijn voor toekomstige leesbevorderingsprojecten. Hierbij moet echter wel bedacht worden dat wanneer leerlingen een vraag lezen waarin expliciet gespecificeerd wordt dat het gaat om lezen voor school, deze vraag wellicht bij voorbaat al negatiever wordt ingevuld dan wanneer er wordt gespecificeerd dat het gaat om lezen in de vrije tijd. Daarbij kan het zijn dat leerlingen die eerder aangaven nooit te lezen in hun vrije tijd de vragen met betrekking tot leesattitude voor lezen in hun vrije tijd neutraal invullen omdat zij zich niet aangesproken voelen. Hoewel de keuze dus bewust is gemaakt om deze twee vormen van lezen te scheiden, kan het zijn dat de scores niet representatief zijn voor de daadwerkelijke globale maat van leesattitude van de respondenten.
Het is belangrijk te benoemen dat het verzamelen en categoriseren van antwoorden op open vragen vrij subjectief is. Het zou kunnen dat de onderzoeker antwoorden van de respondenten verkeerd heeft begrepen, en daardoor verkeerd heeft gecategoriseerd. Leerlingen die aangeven dat ‘lezen saai is’, kunnen daar bijvoorbeeld onderling misschien iets heel anders mee bedoelen. Door de manier van testen was het niet mogelijk om achteraf nog verduidelijking te vragen over de antwoorden. Met deze subjectiviteit moet rekening gehouden worden bij het trekken van mogelijke conclusies op basis van de resultaten van dit onderzoek.
Ten slotte is het relevant te benoemen dat deze scriptie is geschreven en uitgevoerd tijdens een globale pandemie zoals onze maatschappij al ruim een eeuw niet heeft meegemaakt. Gedurende de nationale quarantaine volgden de leerlingen geen fysiek onderwijs, en werd er nog gewerkt aan de overgang naar digitaal onderwijs. Dit heeft mogelijk gevolgen gehad voor meerdere aspecten van dit onderzoek die al benoemd zijn, zoals de grootte van de groep respondenten, de antwoorden die zijn gegeven op de vragenlijst en de manier waarop de enquête uitgevoerd is. Maar het heeft ook invloed gehad op de snelheid waarmee dit
onderzoek is opgesteld. Dit onderzoek is medio maart 2020 opgestart, vlak voor de nationale lockdown werd aangekondigd op 23 maart. Deze aankondiging zorgde ervoor dat het onderzoek aangepast moest worden om vast te kunnen stellen of de quarantainemaatregelen invloed zouden kunnen hebben op het leesgedrag van de respondenten. Ook betekende dit dat het onderzoek vrij snel aangepast en uitgevoerd moest worden, aangezien niemand wist wanneer deze quarantaine weer voorbij zou zijn en de kinderen dus weer terug naar school konden gaan. De snelheid waarmee deze vragenlijst is uitgezet kan mogelijk invloed hebben gehad op de vormgeving van de vragen.