Italië & Augustus

Onder de dictatuur van Benito Mussolini kreeg het idee van romanità, vrij vertaald als ‘Romeinsheid’ of ‘Romeins-zijnde’, een centrale plaats binnen de samenleving, zowel in de populaire cultuur als bij classicisten, historici en archeologen.101 _{Dat Augustus daarbij als eerste} Romeinse keizer een centrale plek toebedeeld kreeg, is geen verrassing.

Tijdens het fascistische regime vormde de continuïteit tussen het Romeinse Rijk en het fascistische rijk een van de belangrijkste aspecten van Mussolini’s politiek.102 _{Zoals Mussolini in} zijn Opera Omnia stelt, diende de oudheid als legitimatie voor het fascistische rijk: “Fascist Italy, like Rome before, transforms the conquered lands into images of itself, and for this reason sends its best men there. (…) Its subjects do not ask for autonomy, but, with pride, Italian citizenship”.103 _{Hierbij heerst de}

101 _{Nelis, J.‘Constructing Fascist Identity: Benito Mussolini And The Myth Of Romanità.’ Classical World,}

Volume 100, Number 4 (2007): 391-415: 392

102 _{Daarbij moet de rol van cultureel adviseur, kunstcriticus, socialist en Mussolini’s geliefde Margherita}

Sarfatti (1880-1961) niet worden onderschat. Zie: Paul, C.E. en B. Zaczek. ‘Margherita Sarfatti & Italian Cultural Nationalism.’ Modernism/modernity, Volume 13, Number 1 (2006): 889-916

gedachte dat dit glorieuze verleden in direct contact staat met het heden.104 _{Dit concept kende} haar uiting in de gehele samenleving: van postzegels tot het toenemend aantal Latijnse inscripties op gebouwen. Het plaatsen van de lauwerkrans op het Capitool naar voorbeeld van Augustus Res Gestae vormde nog maar het begin van Mussolini’s teruggrijpen op Augustus. Belangrijk is dat romanità naast het culturele domein ook onderdeel ging uitmaken van het sociale en politieke domein en hiermee een actief onderdeel werd van de fascistische ideologie.105 _{Uniek aan} Mussolini’s praktijken is dat Mussolini in staat was om zowel romanità en Augustus = Mussolini in een politiek programma samen te brengen, waarbij onderzoekers, historici, schrijvers, vertalers en archeologen gemobiliseerd werden om elke mogelijke link tussen deze twee leiders en hun tijd aan te tonen.106

In 1937-1938 werd in Rome de tentoonstelling Mostra Augustea della Romanita (MAR) getoond in het Palazzo delle Esposizioni. Deze tentoonstelling was een middel om meer nationaal bewustzijn te creëren.107 _{Het Palazzo werd gedurende de jaren 1930 regelmatig gebruikt om de} succesverhalen van het fascistische regime te tonen, om het verleden te verheerlijken en dit te koppelen aan het heden.108 _{Tentoonstellingen werden ingezet als instrument om een nieuwe} sociale identiteit te vormen voor een fascistische staat: een samensmelting van de Italiaanse nationale identiteit en cultuur met de fascistische identiteit.109 _{Door middel van deze Augustus-} tentoonstelling werd een narratief aan de bezoeker gepresenteerd waarbij heden en verleden, Augustus en Mussolini en individu en samenleving met elkaar werden verbonden. Hoewel Mussolini zelf niet direct bij deze tentoonstelling betrokken was, geeft het duidelijk aan dat de link tussen Augustus en Mussolini gemaakt moest worden.

104 _{Berezin, M. Making the fascist self: The political culture of interwar Italy. 1997: 93}

105 _{Marcello, F. ‘Mussolini and the idealisation of Empire: the Augustan Exhibition of Romanità.’ Modern}

Italy, 16:3 (2011): 223-247: 226

106 _{Ibidem: 226. Echter is niet iedereen het eens dat Augustus Mussolini’s favoriete Romein was. Anderen}

stellen dat Caesar hem veel meer aansprak, of dat het aandachtspunt werd verlegd van Caesar naar Augustus. In dit onderzoek wordt uitgegaan van het verband met Augustus. Zie: Nelis, J. 2007: 407.

107 _{Hoewel hier niet in detail op deze tentoonstelling zal worden ingegaan, is het wel interessant om te}

verwijzen naar de analyse van deze tentoonstelling. Zie: Falasca-Zamponi, S. ‘Of storytellers and master narratives: Modernity, memory, and history in fascist Italy.’ Social Science History, 22, no. 4 (1998): 415– 444

108 _{Marcello, F. 2011: 223}

Een ander aspect van de competitie om de Romeinse antiquiteiten is de archeologische activiteit en hervormingen in Rome. De overblijfselen van de klassieke oudheid werden selectief bewaard om de stad ‘in ere te herstellen’. Eén van de voorbeelden hiervan is het vernietigen van een stadswijk om het mausoleum van Augustus vrij te leggen en in oorspronkelijke staat te herstellen.110 _{De Ara Pacis werd opgegraven, naast het mausoleum geplaatst (zo’n honderd meter} van de oorspronkelijke locatie) en overkoepeld door een constructie (zie figuur 4), waar het vandaag de dag nog steeds staat.111

FIGUUR 4: FOTO VAN DE OVERDEKTE ARA PACIS IN 1938 112

Maar waarom was Augustus Mussolini’s uitverkorene? Augustus was de eerste keizer van het Romeinse Rijk. Hij gaf de Romeinse wereld een nieuwe impuls, hetgeen niet alleen politieke consequenties had, maar eveneens de beeldvorming van Rome en de Romeinse identiteit beïnvloedde. Het is door zijn toedoen dat de republiek als bestuurlijke vorm werd geïntroduceerd, waarbij mythologie en symboliek een rol in het dagelijks leven gingen spelen. Eén van de voorbeelden hiervan is de Slag bij Actium dat door Augustus als propaganda middel werd ingezet om het volk voor zich te winnen.113 _{Het is deze strijd die is uitgegroeid tot een}

110 _{Nelis, J. 2007: 410}

111 _{Museo dell’Ara Pacis. 3 juli 2015 <http://en.arapacis.it/>}

112 _{Museo dell’Ara Pacis. 3 juli 2015 <http://en.arapacis.it/il_museo/il_padiglione_novecentesco>} 113 _{Wallace-Hadrill, A. Augustan Rome. 1993:1-5}

mythe.114 _{Daarnaast wilde Mussolini dat de stad Rome ooit weer de stad zou zijn uit de tijd van} Augustus, zoals hij in zijn speech op nieuwjaarsavond van 1925 uitte: “(…) [make Rome] appear as a marvel for all people in the world: vast, ordered, and powerful, as in the time of Augustus”.115