Interviews Rijksdienst Cultureel Erfgoed

Interview Yuri van der Linden, Rijksdienst Cultureel Erfgoed / Herplaatsingsdatabase

Yuri van der Linden staat positief tegenover het pilotproject en ziet er waarde in dat het begrip Collectie Nederland onder handen wordt genomen. Er is veel verwarring rond het begrip en wordt bijvoorbeeld al vaak verward met het begrip Rijkscollectie. Een heikel punt kan zijn dat er in het pilotproject wordt gewerkt met weer een andere definitie. Een ander moeilijk punt is dat je voor zo’n project objecten tot stuks geregistreerd moet hebben, dat is lang niet altijd goed of compleet gedaan.

Het project heeft in ieder geval raakvlakken met de DiMCoN, en naar andere raakvlakken kan eventueel worden gezocht. Daarnaast zou de Rijkscollectie betrokken kunnen worden in het project. Een probleem kan het zijn als je een status wilt toewijden aan de Kerncollectie Nederland. Er wordt niet verwacht dat de overheid zit te wachten op een aanhangsel van de Wbc-lijst, als een soort Wbc-plus. Op de Wbc-lijst worden ook geen objecten meer

toegevoegd. Op de vraag of er dan nog wel nieuw erfgoed wordt beschermd, weet Yuri niet of daar actief aan wordt gewerkt.

Met de RCE zou een samenwerking kunnen ontstaan met DiMCoN. Maar daarbij zou dat ook kunnen met de Rijkscollectie, die deels raakvlak zou kunnen hebben met het thema met de collectie schrift en boeken, nu in beheer door de Koninklijke Bibliotheek.

Yuri van der Linden denkt dat de opzet van het project bruikbaar kan zijn voor alle Nederlandse instellingen omdat het exact inspeelt op wat de minister wil, en dat is dat musea gaan meer gaan samenwerken.

In het project wordt er vanuit de lopende samenwerkingsrelatie aan projectpartners gevraagd om te kijken of collecties passen in andere collecties bij het wegvallen van een oorspronkelijke eigenaar. Yuri van der Linden vindt dit realistisch om de vragen, en doet dat zelf ook bij zijn werkzaamheden voor de Herplaatsingsdatabase. Hij tipt musea als hij weet dat het binnen het profiel van een ander museum past.

Als objecten niet kunnen worden overgenomen door andere musea vindt Yuri van der Linden dat de LAMO moet worden gevolgd. Als er geen belangstelling is dan is het jammer, maar dan mogen objecten wat hem betreft naar particulieren of het buitenland. Soms kan er daar ook beter voor worden gezorgd. De Herplaatsingsdatabase mag wel een grotere rol gaan krijgen in het proces van zoeken naar een nieuwe eigenaar. Die zou in het project ook een rol kunnen krijgen als dat via DiMCoN gaat lopen.

Interview Hans Schraven, Rijksdienst Cultureel Erfgoed

Hans Schraven noemt het pilotproject een fantastisch idee en geeft aan dat het project ruimte biedt voor brede maatschappelijke discussies over wat Collectie Nederland is. Daarbij

100 _{Y. van der Linden, projectleider Herplaatsingsdatabase bij de RCE geïnterviewd door C. Hartong op 4 april}

2014 in het Ateliergebouw in Amsterdam.

101 _{H. Schraven, medewerker kennisdistributie bij de RCE geïnterviewd door C. Hartong op 4 april 2014 in het}

moet je bij het benoemen van Collectie Nederland ook na gaan denken over bij wie de verantwoordelijkheid ligt. Er is een punt bereikt dat het huidige beleid moet worden heroverwogen.

Omdat er in het project wordt een kerncollectie Nederland wordt benoemd, zal er ook moeten worden nagedacht over het verantwoordelijkheidsaspect. Je moet afspraken gaan maken over klimaat, beheer, conditie, etc. Het is daarbij niet realistisch om al gelijk hoge verwachtingen en eisen te gaan stellen, soms moet je gewoon accepteren wat realistisch haalbaar is.

Voor het pilotproject zou de RCE instrumenten kunnen aanbieden die de nodige cijfers leveren. Het project zou als een verlenging van DiMCoN kunnen worden aangeboden aan het publiek.

DiMCoN is dé aangewezen plek waar een brede blik bestaat op het erfgoed dat in museale of particuliere collecties zit. Vanuit die brede blik kan je ingaan op specifieke onderwerpen. De RCE werkt aan het maken van een tabje Rijkscollectie, een tabje Wbc. Een tabje

(kern)Collectie Nederland is daar zo aan toe te voegen.

Maar wat betreft toezeggingen namens de RCE moet Hans Schraven een slag om de arm houden. Hij ziet DiMCoN als de juiste bron voor de aanleiding van de discussie en de RCE zal zonder reserve de data beschikbaar stellen. Maar over de vraag in hoeverre de RCE kan participeren in de uitvoering van het project en in hoeverre de DiMCoN omgeving kan fungeren als discussieplatform, kan nog niets worden toegezegd. Het hangt af van de volgende factoren:

 Past het project in de strategische doelen die de RCE zich stelt voor de komende jaren?  Is het project in te passen een van de portfolio's die bij de RCE zijn ingericht?

 Kunnen wij bij de RCE daar capaciteit voor vrij maken?

De kans dat op één van die vragen negatief wordt geantwoord is wel aanwezig. Maar een samenwerking met de RCE kan wel ontstaan, omdat de RCE de juiste instrumenten ter beschikking kan stellen. Niet alleen DiMCoN, maar ook MusIP om thema’s te benoemen en voor het vinden van bijbehorende instellingen. Daarnaast kan het bijwerken van collecties in MusIP als integraal onderdeel in het project worden opgenomen.

Hans Schraven vindt dat het projectplan haalbaar is, maar wel behoorlijk ambitieus en meerjarig van omvang. Het zal echter wel goed per onderwerp moeten worden aangepakt. Het is ook realistischer om dat stapje voor stapje te doen. Het is niet interessant om het over 30 miljoen objecten te hebben in discussies, maar interessant is het gesprek per onderdeel, per thema. De RCE is huiverig om zich te bemoeien in het benoemen van Collectie

Nederland, maar is bereidt te onderzoeken of de instrumenten daarvoor kunnen worden beschikbaar gesteld.

Omdat de autoriteit voor het toezeggen van een intentieverklaring van samenwerking niet bij Hans Schraven ligt, zal hij het projectplan een stapje hoger brengen en het proberen op de agenda te krijgen.

Hans Schraven gelooft er niet in dat het werkt om het project verplicht te stellen voor musea, dat werkt in praktijk niet en dan zullen partners ook geld verwachten. Beter is het als je het

musea kan aanmoedigen, het product aan te bevelen en duidelijk te maken wat musea er aan hebben. Het project kan bruikbaars zijn voor alle Nederlandse erfgoedinstellingen, maar echt alleen als het stapje voor stapje wordt uitgevoerd.

Op de vraag of het realistisch is te vragen aan andere musea om (kern)collectie over te nemen bij het wegvallen van een eigenaar geeft Hans Schraven aan dat je vooraf eerst een proces van culturele waardebepaling aan gaat. Je moet dus benoemen of objecten behoren tot de Wbc-lijst of tot een soort Wbc-plus-lijst als het gaat om Kerncollectie Nederland. Het Rijk zal lang niet alles kunnen overnemen, en dat moet ook niet gewenst zijn. Welke keuze er ook wordt gemaakt of dat zou een particuliere eigenaar of een eigenaar in het buitenland is, maakt niet uit, als het proces maar transparant is.

Reactie Frank Bergevoet, Rijksdienst Cultureel Erfgoed

Via de mail heb ik een reactie op de eerste versie van het projectplan van Frank Bergevoet ontvangen.

In zijn huidige vorm kan het projectplan geen support van het RCE verwachten. De medewerking en steun vanuit het RCE is alleen kansrijk als de functionaliteiten volledig geïntegreerd worden in de Nationale Digitale Infrastructuur waarvoor het RCE gebruik maakt van de Delving Culturele Hub/DiMCoN. Dit komt nog niet tot uitdrukking in het projectplan. De RCE zorgt (als een soort Rijkswaterstaat) voor de aanleg van het hoofdwegennet (de nationale digitale infrastructuur). Iedereen kan daar met zijn weg

(infrastructuur/functionaliteit) op aansluiten maar dan moet de toerit of afrit van die nieuwe weg wel voldoen aan onze systeemeisen. Voordeel is dat het project zich volledig kan richten op een eigen stukje weg en daarbij gebruik kan maken van de reeds bestaande

hoofdinfrastructuur. Vanzelfsprekend kunnen in dat geval de data in DiMCoN ook met het project worden gedeeld voor zover de contentproviders (musea) toestemming hebben gegeven voor doorgifte aan derden.

Om een samenwerking met de RCE aan te gaan en intern draagvlak bij de RC te creëren zal het projectplan dus hierop moeten worden aangepast.