In deze paragraaf van het hoofdstuk waarin de onderzoeksresultaten worden weergegeven, zal worden gekeken naar de door de acht geïnterviewde redacteuren genoemde variabelen die van invloed zijn op de creativiteit en die te maken hebben met de intermenselijke contacten
binnen de NRC-redactie.
5.2.1 Vertrouwen (van de redactiechef)
Het vertrouwen in het eigen kunnen en het vertrouwen van de chef, dat een verhaalidee weldegelijk een goed verhaal kan gaan worden, zijn gerelateerd aan elkaar, blijkt uit de interviews. Voor een meerderheid van de redacteuren is het vertrouwen van de chef een belangrijke motivatie om een verhaal te durven maken. Een van de deelnemende redacteuren legt naar aanleiding van eerdere ervaringen als redactiechef uit, dat het creëren van een veilige en open omgeving een belangrijke taak is van een chef. Door een dergelijke vrije en veilige omgeving op de werkvloer te creëren, zouden mensen het beste uit zichzelf naar boven kunnen halen. En dat zou ervoor zorgen dat redacteuren creatief kunnen zijn, ook als een ander persoon misschien denkt: ‘dit is (nog) niet zo’n goed idee’. Een dergelijke reactie is iets waar meerdere redacteuren rekening mee houden op het moment dat zij over een creatief idee of een originele invalshoek aan het nadenken zijn. Het vertrouwen van de chef zou in dat geval juist moeten dienen als een extra motivatie voor de creativiteit, voor het bedenken van
creatieve ideeën, waarvan van tevoren nog niet helemaal duidelijk van is wat voor verhaal het gaat worden.
Als je dat niet hebt, dan zou ik heel snel wegzinken in een, ik zou onzeker worden en denken wie zit hier nou op te wachten? Wordt het wel goed? Is het niet allemaal onzin wat ik aan het doen ben? Kijk, een hard nieuwsverhaal, daar geloof je zelf ook wel in, of gewoon een rechttoe, rechtaan reportage, ja, daar hoef je jezelf niet op te porren. Dat vindt iedereen fijn, dat wordt ook goed, het is prima. (…) Dus dan heb ik een ander nodig; ‘nee, het was toch hartstikke leuk’. Nr. 001, redacteur Binnenland
Daadkrachtige chefs zouden volgens de redacteuren een rol spelen in hoe de creativiteit tot uiting komt. Een redacteur gaf aan bij het bedenken van ideeën en invalshoeken nadrukkelijk bezig te zijn met de erkenning en/of goedkeuring van de redactiechef. Het vertrouwen van de chef voelen, voordat een redacteur het desbetreffende idee gaat uitvoeren, is voor de
ondervraagde redacteuren zeer belangrijk. Het vertrouwen van de chef in het idee en daarmee het enthousiasme van de chef voor de journalistieke intuïtie van de redacteur zou een
belangrijke motivatie zijn voor de redacteuren. Die motivatie en dat enthousiasme zijn nodig, zegt een van de redacteuren, want zonder vertrouwen naar bijvoorbeeld een interview te gaan, kan ervoor zorgen dat ‘je dichtklapt’.
Het is zo fijn om, om dat enthousiasme of dat vertrouwen te voelen. En vooral als je jong bent, weet je wel. Ik bedoel zeker, ik werk hier ook al weer vijf jaar, maar ik voel me nog steeds een jongere redacteur of iemand die zichzelf nog heel erg aan het ontwikkelen is. Nr. 007, redacteur Buitenland
Het vertrouwen van de redactiechef – of andere redacteuren en vakgenoten – kan duidelijk worden gezien als een motivatie voor de creativiteit van de NRC-redacteuren. Dit komt overeen met de resultaten uit eerder verschenen literatuur omtrent de rol van vertrouwen ten opzichte van creativiteit. Afwezigheid van een dergelijk vertrouwen geldt juist als een beperking van het creatieve vermogen van de redacteuren.
Uit de antwoorden van de geïnterviewde redacteuren blijkt dat een deel van hen het werk van collega’s als stimulerend en motiverend beschouwt. Originele denkwijzen bij collega’s zouden de creativiteit van de redacteuren zelf ook versterken. Het verschil in opvattingen zou eerder de eigen creativiteit bevorderen, dan dat het door dit deel van de redacteuren wordt gezien als concurrentie. Een redacteur gaf wel aan dat de door haar ervaren hoge kwaliteit van collega-redacteuren een bepaalde druk met zich meebrengt. Een druk om zelf op een bepaald niveau te blijven presteren.
Het is ook moeilijk om, alle oudere journalisten, want er zijn er nog veel ouder dan ik hier. Vijftigers en die zijn ontzettend goed vaak, Marcel Haenen, Tom-Jan Meeus en dat zijn echt ontzettend goede lui, waar ik dus al meer dan twintig jaar naast werk, niet echt mee werk,
maar wel naast. En die, het is heel zwaar om altijd maar te blijven scoren in je vak. Nr. 005, redacteur Binnenland
Interne concurrentie zou de samenwerking beletten en een beperking zijn voor de creativiteit (Amabile, 1967). Die bevinding wordt niet door iedere redacteur bevestigd. Van interne concurrentie op de diverse deelredacties lijkt geen sprake. Redacteuren gebruiken de
producties en werkwijze van collega-redacteuren eerder ter inspiratie en motivatie, dan dat zij dit zien als concurrentie.
5.2.3 Conclusie
In deze paragraaf zijn de intermenselijke contacten besproken als variabelen die van invloed zijn op de creativiteit van redacteuren. Het vertrouwen van de redactiechef – of andere redacteuren en vakgenoten – kan duidelijk worden gezien als een motivatie voor de
creativiteit van de NRC-redacteuren. Afwezigheid van een dergelijk vertrouwen geldt juist als een beperking van het creatieve vermogen van de redacteuren. De interne concurrentie wordt door de redacteuren eerder ervaren als een motivatie en stimulering van de creativiteit, dan dat dit een beperking zou zijn.