De Indische buurt: Taakopvatting en het melden van situaties

De WhatsApp Buurtpreventie-groepen in de Indische buurt, geïnitieerd door de gemeente hebben een duidelijke functie, namelijk elkaar onderling, maar ook de politie informeren over verdachte situaties in de buurt. De gemeente neemt hierbij duidelijk een faciliterende rol op zich. Zij helpen bij het opstarten van de groepen die in principe voor iedereen toegankelijk zijn en houden toezicht. De veiligheidscoördinator neemt dan ook deel aan alle vier de groepen, kan meelezen en waar nodig de coördinatoren instrueren. Iedere week heeft de veiligheidscoördinator overleg met de wijkagent wat betreft het veiligheidsbeeld van de afgelopen week. Wordt er bijvoorbeeld volgens een bepaalde modus operandi ingebroken dan kan de veiligheidscoördinator dit in een WhatsApp bericht sturen naar de coördinatoren die dit vervolgens in de groep zetten zodat iedereen alert is. De WhatsApp berichten vanuit het stadsdeel hebben vooral een preventieve functie. Ook worden er berichten geplaatst vanuit het stadsdeel door de coördinatoren als er bijvoorbeeld een succesvolle aanhouding heeft plaatsgevonden. Op deze manier proberen ze de bewoners te stimuleren situaties te melden en hebben dus vooral een stimulerende functie.

De coördinatoren hebben de taak om bewoners toe te voegen aan de app als deze zich aanmelden, geven de berichten door die vanuit het stadsdeel in de app moeten komen, moeten een overzicht maken van welke situaties vooral gemeld worden en dit doorgeven aan de veiligheidscoördinator en de wijkagenten. Daarnaast moeten zij de WhatsApp gesprekken in goede banen leiden aan de hand van de opgestelde regels. Deze regels zijn op voorhand opgestelde richtlijnen conform de officiële richtlijnen van WhatsApp Buurtpreventie (zie afbeelding 1) over hoe te handelen in deze app-groep. Deze zijn ook bekend bij de coördinatoren en bewoners doordat ze zijn medegedeeld in de brief die is verspreid. Het is de bedoeling dat alleen het thema veiligheid behandeld wordt in de app-groep en niet het organiseren van buurtfeesten. Is dit wel het geval dan is het de taak aan de coördinator van de desbetreffende groep de persoon die dit bericht heeft geplaatst hierop aan te spreken in een persoonlijk bericht. Gaat deze persoon dan toch door met het plaatsen van dergelijke berichten dan is de consequentie dat hij of zij verwijderd wordt uit de groep door de coördinator. Vooral het in goede banen leiden van het gesprek is soms lastig:

‘’R: [...] Maar hij is nu best rustig, ja. Hoewel ik ook wel het idee heb dat ik echt streng ben geweest op het niet ouwehoeren. Ik heb er ook wel een paar mensen gewoon uitgeflikkert. O: Oh ja? Want wat zeiden ze dan? Werd het echt…

ging doorsturen en mensen die echt met elkaar in discussie gingen enzo. En als iemand dan herhaaldelijk vervelend bleef dan heb ik ze er wel uitgegooid. En er is ook een keer iemand boos uitgegaan, omdat ik dat had gedaan. Nouja, dat moet je zelf weten, maar op zich waren de regels duidelijk voor die app voordat we begonnen.. Die stuur ik ook naar iedereen als ik ze erin laat. Dat is een algemeen documentje waarin een soort van de omgangsnormen worden uitgelegd. Die krijgen ze van mij in een berichtje (Coördinator Makassarplein, 30 jaar, hoogopgeleid)

Uit deze quote blijkt dat de coördinator een document stuurt naar de bewoners wanneer zij deel gaan nemen aan de appgroep. Hij verwacht dat deze gelezen en gehanteerd worden door de bewoners. Binnen dit onderzoek was dit de enige coördinator die iemand heeft moeten verwijderen, omdat hij of zij zich niet aan de regels hield. Overigens merk je dat de coördinator zich toch enigszins afvraagt of hij niet te streng is geweest. Dit zou een mooi voorbeeld zijn van een situatie die hij had kunnen bespreken met de veiligheidscoördinator. De bewoners hebben enkel de taak verdachte situaties te melden nadat zij de politie hebben ingelicht. Hier wordt de SAAR-methode voor gebruikt (zie afbeelding 1). Het is de bedoeling dat men eerst een verdachte situatie signaleert, vervolgens 112 alarmeert. Hierbij worden een aantal vragen aan je gesteld waardoor je vervolgens een goed omschreven bericht in de app-groep kan zetten. Vervolgens moet je als burger afwegen of het slim is om in te grijpen en de persoon bijvoorbeeld aan te spreken. Is dit niet veilig dan moet er gewacht worden op versterking van de politie.

Situaties die vooral gemeld worden zijn poging tot inbraak in zowel woningen als auto’s, in alle vier de groepen, en het stelen van fietsen. Het Timorplein had last van hangjongeren. Het Ambonplein kreeg te maken met een vuurwerkbom die afging in een portiek en het Makassarplein had last van een persoon die steeds kippenvlees op straat gooide. Twee van de vier coördinatoren zijn van mening dat zij een verdachte situatie goed kunnen herkennen. Dit blijkt uit de volgende quotes:

Coördinator Verdachte situaties herkennen

Ambonplein ‘Ik denk dat je opzich wel dingen herkent die ongewoon zijn in je buurt, maar dat er veel meer dingen in je buurt gebeuren die niet helemaal koosjer zijn en waarvan je denkt: zal wel goed zijn. Er gebeurt in Amsterdam zoveel en dat herken je wel, maar ik denk dat je ook een heel groot gedeelte niet herkent, maar als je het herkent is het meestal gewoon echt niet oké.’

Makassarplein ‘Als persoon? Dat ik daartoe in staat ben? Ja, opzich wel. Als jij je eigen wijk kent, aan de ene kant dingen die niet passen in het normale plaatje tussen aanhalingsteken, die herken je wel.’

Tabel 6: Quotes verdachte situaties app-groepen opgericht door de gemeente.

Wordt er een verdachte situatie geconstateerd dan is het de bedoeling dat deze gemeld wordt. Het volgende bericht werd geplaatst in de Ambonplein-app:

‘’Een man die zich verdacht gedroeg, houdt zich schuil. Lichtgetinte man, donkere pet en jas en t-shirt met opdruk.’’

Uit dit bericht blijkt dat degene heeft gehandeld conform de richtlijnen, de politie heeft gebeld en een goede omschrijving plaatst. Dat dit niet altijd goed gaat blijkt uit een bericht in de Timorplein-app:

‘’Een donkere man, staat te wachten bij de tramhalte.’’

Het is erg moeilijk uit dit bericht op te maken of deze persoon niet gewoon op de tram staat te wachten. De coördinator van deze groep vond dit dan ook niet zo’n sterk bericht en heeft het gevoel dat het zijn doel voorbijschiet. Overigens waren dit de enige twee berichten die naar voren kwamen in het onderzoek betreffende een persoonsbeschrijving.