7.1 Inleiding
In dit hoofdstuk wordt stilgestaan bij de consequenties van de regionalisering van de brandweerzorg ten aanzien van de personele regelingen voor vrijwilligers. Circa 850 vrijwilligers komen vanuit de afzonderlijke gemeenten in dienst van VRBZO. Om dit op een goede manier te laten verlopen is het belangrijk een aantal zaken goed te regelen:
• De uitgangspunten en de procedure bij de vaststelling van de arbeidsvoorwaarden van de vrijwilligers.
• De inhoud van die arbeidsvoorwaarden.
• Het verzekeringspakket voor de leden van de vrijwillige brandweer.
• De inbedding van de vrijwilligers in de medezeggenschapsstructuur.
In navolgende paragrafen zijn deze vier elementen nader uitgewerkt.
7.2 Procesgang vaststellen arbeidsvoorwaarden
Bij het harmoniseren van arbeidsvoorwaarden, voorafgaand aan de overgang van het personeel van gemeenten naar VRBZO, is het gebruikelijk en wenselijk een sociaal plan op te stellen. In 2006/2007 is gebleken dat het niet haalbaar was om te komen tot een sociaal plan waarbij de 21 gemeenten op één lijn zaten. Om die reden is bij de harmonisatie van de arbeidsvoorwaarden voor de vrijwilligers voor een andere procedure gekozen.
Bij het vaststellen van de arbeidsvoorwaarden gelden de bepalingen uit de CAO. Op dit moment bestaan verschillen in de wijze waarop de arbeidsvoorwaarden door gemeenten worden toegepast. Er is onder de te regionaliseren gemeenten een inventarisatie gemaakt van de verschillen in deze toepassing van de arbeidsvoorwaarden, aanvullende regelingen en lokale gebruiken. Deze inventarisatie leidt tot inzicht in verschillen op de volgende onderwerpen:
• De wijze waarop wordt afgerond (vooral van belang bij de minimumduur per oproep).
• Vergoeding per oproep, ook als die niet tot een inzet leidt.
• Hoe vergoedingen worden toegerekend aan oefenuren (laag tarief) of uitrukuren (hoog tarief).
• Tijdelijke en vaste aanstelling/bevorderingen.
• Protocol bij keuringen en ziek zijn.
• Betalingsfrequentie.
• Diverse vergoedingen (overige werkzaamheden, piket, kazernering).
Na regionalisering is er geen recht meer op het blijven toepassen van eigen afrondingen en lokale gebruiken.
Binnen VRBZO is na regionalisering sprake van één norm per onderwerp die leidend is voor alle vrijwilligers
Organisatieplan VRBZO; regionalisering brandweerzorg
die in dienst komen van VRBZO. Bij de vaststelling van deze normen is, naast de gegevens van de 21 deelnemende gemeenten, ook gekeken naar de normering bij enkele andere, reeds geregionaliseerde veiligheidsregio’s.
7.3 Voornaamste arbeidsvoorwaarden vrijwilligers
Onderstaand zijn puntsgewijs de voornaamste voorstellen voor de toepassing van de geharmoniseerde arbeidsvoorwaarden in de geregionaliseerde situatie voor vrijwilligers opgenomen.9
• De vrijwilliger die na alarmering binnen 15 minuten aanwezig is op de kazerne, ontvangt voor zijn opkomst een vergoeding voor 60 minuten. De vrijwilliger die meegaat in de uitruk ontvangt een vergoeding van de werkelijke tijd, naar boven afgerond op een kwartier, met een minimum van 60 minuten.
• Voor het deelnemen aan de uitruk (bij spoed), het nabespreken van de inzet, de nazorg en de werkzaamheden die voortkomen uit de kazernering (herbezetting tijdens een inzet), wordt het hoge tarief vergoed.
• De vergoedingen voor de voorbereiding voor oefeningen, ondersteuning bij oefeningen, waarneming/beoordeling bij oefeningen en begeleiding van vrijwilligers worden gelijk geschakeld met oefeningen. Hetzelfde geldt voor het volgen van lessen, het afleggen van testen, het deelnemen aan wedstrijden en vergaderingen.
• Voor oefeningen in het buitenland geldt dat sprake is van langdurige beschikbaarheid; om die reden wordt het middentarief vergoed.
• Woon/werkverkeer wordt niet vergoed, dienstreizen worden vergoed conform de betreffende regeling van VRBZO, in 2012 € 0,37 per km.
• Medische keuringen vinden plaats conform CAO. Periodieke keuring volgens PPMO-systematiek.
Betreffende de jaarlijkse conditietest worden nog afspraken gemaakt.
• Aanstelling geschiedt in een van de functies zoals genoemd in het Besluit Personeel Veiligheidsregio’s (manschap A, manschap B en bevelvoerder). Bevordering vindt plaatst naar gelang de formatieve behoefte, na gebleken geschiktheid en na minimaal te bereiken ervaringsduur.
9 De gedetailleerde uitwerking ‘Harmonisatie toepassing rechtspositie en arbeidsvoorwaarden’ is ter informatie opgenomen als bijlage 4 in het bijlagenboek behorend tot dit organisatieplan.
Organisatieplan VRBZO; regionalisering brandweerzorg
7.4 Arbeidsvoorwaarden niet repressieve vrijwilliger
Binnen de gemeentelijke brandweer zijn in een aantal korpsen naast repressieve brandweervrijwilligers ook niet repressieve brandweervrijwilligers werkzaam. Niet repressieve brandweervrijwilligers zijn bijvoorbeeld vrijwilligers die niet meer geschikt zijn voor uitruktaken en/of die zijn aangesteld voor hand- en spandiensten voor het korps. Ook voeren zij in voorkomende gevallen taken uit in het kader van “Brandweer over morgen”.
Dit is een ontwikkeling binnen de brandweer die enkele jaren geleden is ingezet en welke in de komende jaren nog verder vormgegeven zal worden.
Voor deze niet repressieve brandweervrijwilligers is rechtspositioneel/arbeidsvoorwaardelijk nog niets geregeld. Op dit moment worden zij via de repressieve benoeming betaald voor hun werkzaamheden.
Binnen de Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost is daarom een voorlopige beleidsregel opgesteld om de huidige situatie te regelen. Het belangrijkste aspect van deze beleidsregel is dat de niet repressieve vrijwilliger uitsluitend additionele brandweer gerelateerde taken mag uitvoeren en dat de beloning van de vrijwilliger qua niveau in lijn is met de beloningen van de overige vrijwilligers.
7.5 Personele verzekeringen vrijwillige brandweer
Conform de CAO moet voor vrijwilligers een adequaat verzekeringspakket worden afgesloten. Er zijn conform de CAO drie verzekeringen vereist die VRBZO afsluit voor de vrijwilligers:10
• Aansprakelijkheidsverzekering van de werkgever. Deze biedt dekking voor alle personeelsleden en daarmee ook voor vrijwilligers.
• Rechtsbijstandsverzekering. Deze is opgenomen in de CAO voor alle ambtenaren en daarmee dus ook voor de vrijwilligers.
• Ongevallenverzekering. Betreft een uitkering bij overlijden en bij arbeidsongeschiktheid als gevolg van een dienstongeval. Voor vrijwilligers die daarnaast als zelfstandige werkzaam zijn, wordt in de CAO de mogelijkheid benut van een verzekering die tevens een inkomensdekking biedt bij arbeidsongeschiktheid als gevolg van een dienstongeval.
7.6 Vrijwilligers en medezeggenschap
Vrijwilligers kunnen, waar ook in de geregionaliseerde situatie, hun betrokkenheid blijven tonen. Op regionaal niveau is de positie van de vrijwilligers ingebed in de medezeggenschapsstructuur van VRBZO. Zodra de vrijwilligers in dienst zijn van VRBZO geldt dat zij als werknemer actief en passief kiesrecht hebben voor de Ondernemingsraad (OR), overeenkomstig de reglementair vastgestelde aanstellingsduur van een half jaar.
10Een nadere toelichting ‘Personele verzekeringen vrijwillige brandweer’ is ter informatie opgenomen als bijlage 5 in het
bijlagenboek behorend tot dit organisatieplan.
Organisatieplan VRBZO; regionalisering brandweerzorg
De OR VRBZO stelt haar eigen reglement vast. Daarmee heeft zij de mogelijkheid om vrijwilligers rechtstreeks - door middel van een aantal zetels in de OR - toe te laten en/of indirect, door middel van een onderdeelcommissie aan de medezeggenschap te laten deelnemen. De OR van VRBZO beraadt zich nog op de wijze waarop (direct of indirect) de vrijwilligers het beste in de medezeggenschap kunnen worden betrokken.
Inzake de medezeggenschap van vrijwilligers via het Georganiseerd Overleg (GO) zijn het de vakorganisaties die de leden van het GO aanwijzen. In het GO van VRBZO zijn de vakorganisaties ABVA/KABO en CNV/Publieke Zaak vertegenwoordigd. De Commissie voor Middelbaar en Hoger Personeel (CMHF) is wel uitgenodigd, maar deze vakorganisatie heeft aan die uitnodiging geen gehoor gegeven.
Voor vrijwilligers is er een organisatiemogelijkheid via de Vakvereniging voor Brandweer Vrijwilligers (VBV).
De VBV is op haar beurt aangesloten bij de CMHF. Zodra – in het kader van de regionalisering – de vrijwilligers in dienst komen van VRBZO, zal aan de CMHF opnieuw de vraag worden voorgelegd of zij leden wil afvaardigen voor het GO.
Organisatieplan VRBZO; regionalisering brandweerzorg