11.1 Inleiding
Dit hoofdstuk bevat de uiteenzetting van de financiële consequenties van regionalisering van de brandweerzorg in Zuidoost-Brabant. Voor het overgangsjaar 2014 is de gemeentelijke bijdrage opgenomen.
Voor de jaren die daarop volgen is de bijdrage afhankelijk van de nog te ontwikkelen toekomstvisie over brandweerzorg. Het hoofdstuk sluit af met enkele paragrafen betreffende de wijze waarop VRBZO de gemeenten na regionalisering beoogt te bedienen van managementinformatie en een goed sluitende planning en control cyclus.
11.2 Financiële kaders en uitgangspunten
Tijdens de burgemeestersconferentie van 22 augustus 2012 zijn in de slotverklaring de volgende uitgangspunten met betrekking tot de financiën geformuleerd:
1. Binnen de regio is er op een gelijke basis brandweerzorg voor elke inwoner, met de mogelijkheid voor een pluspakket voor rekening van de afzonderlijke gemeente;
2. Daartoe is een uniforme financiering van de Veiligheidsregio noodzakelijk;
3. Gestreefd wordt naar één onafhankelijke financiering van de Veiligheidsregio (één begroting met één verantwoordingslijn naar het Algemeen Bestuur);
4. De omvang van de begroting van de Veiligheidsregio zal worden bepaald op basis van een goede referentiemethode waarvoor een drietal varianten zal worden vergeleken;
5. Een voorstel voor de bepaling van de gemeenschappelijke bijdrage zal worden voorgelegd;
6. Eén gemeenschappelijke begroting voor de Veiligheidsregio is een randvoorwaarde voor uitvoering van de inverdienopgave van het spreidingsplan;
7. Deze inverdienopgave zal worden uitgevoerd binnen een vast te stellen tijdpad van maximaal drie jaar na het moment van volledige regionalisering.
11.3 Projectkosten
Voor de projectkosten is bepaald dat deze niet tot hogere kosten voor de gemeenten mogen leiden. In het plan van aanpak is daarom aangegeven dat het uitgangspunt zal zijn om geen kostenverhoging bij gemeenten via de inwonerbijdrage door te voeren, maar de dekking binnen bestaande reserves en voorzieningen en via resultaatbestemming te vinden. In de vergadering van het Algemeen Bestuur van 29 maart 2012 is op basis daarvan besloten om in te stemmen met het benodigde projectbudget van
€1.330.000 en ter vulling van dat budget €1.074.000 uit de algemene reserve beschikbaar te stellen.
Organisatieplan VRBZO; regionalisering brandweerzorg
11.4 Begroting VRBZO 2014
Voor het bepalen van de omvang van de begroting is een onderzoek uitgevoerd door onderzoeksbureau Cebeon. Hierbij heeft Cebeon ondermeer de kosten van brandweerzorg ultimo 2010, met een doorkijk naar 2011, in kaart gebracht.
Het onderzoek van Cebeon had tot doel om feitelijk en neutraal de kosten van brandweerzorg voorafgaand aan regionalisering te bepalen. Het onderzoek geeft geen oordeel of deze kosten voldoende zijn voor de uitvoering van alle taken.
Het onderzoek van Cebeon is begeleid door een klankbordgroep. Afgeleid van de opdracht aan Cebeon had de klankbordgroep de opdracht om namens de 21 gemeenten en de Veiligheidsregio te fungeren als adviseurs aan de onderzoekers van Cebeon, zodat de uitkomsten van het onderzoek ook daadwerkelijk een juiste weergave zijn van de gemeentelijke baten en lasten van brandweerzorg.
Uit het onderzoek van Cebeon blijkt dat de kosten voor brandweerzorg (exclusief de kosten van gemeentelijke rampenbestrijding) in 2010 €42.500.000 bedroegen. Doordat de gemeenten in deze periode zijn geconfronteerd met bezuinigingen is besloten om af te zien van indexering, maar in plaats daarvan de ontwikkeling van het gemeentefonds, onderdeel brandweerzorg en rampenbestrijding, leidend te laten zijn en op deze manier zowel het effect van bezuinigingen als van indexering te verwerken. In een aanvullend onderzoek heeft Cebeon aangegeven te verwachten dat component brandweerzorg en rampenbestrijding in het gemeentefonds in 2014 na correctie voor gemeentelijke rampenbestrijding uitkomt op €41.920.000.
De bijdrage van een gemeente aan de Veiligheidsregio is voor 2014 gebaseerd op de door Cebeon berekende nettolasten 2010. Cebeon heeft hier reeds de kosten voor gemeentelijke rampenbestrijding op in mindering gebracht. Omdat de taken voor bluswatervoorziening bij de gemeenten achterblijven, worden de daarmee samenhangende kosten eveneens in mindering gebracht op de nettolasten 2010. Dit levert een voorlopige bijdrage op. Vervolgens wordt deze voorlopige bijdrage vergeleken met de begroting 2013 zoals gemeenten die via de IV3 opgave aan het CBS hebben verstrekt. Ook deze begroting wordt gecorrigeerd voor de kosten voor gemeentelijke rampenbestrijding en bluswatervoorziening. De hoogte van deze correctie is gebaseerd op het Cebeononderzoek naar de nettolasten 2010. Indien de bijdrage op basis van de nettolasten 2010 hoger is dan de gecorrigeerde begroting 2013 wordt dit meerdere vanuit de Algemene Reserve van de Veiligheidsregio gecompenseerd.
Doordat Eindhoven en Helmond al geregionaliseerd zijn, kan voor deze twee gemeenten een andere methode worden gehanteerd. Deze methode bevat de volgende elementen:
• De bijdrage 2014 voor de vroegere gemeentelijke brandweerzorg in Eindhoven en Helmond is gebaseerd op de bijdrage 2013, verhoogd met de door het Algemeen Bestuur vastgestelde indexering van 1,38%;
• De inwonerbijdrage 2014 aan de Veiligheidsregio is gebaseerd op de begroting 2014;
Organisatieplan VRBZO; regionalisering brandweerzorg
• De bijdrage is exclusief de kosten van dienstverlening die tot nu toe steeds afzonderlijk gedeclareerd werd. Denk hierbij ondermeer aan de kosten van wegdekreiniging;
• De afspraken uit de DVO die in 2013 van toepassing waren met betrekking tot groot onderhoud en het onderhoudsfonds blijven van toepassing;
• Met Eindhoven zal worden afgesproken hoe Veiligheid en Rendement voor 2014 financieel verwerkt wordt;
• De Veiligheidsregio werkt in 2014 met een integrale begroting voor de gehele Veiligheidsregio. Er wordt daarom aan het einde van het jaar geen afzonderlijke resultaat bepaald voor Eindhoven en Helmond.
In de onderstaande tabel is per gemeente de bijdrage voor de Veiligheidsregio voor het overgangsjaar 2014 opgenomen.
Organisatieplan VRBZO; regionalisering brandweerzorg
11.5 Begroting 2015 en verder
De gemeentelijke bijdrage voor 2015 en verder zal zijn gebaseerd op de nog te ontwikkelen visie op brandweerzorg. Deze toekomstvisie brandweerzorg zal medio 2014 ter besluitvorming aan het bestuur VRBZO worden aangeboden.
11.6 Managementinformatie; een sluitende Planning & Control-cyclus
Om bestuurlijke verantwoordelijkheid te kunnen nemen binnen VRBZO is het van belang dat er sprake is van een sluitende en overzichtelijke planning & control-cyclus waarin de organisatiedoelen worden ondergebracht en waarlangs de mate waarin die doelen zijn bereikt kan worden gevolgd. Het doel van planning en control is het vergroten van de beheersbaarheid van de organisatie, het bewaken van de realisatie en eventuele bijsturing.
Integraal systeem voor alle managementlagen en klanten
VRBZO kent na de regionalisering één integraal P&C systeem voor planvorming en verantwoording. Dit systeem wordt zowel voor alle managementlagen gebruikt, als voor de klanten/eigenaren van VRBZO. Door deze integratie is geborgd dat er via het P&C systeem wordt gestuurd op zaken die voor klanten en bestuur van belang zijn. Daarnaast borgt deze integratie een integrale benadering van inhoudelijke en financiële afwegingen en versterkt het de positie van de budgetverantwoordelijke als integraal manager.
Operationeel:
Figuur 4: P&C systeem voor alle managementlagen en klanten
Beschrijving samenhang plannen en rapportages
Voor wat betreft de planvorming start de jaarlijkse P&C-cyclus vanuit de kaderstelling door het bestuur. Hier worden vervolgens de jaarplannen voor de organisatie, sectoren en afdelingen van afgeleid, steeds inclusief bijbehorende begrotingen en beleidsdoelstellingen. Deze jaarplannen worden gebruikt voor de aansturing
Organisatieplan VRBZO; regionalisering brandweerzorg
Bestuursrapportage
Verantwoording over jaarplan door afdelingen Verantwoording over jaarplan
door sectoren Verantwoording over
jaarplan op VRBZO niveau
Input vanuit medewerkers
van de dagelijkse werkzaamheden. Vanaf afdelingsniveau lopen de behoeften zo ver uiteen dat daar de grens van het P&C systeem is getrokken. Het laagste niveau van het P&C systeem bevat daarmee de jaarplannen op afdelingsniveau.
Voor wat betreft de sturing en verantwoording, vindt er 3 keer per jaar over de opgestelde jaarplannen een interne verantwoording plaats op afdeling, Sector – en VRBZO niveau. Op basis hiervan, wordt de externe verantwoording richting het (Dagelijks en Algemeen) Bestuur opgesteld in de vorm van 2 bestuursrapportages, de jaarrekening en het jaarverslag.
Figuur 5: Samenhang plannen en rapportages
Organisatieplan VRBZO; regionalisering brandweerzorg
P&C-cyclus VRBZO integreren met P&C-cyclus gemeenten
Via de P&C-cyclus wordt inzicht verschaft in de activiteiten van VRBZO. Voor de deelnemende gemeenten is vooral de cyclus op organisatieniveau van belang. Om de raden van de 21 deelnemende gemeenten in positie te brengen/houden inzake het houden van grip op de kosten en het beleid van VRBZO is het van belang dat de raad de begrotingsuitgangspunten van VRBZO voorafgaand aan de gemeentelijke begroting kan bespreken en hierop een reactie kan geven. Door het tijdig aanbieden van de begroting van het komende jaar worden de raden in de gelegenheid gesteld hun zienswijze hierover kenbaar te maken aan het bestuur.
Organisatieplan VRBZO; regionalisering brandweerzorg