Al vanaf de jaren tachtig van de vorige eeuw heeft de conservatieve Britse regering pogingen ondernomen om te komen tot deregulering. Aanvankelijk was de Department of Trade and Industry (DTI) de belang-rijkste aanjager van het beleid rondom deregulering. Gedurende die tijd lag sterke nadruk op administratieve lasten voor het bedrijfsleven, met name voor het midden- en kleinbedrijf. Vanaf de jaren negentig hebben de inspanningen zich minder op deregulering sec toegespitst. De nieuwe labourregering streefde deregulering minder na als ideologie, maar ging zich op het veel bredere begrip ‘wetgevingskwaliteit’ richten. Vanaf 1992 is de verantwoordelijkheid voor de coördinatie van regelgeving overgeheveld naar de Cabinet Office, waardoor er minder nadruk op het bedrijfsleven kwam te liggen en meer aandacht kwam voor de gevolgen van wetge-ving voor de vrijwilligers- en publieke sector.62 Vanaf 1997 veranderde de nadruk van het beleid van deregulering in wetgevingskwaliteit. In 1998 publiceerde de BRTF vijf uitgangspunten voor ‘better regulation’. Deze zijn:
1 transparantie: regelgeving moet open, eenvoudig en gebruiksvriende-lijk zijn;
2 afrekenbaarheid: naar ministers, parlement, maar ook naar de gebrui-kers en de bevolking;
3 doelgerichtheid: regelgeving moet op het probleem focussen; 4 consistentie: regelgeving moet coherent zijn; en
5 proportionaliteit: regelgeving moet passend zijn op de omvang van het risico.
De vijf uitgangspunten voor betere regelgeving zijn door de regering over-genomen en vormen nu het vertrekpunt van het beleid.
In 2000 is een nieuwe richtlijn voor RIA vastgesteld, waarin uitvoerig is geregeld aan welke eisen een RIA moet voldoen.
Ook in 2005 zijn twee invloedrijke rapporten uitgebracht, waardoor de aandacht minder kwam te liggen op wetgevingskwaliteit en meer op administratieve lasten. In de eerste plaats heeft de BRTF het rapport onder de titel Less is More uitgebracht.63 Hierin heeft zij een nieuwe aanpak aanbevolen om met bureaucratie om te gaan. Het rapport stelde stappen voor om de administratieve lasten voor het bedrijfsleven terug te brengen. De belangrijkste aanbeveling was dat het Nederlandse Standaardkosten-model zou moeten worden overgenomen door het Verenigd Koninkrijk. 62 Colin Jacobs, ‘The evolution and development of regulatory impact assessment in the UK’, in: Kirkpatrick
& Parker (red.), Regulatory Impact Assessment. Toward better regulation?, Cheltenham: Edward Elgar 2007.
Een ander uitgangspunt dat dit rapport introduceerde, was ‘one in, one out’ voor regelgeving, waarbij het rapport doelde op het principe dat regel-gevende activiteiten moesten worden gekoppeld aan deregulering. Dit laatste uitgangspunt is onderdeel geworden van het regeringsbeleid. Het Panel for Regulatory Accountability toetste beleidsvoorstellen hierop, maar de regering heeft uiteindelijk toch weer afgezien van dit rigide systeem.64 In de tweede plaats is Hamptons Review on Reducing Administrative Burdens uitgebracht.65 In dit rapport is het idee van risicogestuurd inspec-teren en handhaven geïntroduceerd. De grondgedachte was dat de over-heid niet alle maatschappelijke risico’s kon dragen of wegnemen. Risico’s moesten op de juiste plaats worden gealloceerd. Integrale risico-inventa-risaties zouden duidelijk moeten maken welke gebieden regel geving het hardst nodig hadden. De aanbevelingen uit het Hamtpon-rapport zijn in 2005 door de regering overgenomen. De Better Regulation Commission (voorheen de BRTF) heeft dit principe in 2006 verder uitgewerkt in het rapport Risk, Responsibility and Regulation, Whose risk is it anyway?.66 Hierin bouwde zij voort op de risicobenadering en deed zij concrete aanbevelingen, deels in de institutionele sfeer. De aanbevelingen waren: 1 een wijziging van de benadering van risico;
2 een Fast Assessment of Regulatory Option (FARO) Panel opzetten dat de regering in een vroeg stadium adviseert over regelgeving en haar alter-natieven;
3 de verantwoordelijkheid voor het risicomanagement vastleggen; 4 risicomanagement door informatieverstrekking;
5 het regelbestand beoordelen om te zien of risico op de juiste manier wordt gealloceerd;
6 in 2007 een campagne naar Nederlands model starten tegen inconsis-tenties en absurditeiten in regelgeving;
7 training aanbieden over risicomanagement;
8 verantwoordelijk kunnen worden gesteld voor de uitvoering.
De regering heeft alle aanbevelingen van de BRC overgenomen, behalve de oprichting van de FARO. De regering was van mening dat het advies van deskundigen zoals dat van de Chief Scientific Advisors voldoende is voor een objectieve beoordeling. Wel zou meer gebruik worden gemaakt van de deskundigheid van de BRC.67 In 2005 kwam het Better Regulation Action Plan uit. De doelen van het actieplan hadden betrekking op vereen-voudiging, consolidatie en reductie van regelingen en reductie van het
64 Zie: A.C.M. Meuwese, ‘Wetgevingsbeleid in de reshuffle. De Britse regering ziet toch af van regulatory budgets’, RegelMaat (24) 2009-4, p. 240-243.
65 P. Hampton, Reducing Administrative Burdens, Londen: HM Treasury 2005.
66 Better Regulation Task Force, Risk, Responsibility and Regulation. Whose risk is it anyway?, Londen: BRTF 2006.
aantal wetgevende organen.68 Dit rapport was sterk beïnvloed door het Less is More- en het Hampton-rapport. Naar aanleiding van dit rapport hebben 19 ministeries en agencies vereenvoudigingsprogramma’s inge-diend, waarin uiteen werd gezet hoe de administratieve lasten op het bedrijfs leven en de derde sector konden worden teruggedrongen.69
De regering pakte met name het centrale idee van ‘risk based’ handhaving en inspectie goed op. De regering koos daarmee voor een aanpak waarin niet ieder publiek risico stelselmatig door regelgeving wordt uitgeslo-ten. Publieke risico’s werden geïnventariseerd en aan gebieden waaraan weinig publiek risico kleefde, hoefde minder bescherming door wetgeving te worden geboden. Er werd zo eigen verantwoordelijkheid en proportio-naliteit van regelgeving nagestreefd. Dit heeft er onder meer toe geleid dat de BRC in 2008 is vervangen door een Risk and Regulation Advisory Coun cil (RRAC), die het risicogestuurd wetgeven verder moet gaan vormgeven (zie verder paragraaf 3.3.3). Maar het Hampton-rapport heeft ook geleid tot oprichting van de Better Regulation Executive (BRE). Ook het idee van een campagne tegen inconsistenties en absurditeiten is inmiddels opge-pakt. Er bestaat een (proefversie van een) website, beheerd door de BRE, waar burgers en bedrijven met klachten over overmatige of conflicterende regelgeving terechtkunnen (www.betterregulation.gov.uk). Op die website legt de regering ook verantwoording af over het al dan niet overnemen van suggesties van burgers en bedrijfsleven.
In het najaar van 2008 heeft de Britse regering het idee van regulatory budgets gelanceerd. Het betreft een ‘holistische aanpak, waarbij alle kosten veroorzaakt door regelgeving in aanmerking worden genomen (en idealiter ook verrekend met de baten …)’.70 In dit systeem werd een beperking opgelegd in de totale kosten van nieuwe regelgeving die in een jaar wordt geïntroduceerd.71 Inmiddels is het plan voor regulatory budgets in de ijskast beland omdat de uitvoering ervan te complex is en moge-lijk omdat regulatory reform de laatste jaren minder prioriteit had in het Verenigd Koninkrijk.72
In 2001 is de Regulatory Reform Act aangenomen, waaronder meer dan 50 RRO’s zijn aangenomen. Tevens werd in deze wet de wetgevende onder-steuning versterkt, teneinde de kwaliteit van wetgeving te waarborgen.
68 FSA, Better Regulation Action Plan, Londen: FSA 2005.
69 J. Kitching, ‘Is Less More? Better Regulation and the Small Enterprise’, in: S. Weatherill (red.), Better Regulation, Oregon: Hart Publishing 2007.
70 A.C.M. Meuwese, ‘Wetgevingsbeleid in de reshuffle. De Britse regering ziet toch af van regulatory budgets’, RegelMaat (24) 2009-4, p. 240-243.
71 HM Government, Regulatory Budgets. A Consultation Document, Londen: BERR 2008 (te raadplegen op: www.berr.gov.uk/files/file47129.pdf).
72 A.C.M. Meuwese, ‘Wetgevingsbeleid in de reshuffle. De Britse regering ziet toch af van regulatory budgets’, RegelMaat (24) 2009-4, p. 240-243.
In 2006 is de Regulatory Reform Act 2006 aangenomen. Dit is een controver-siële wet die het doel heeft ‘om het sneller en gemakkelijker te maken om onnodige of overgecompliceerde regelingen te tackelen en een risicobena-dering te introduceren in de regelgeving’.73 Met behulp van deze wet kan de regering door middel van secundaire wetgeving – en dus met minder parle-mentaire waarborgen – primaire wetten wijzigen of intrekken.