2.2.1 Inclusie- en exclusiecriteria
Bij het selecteren van studies voor deze research synthese zijn de volgende inclusie- en exclusiecriteria gehanteerd:
– Studies dienen betrekking te hebben op de evaluatie van de effectiviteit van preventiemaatregelen.
– Eén van de uitkomstmaten dient in ieder geval geweld (zoals in hoofd-stuk 1 gedefinieerd) te zijn.
– Geëvalueerde maatregelen dienen zich te richten op de preventie van geweld in de publieke en semi-publieke ruimte. Maatregelen kunnen gericht zijn op zowel slachtoffers, daders als situaties.
– Er worden vooraf geen eisen gesteld aan de methodologische kwaliteit van de studies. Wel dient een studie, om te worden opgenomen, empiri-sche resultaten te verstrekken. Tevens worden studies ten behoeve van de verslaglegging van de resultaten geclassificeerd op basis van de Maryland Scientific Methods Scale (SMS) (Farrington et al., 2002). – Zowel gepubliceerde als niet gepubliceerde studies komen in
aanmer-king.
– Studies in het Nederlands, Engels, Frans en Duits worden opgenomen. – Onderzoek naar de incidentie en prevalentie van geweld in het publieke
en semi-publieke domein wordt niet opgenomen in de review.
– De review richt zich op studies die tussen 1980 en 2005 zijn verschenen. Omdat de abonnementen op een aantal belangrijke databases slechts tien jaar omvatten, is de meeste literatuur evenwel van relatief recente datum.
Voorafgaand aan de selectie van studies is tevens als criterium gefor-muleerd dat evaluaties van interventies die zijn uitgevoerd in contexten die zonder meer onvergelijkbaar zijn met de Nederlandse situatie, buiten beschouwing worden gelaten. De gedachtegang hierachter was om bijvoorbeeld een evaluatie van een interventie die plaatsvindt in de sloppenwijken van de Braziliaanse stad Belo Horizonte, niet op te nemen in de research synthese. Dit criterium is ingegeven vanuit efficiency-overwegingen, maar in de praktijk blijkt er nauwelijks sprake te zijn van literatuur buiten het Angelsaksische onderzoeksgebied.
2.2.2 Zoekstrategie
Er is in de volgende databases gezocht: Social Sciences Citation Index, Web of Knowledge, Web of Science, PsycINFO, PubMed, C2-SPECTR, Nederlandse Centrale Catalogus (NCC), database van het Ministerie van Justitie/WODC, National Criminal Justice Reference Service, Violence Research Literature Database (VIOLIT) en Social Science Research Network.
Bij het zoeken naar studies in deze databases is gebruikgemaakt van de volgende zoektermen:
“geweld”; “pub violence” prevent effect research; “violence prevention” not domestic; (prevent* violen* and eff*) not (domestic); (prevent* violen* and evalua*) not (domestic); (prevent* violen* effect*) not (domestic); (public and (space or domain) and violence); (violen* or aggress*) and prevent* and (eval* or synthes* or meta* or review) not (domestic); (violen* or aggress*) and prevent* and (street* or neighbo* or urban or safe*); (violen* or agress*) and (meta* or effect* or eval* or synthes* or review*) and prevent*; aggression prevention research synthesis; geweld* and prevent* and effect*; geweld* and prevent* and evaluatie*; violen* preven*; violen* prevent* effect*; violence prevention.
Tevens is op de websites van de volgende organisaties gezocht: International Centre for the Prevention of Crime (ICPC), Centre for the Study and Prevention of Violence (naast de search in de database VIOLIT), Australian Institute of Criminology (Crime Prevention Register), Canada’s National Crime Prevention Strategy (virtual library), European Crime Prevention Network, European Forum for Urban Safety, Council of Europe, Centrum voor Criminaliteitspreventie Veiligheid (CCV). Er is een internetsearch uitgevoerd met behulp van Google en Google Scholar. De literatuurlijsten van de hoofdstukken uit het boek
‘Evidence-based crime prevention’ van Sherman et al. (2002) zijn doorgenomen
evenals de literatuurlijst van de publicatie ‘Review of knowledge on juvenile
violence’ van FitzGerald, Stevens en Hale (2004).
Daarnaast zijn de leden van het European Crime Prevention Network (EUCPN) aangeschreven met het verzoek informatie over evaluatie studies die in hun landen zijn uitgevoerd, te zenden naar de onderzoekers. Hetzelfde verzoek, maar dan gericht op specifieke beleidsterreinen, is gericht aan sleutelfiguren op een aantal Nederlandse departementen (OC&W, VWS, V&W, SZW, BZK). Er is gezocht van half mei tot half augus-tus 2005. Literatuur die na 1 september 2005 is ontvangen, is in verband met de voor het onderzoek beschikbare tijd niet meer meegenomen.
2.2.3 Selectie van de literatuur
De eerste selectie van studies is uitgevoerd door de onderzoekers op basis van titels en abstracts. Titels en abstracts zijn beoordeeld op de vraag ‘betreft deze studie een evaluatie van een interventie ter preventie van geweld in het publieke of het semi-publieke domein?’. Hierbij is gebruik-gemaakt van een screeninglijst (zie bijlage 2). Wanneer de onderzoekers tot een ander oordeel kwamen met betrekking tot de vraag of de studie geselecteerd diende te worden, is in onderling overleg tot een beslissing gekomen.
Van de geselecteerde studies zijn de volledige publicaties opgevraagd. Deze teksten zijn door een van de onderzoekers gelezen en aan de hand van een tweede screeninglijst (zie bijlage 2) beoordeeld op hun relevantie voor het onderhavige onderzoek. De publicaties die op deze manier zijn geselecteerd, zijn vervolgens samengevat aan de hand van een hiertoe opgesteld schema (zie bijlage 3). De beoordeling van de kwaliteit van het design van de evaluaties is in eerste instantie door één van de onderzoe-kers afzonderlijk gedaan. In een later stadium in het onderzoek zijn deze beoordelingen vergeleken met bestaande literatuur, waaronder de publi-catie van Sherman et al. (2002) en een studie van Farrington en Welsh (2005), en is elk oordeel door de onderzoekers onderling besproken. In figuur 1 is in een overzicht te zien van de wijze waarop de selectie van literatuur heeft plaatsgevonden. Voor elke stap wordt weergegeven hoeveel publicaties zijn beoordeeld en hoeveel daarvan doorgingen naar de volgende selectieronde.6
Bij de eerste selectie vielen de meeste publicaties af omdat ze betrekking hadden op preventiemaatregelen die niet gericht zijn op het (semi-) publieke domein. Ook wanneer het duidelijk was dat het doel van de inter-ventie niet was om geweld te voorkomen, vielen studies af. In deze fase was het niet altijd eenvoudig om te zien of een studie een effectevaluatie betrof of een beschrijving van een programma. Deze selectie is dan ook relatief ‘mild’ geweest om te voorkomen dat een te strenge eerste selectie ertoe zou leiden dat relevante literatuur ten onrechte zou worden afgewe-zen. Daarom zijn ook studies waarvan op basis van het abstract al bleek dat de uitkomstmaat betrekking had op bijvoorbeeld attitudeverandering en niet zozeer op geweld, meegenomen naar de tweede selectie.
Bij de tweede selectie vielen de meeste studies af doordat ze geen effect-evaluatie van een preventieprogramma waren. Ook vielen hier studies af die geweld niet als uitkomstmaat hanteerden. Programma’s die nog niet door middel van een effectevaluatie getoetst zijn, vielen ook op dit moment af in deze research synthese. Uiteindelijk bleven er 48 studies
6 Een lijst met publicaties die niet geselecteerd zijn voor de onderhavige studie, is op te vragen bij de eerste auteur.
over op basis waarvan in dit rapport een overzicht wordt gegeven van best practices op het gebied van preventie van geweld in het (semi-)publieke domein.
Figuur 1 Selectie van literatuur
48 studies voldeden aan de inclusiecriteria. 1
Eerste selectie op basis van abstracts - Is het een evaluatie?
- Gaat het om preventie van geweld? - Gericht op (semi-)publieke domein?
Tweede selectie op basis van artikelen - Uitkomstmaat betrekking op geweld? - In welke context vindt het programma plaats? - Gaat het om een effectevaluatie?