4.7.1 Inhoud en doel
Met deze maatregel wil de gemeente dat aanbieders de cliënten in een Duurzaam traject jaarlijks herbeoordelen. Dit kan door ook bij deze cliënten een einddatum voor de toegekende zorg mee te geven. Daardoor is het mogelijk om jaarlijks te laten
herbeoordelen of de duurzame cliënten met minder zorg toekunnen. Met de maatregel is een besparing beoogd van € 1,5 miljoen.138 Het is niet duidelijk waarop dit bedrag is gebaseerd.
4.7.2 Bereikte resultaten
Uit het RMJ is voor 2019 en het eerste half jaar van 2020 informatie te halen over het aantal SPIC-wisselingen en het verschil tussen de oude en nieuwe SPIC. Het is niet mogelijk om de oorzaak van de herbeoordeling te bepalen. Het kan dus zijn dat het een
herbeoordeling plaatsvindt aan het eind van een traject, maar ook bij een tussentijdse verandering vanwege een veranderde zorgvraag.
In tabel 4.9 is de informatie over het aantal SPIC-wissels in 2019 opgenomen.
Tabel 4.9 - Herbeoordeling SPIC-trajecten
Huidig
B C Totaal
Vorig B-segment
Duurzaam 62 46 108
Niet-Duurzaam 161 79 240
Totaal B 223 125 348
C-segmentpppp
Duurzaam 73 922 995
pppp Bij de indeling zijn acht cliënten met een conversie SPIC’s uit 2018 zijn toegevoegd aan het C-segment (vorig).
Huidig
Niet-Duurzaam 16 144 160
Totaal C 89 1.066 1.155
Totaal 312 1.191 1.503
Bron: RMJ SPIC-wissel 2019, 10 maart 2020. Bewerking RMA.
Tabel 4.9 laat zien dat er in 2019 in totaal 1.503 SPIC-wissels zijn doorgevoerd in zowel het B- als C-segment. De wisselingen vinden zowel plaats tussen de segmenten als binnen een segment. Er zijn in totaal 125 wisselingen van het B- naar het C-segment en 223 wisselingen binnen het B-segment. In het C-segment zijn er 89 wisselingen geweest naar het goedkopere B-segment en 1.066 binnen het C-segment.
De maatregel is echter gericht op de Duurzame langjarige zorgtrajecten. Kijken we naar deze trajecten, dan zien we bij de Duurzaam trajecten in het B-segment 108 SPIC-wisselingen (62 binnen het B-segment en 46 naar het C-segment) en bij de Duurzaam trajecten in het segment 995 wisselingen (73 naar het B-segment en 922 binnen het C-segment). Op deze wisselingen gaan we hierna nader in en we bekijken of deze
wisselingen tot SPIC’s met een hoger of lager tarief hebben geleid en welke kosten daarmee zijn gemoeid.
Tabel 4.10 - SPIC-wisselingen 2019 - aantal en kosten
Aantal wisselingen In miljoenen € B-Duurzaam (vorig)
Lager tarief 29 -0,1
Hoger/gelijk tarief 79 0,6
Totaal B-Duurzaam 108 0,5
C-Duurzaam (vorig)
Lager tarief 591 -13,3
Hoger/gelijk tarief 404 14,9
Totaal C-Duurzaam 995 1,6
Totaal 2,1
Bron: RMJ SPIC-wissel 2019, 10 maart 2020. Bewerking RMA.
Tabel 4.10 laat zien dat de herbeoordeling van de SPIC’s in het Duurzame B-segment heeft geleid tot 29 SPIC’s met een lager tarief met een totaalbesparing van € 0,1 miljoen en 79
SPIC’s met een hoger tarief (met € 0,6 miljoen extra kosten). De SPIC-wissels in het B-segment Duurzaam brengen in 2019 dus in totaal € 0,5 miljoen extra kosten met zich mee.
In het C-segment Duurzaam zien we in 2019 dat in 591 gevallen een SPIC met een lager tarief is toegekend met een besparing van € 13,3 miljoen. Tegelijkertijd zijn er in deze categorie echter ook 404 cliënten die in 2019 een SPIC met een hoger tarief hebben gekregen voor een totaalbedrag van € 14,9 miljoen. Dit betekent dat de kosten in het C-segment Duurzaam in 2019 met € 1,6 miljoen zijn toegenomen als gevolg van SPIC-wissels.
In totaal zijn de kosten in 2019 voor de Duurzame trajecten in beide segmenten in vergelijking met de eerder afgegeven SPIC met € 2,1 miljoen toegenomen. Omdat de achtergrond van de veranderde SPIC’s niet bekend is, is ook niet duidelijk of deze
kostentoename het gevolg is van de periodieke herbeoordeling, of van herbeoordelingen als gevolg van veranderde omstandigheden. En kan over het effect van de maatregel niets met zekerheid worden gezegd.
Voor 2020 ziet de situatie er iets beter uit op grond van cijfers in de RMJ. In tabel 4.11 hebben we voor de Duurzame trajecten in het B- en C-segment aangegeven in hoeverre de herbeoordeling heeft geleid tot een reductie van de kosten.
Tabel 4.11 - SPIC-wisselingen 2020 (1e half jaar) - aantal en kosten
Aantal wisselingen In miljoenen € B-Duurzaam (vorig)
Lager tarief 23 -0,1
Hoger/gelijk tarief 37 0,5
Totaal B-Duurzaam 60 0,5
C-Duurzaam (vorig)
Lager tarief 54 -3,3
Hoger/gelijk tarief 102 2,4
Totaal C-Duurzaam 156 -0,8
Totaal Duurzaam 216 -0,4
Bron: RMJ SPIC-wissel 2020, 28 juli 2020. Bewerking RMA.
Tabel 4.11 laat zien dat er tussen januari en eind juli 2020 216 SPIC-wissels zijn geweest.
Net als in 2019 zien we ook hier dat er zowel is afgeschaald naar minder intensieve SPIC’s (lagere tarieven) als opgeschaald naar meer intensieve SPIC’s (hogere tarieven). Het
nettoresultaat bedraagt voor de opnieuw beoordeelde trajecten in het C-Duurzaam segment € -0,8 miljoen. Deze besparing wordt deels teniet gedaan doordat er in het
oorspronkelijk B-Duurzaam segment vaker is opgeschaald naar een intensievere vorm van hulp (hoger tarief). In totaal hebben de SPIC-wisselingen in 2020 bij de Duurzame
trajecten geleid tot een besparing van € -0,4 miljoen. Omdat de achtergrond van de veranderde SPIC’s niet bekend is, is ook niet duidelijk of deze kostenafname het gevolg is van de periodieke herbeoordeling, of van herbeoordelingen als gevolg van veranderde omstandigheden. Hierdoor kan over het effect van de maatregel niets met zekerheid worden gezegd.
4.7.3 Effect maatregel goed in beeld?
Het Dashboard beheersmaatregelen dat in 2019 is ingericht, bevat tot november 2019 geen informatie over de realisatie van het doel om € 1,5 miljoen euro te besparen. In november 2019 wordt aan het dashboard de indicator ‘het aantal waarvoor een SPIC met een lager tarief is afgegeven’ toegevoegd (686 wisselingen). Het lijkt erop dat het hier het totaal aantal wisselingen naar een lager tarief betreft. Het jaarcijfer van 2019 laat immers zien dat er in de categorie Duurzaam trajecten 620 wisselingen naar een lager tarief zijn geweest (zie vorige paragraaf). Opvallend is dat aan deze informatie geen
besparingsbedrag is gekoppeld. Als reden hiervoor wordt in de evaluatie van de
beheersmaatregel genoemd dat de afschaling van zorg verschillende achtergronden kan hebben. Het kan gaan om een herbeoordeling om vast te stellen of er minder zorg nodig is.
Maar de herbeoordeling kan ook een andere achtergrond hebben. In 2019 zijn cliënten namelijk ook herbeoordeeld op grond van de tariefwijzigingen.139
Ook valt op dat niet gemonitord wordt in hoeveel gevallen de herbeoordeling tot een hoger tarief heeft geleid. De kostenstijging die met de SPIC-wissels in de Duurzaam trajecten is gemoeid, is daardoor niet onderkend.
Rapportages over de situatie in 2020 van deze beheersmaatregel zijn we niet meer tegengekomen. Het vullen van het Dashboard beheersmaatregelen is na de evaluatie van de beheersmaatregelen eind 2019 gestopt.
We concluderen dat de gemeente onvoldoende zicht heeft op het effect van deze
maatregel. De keuze om van vanwege het beperken van administratieve lasten gebruik te maken van de SPIC-wissels zonder de achtergrond van de herbeoordeling vast te leggen, zorgt ervoor dat het effect van de maatregel niet eenduidig kan worden bepaald.140