152 / 572geldt bijvoorbeeld ook voor colocatie. De investeringskosten zijn gerelateerd aan kosten voor het

ontwikkelen, vervangen en afschrijven van het kopernetwerk. De toerekening van deze kosten is afhankelijk van de mate van gebruik van het kopernetwerk door een MDF-afnemer. KPN

verrekent deze kosten dan ook met MDF-afnemers op basis van gebruik, door middel van een maandelijks tarief per koperlijn. Voor andere diensten, die vooral bestaan uit operationele kosten, geldt deze onzekerheid niet. Dit betreft kosten die niet afhankelijk zijn van het gebruik van het kopernetwerk. Het gaat dan om bijvoorbeeld de monteurskosten voor de aansluiting van een nieuwe MDF-afnemer op het kopernetwerk, de monteurskosten bij een storing of de eenmalige kosten voor bijbehorende faciliteiten.

562. In de vorige reguleringsperiodes waren alle tarieven voor MDF-access voorzien van een

safety cap. De ACM heeft eerder in deze paragraaf de vier onzekerheden benoemd die bestaan

ten aanzien van het kopernetwerk. Deze onzekerheden maken een safety cap-verplichting geschikter dan een verplichting tot kostenoriëntatie. Echter, de ACM merkt op dat de vier hiervoor benoemde onzekerheden alleen van toepassing zijn op de kostenontwikkeling van het

kopernetwerk zelf en dus invloed hebben op de investeringskosten. De operationele kosten zijn daarentegen voornamelijk opgebouwd uit monteurstarieven die gefactureerd worden door externe aannemers en daarom is een safety cap voor de eenmalige kosten geen geschikt instrument voor het te dienen doel. De safety cap mitigeert immers de onzekerheid ten aanzien van de kostenontwikkeling en levensduur van het kopernetwerk, maar de contracten die KPN sluit met dergelijke externe aannemers zijn hier geen onderdeel van. Dat maakt de safety cap-verplichting voor het gedeelte van de operationele kosten dus geen passende invulling van de tariefregulering.

563. De ACM concludeert daarom dat KPN een safety cap mag hanteren voor zover de tarieven een afspiegeling zijn van de investeringskosten die gemoeid zijn met het kopernetwerk. De ACM oordeelt dat KPN de operationele kosten dient toe te rekenen op basis van de

systematiek. Dit is een geschikte verplichting omdat toepassing van de EDC/WPC-systematiek ertoe leidt dat deze eenmalige tarieven consistent zijn met de overige op basis van EDC vastgestelde wholesaletarieven. Deze vorm van tariefregulering is bovendien noodzakelijk om buitensporig hoge wholesaletarieven voor eenmalige diensten te voorkomen.

Relatie met de ND-aanbeveling

564. In haar ND-aanbeveling van 11 september 2013 benadrukt de Commissie het belang van voorspelbare en stabiele tarieven voor toegang tot koperaansluitnetwerken. De ACM onderschrijft deze visie en heeft hieraan invulling gegeven door de safety cap-methodiek, die bij uitstek tot maximaal voorspelbare en stabiele tarieven leidt.

565. De Commissie beveelt in haar ND-aanbeveling de zogenoemde BULRIC+-methodiek als kostenmethodologie voor de tariefregulering van kopertoegang aan. NRI’s zouden op basis van deze methodiek een kostenmodel moeten bouwen dat de kosten van een NGA-netwerk

weerspiegelt. Om vervolgens te komen tot tarieven voor kopertoegang dienen, voor zover nodig, de optische elementen te worden vervangen door efficiënt geprijsde koperelementen.

153

/

572 566. De ACM dient zo veel mogelijk rekening te houden met de ND-aanbeveling en wijkt hier alleen van af als daar zwaarwegende redenen voor zijn. In dit geval is daar volgens de ACM sprake van. De ACM heeft in de vorige marktanalysebesluiten maximale zekerheid aan

marktpartijen willen bieden door de safety cap-methodiek op te leggen en ook het voornemen te uiten deze methodiek in toekomstige reguleringsperiodes te continueren. Door de

ND-aanbeveling te volgen en te kiezen voor de BULRIC+-methodiek zou de ACM deze zekerheid weer tenietdoen. Dit is onwenselijk gezien de negatieve effecten die onzekerheid heeft op investeringen en daarmee ook in strijd met een van de belangrijkste doelstellingen van de ND-aanbeveling. Bovendien ligt het tarief dat voortkomt uit de safety cap-methodiek zeer dicht bij het prijsbereik dat de Commissie als uitkomst van de door haar aanbevolen kostenmethodologie verwacht, uitgaande van het toen geldende prijsniveau. Ten slotte benadrukt de ACM hierbij nogmaals dat MDF-toegang de komende jaren naar verwachting in belang zal afnemen. In dit kader verwijst de ACM ook naar randnummer 591 tot en met 610, waar in meer detail wordt uiteengezet waarom de EDC-methodiek in dit geval prevaleert boven de BULRIC+-methodiek.

Procedurele aspecten

567. De ACM zal in eerste instantie niet ambtshalve de tarieven gebaseerd op operationele kosten voor MDF-access beoordelen. De ACM geeft partijen in beginsel een termijn van zes maanden na de inwerkingtreding van dit marktanalysebesluit om via onderhandeling tot een overeenkomst te komen.²⁵⁷

568. KPN dient uiterlijk na afloop van deze zes maanden bij de ACM een tariefvoorstel in. Indien partijen overeenstemming over de tarieven hebben bereikt kan de KPN deze tarieven als tariefvoorstel indienen.

569. Indien geen overeenstemming is bereikt binnen zes maanden is KPN verplicht bij het tariefvoorstel een EDC/WPC-kostentoerekeningssysteem dat aan de in Annex A beschreven voorschriften voldoet ter goedkeuring aan de ACM voor te leggen. Indien een (potentiële) afnemer van MDF-toegangsdiensten of KPN zelf aan de ACM een verzoek doet tot beoordeling van de tariefplafonds van dergelijke diensten, is KPN verplicht binnen drie maanden een

EDC/WPC-kostentoerekeningssysteem dat aan de in Annex A beschreven voorschriften voldoet ter goedkeuring aan de ACM voor te leggen. Op basis daarvan zal de ACM in dat geval de tariefplafonds voor de tarieven gebaseerd op operationele kosten van MDF-toegangsdiensten vaststellen in een tariefbesluit. Partijen kunnen te allen tijde hiertoe een verzoek doen bij de ACM.

570. Tevens dient KPN altijd een accountantsrapportage te voegen bij de rapportage over het resultaat van de toepassing van het kostentoerekeningssysteem. De ACM kan zich voorstellen dat dit bij kleine dienstaanpassingen niet altijd nodig is. Deze uitzonderingen kan KPN aan de ACM voorleggen. Indien KPN in het concrete geval kan onderbouwen dat een

accountantscontrole disproportioneel is, kan de ACM in die specifieke situaties KPN toestaan om geen externe accountantscontrole te laten uitvoeren.

154

/

572 571. Zolang de ACM niet in een tariefbesluit de tariefplafonds heeft vastgesteld, gelden de tarieven uit het gepubliceerde referentieaanbod van KPN als de tariefplafonds.

572. Ten aanzien van tarieven voor welke de ACM een safety cap passend vindt, oordeelt zij dat een inflatiecorrectie redelijk is. Naar verwachting zullen kosten in het algemeen immers stijgen met de inflatie. Een methodiek die niet periodiek de kostprijs vaststelt, maar tariefplafonds doortrekt uitgaande van het meest recente tariefplafond van de voorgaande periode, zal daarom rekening moeten houden met die inflatie.

573. Wat betreft de inflatiecorrectie betekent dit voor de komende reguleringsperiode het volgende. De startplafonds zijn de tariefplafonds zoals die in de voorgaande reguleringsperiode golden voor het jaar 2018. Per 1 januari van elk jaar volgend op 2018 mag KPN de tariefplafonds corrigeren voor de consumentenprijsindex (CPI) die wordt gepubliceerd door het CBS. De tariefplafonds dienen te worden aangepast op basis van de cijferreeks ‘CPI alle huishoudens’. Het tariefplafond voor jaar X dient te worden bepaald op basis van de gemeten inflatie in jaar X-1. De inflatie in jaar 1 is gelijk aan het verschil tussen de CPI voor jaar 2 en de CPI voor jaar X-1. KPN dient de nieuwe tariefplafonds steeds zo snel mogelijk na de publicatie van de relevante CPI’s te berekenen en bekend te maken. Ter illustratie, als de CPI voor 2017 100 bedraagt en de CPI voor 2018 102 bedraagt, dan betreft de jaarmutatie in 2018 2 procent. Een tariefplafond dat in 2018 € 10,00 bedroeg, leidt dan tot een tariefplafond van € 10,20 voor 2019. Meer concreet wordt KPN voorgeschreven om de tariefplafonds jaarlijks per 1 januari te verhogen met de CPI-jaarmutatie van september van het voorafgaande kalenderjaar.

Conclusie

574. De ACM oordeelt dat voor de tarieven gebaseerd op investeringskosten van bestaande vormen van MDF-access waarvoor al eerder door de ACM een kostprijs is vastgesteld, een

safety cap met inflatiecorrectie passend is. De safety cap gaat uit van het laatste (meest recente)

tariefplafond in de voorgaande reguleringsperiode. De inflatiecorrectie en ontwikkeling van de tariefplafonds in de tijd is omschreven in randnummer 573.

575. De ACM is daarnaast van oordeel dat de bestaande WPC/EDC-methodiek van kostenoriëntatie passend is voor de tariefregulering van de eenmalige tarieven van bestaande vormen van MDF-access en bijbehorende faciliteiten. Deze methodiek is beschreven in Annex A van dit besluit.258

576. Wat betreft de procedurele aspecten voor de vaststelling van de tarieven van bestaande MDF-toegangsdiensten verwijst de ACM naar randnummer 567 tot en met 571.

6.8.2.2 Nieuwe vormen van MDF-access en bijbehorende diensten

577. Als bij aanvang van of tijdens de reguleringsperiode nieuwe diensten worden ontwikkeld, is het toepassen van een safety cap niet mogelijk door het ontbreken van een starttarief. In dat geval is de ACM van oordeel dat het gebruik van de bestaande WPC/EDC-methodiek van

258 De ACM heeft Annex A gewijzigd ten opzichte van het vorige marktanalysebesluit wat betreft de indexatieregels die gelden voor de driejarige WPC-tariefplafonds. Zie hiervoor randnummers 889 en 890 van Annex A.

155

/

572 kostenoriëntatie geschikt en noodzakelijk is. Deze methodiek is in het verleden de ‘standaard’ keuze geweest voor de tariefregulering van toegangsdiensten. De WPC/EDC-methodiek zorgt voor voorspelbare en stabiele tarieven tijdens de reguleringsperiode. Omdat de methodiek de werkelijke kosten van KPN als uitgangspunt neemt, stelt deze KPN in staat zijn kosten, mits deze voldoen aan een toets op efficiëntie, terug te verdienen. De ACM verwijst voor een nadere uitwerking van de WPC/EDC-methodiek naar Annex A van dit besluit.

578. Vanuit het oogpunt van consistentie ligt het voor de hand dat als er in de nieuwe dienst een bouwsteen zit die met de safety cap wordt gereguleerd, de safety cap voor die bouwsteen als relevant element in de totale kostprijsberekening wordt meegenomen.

579. Op basis van het vorige marktanalysebesluit beoordeelde de ACM ambtshalve alle nieuwe MDF-diensten (en variaties hierop zoals doe-het-zelf-monteursdiensten, pair bonding etc.) op basis van de EDC-methodiek. Dit proces vraagt tijd en capaciteit van zowel KPN als de ACM. Tegelijkertijd ziet de ACM dat deze beoordeelde nieuwe diensten beperkt worden

afgenomen. De ACM acht het daarom passend om KPN en toegangsvragers de ruimte te geven om in eerste instantie via onderhandeling tot een overkomst te komen ten aanzien van de te gelden tarieven voor deze nieuwe MDF-diensten.

Procedurele aspecten

580. De ACM zal in eerste instantie niet ambtshalve de tarieven voor nieuwe vormen van MDF-access beoordelen. De ACM geeft partijen in beginsel een termijn van zes maanden na de inwerkingtreding van dit marktanalysebesluit om via onderhandeling tot een overeenkomst te komen. Indien KPN en alternatieve partijen gezamenlijk om een langere onderhandelingsperiode vragen, zal de ACM deze toekennen.259

581. KPN dient uiterlijk na afloop van deze zes maanden bij de ACM een tariefvoorstel in. Indien partijen overeenstemming over de tarieven hebben bereikt kan KPN deze tarieven als tariefvoorstel indienen.

582. Indien geen overeenstemming is bereikt binnen zes maanden is KPN verplicht bij het tariefvoorstel een EDC/WPC-kostentoerekeningssysteem dat aan de in Annex A beschreven voorschriften voldoet ter goedkeuring aan de ACM voor te leggen. Indien een (potentiële) afnemer van nieuwe vormen van MDF-access of KPN zelf de ACM een verzoek doet tot

beoordeling van de tariefplafonds van dergelijke diensten, is KPN verplicht binnen drie maanden een EDC/WPC-kostentoerekeningssysteem dat aan de in Annex A beschreven voorschriften voldoet ter goedkeuring aan de ACM voor te leggen. Op basis daarvan zal de ACM in dat geval de tariefplafonds voor de tarieven voor nieuwe vormen van MDF-access vaststellen in een tariefbesluit. Partijen kunnen te allen tijde vragen om een tariefbeoordeling bij de ACM en/of de ACM verzoeken een (bemiddelende) rol te spelen in de onderhandelingen.

259 De ACM heeft deze procedurele aspecten aangepast naar aanleiding van randnummer 2022 van de nota van bevindingen.

156

/

572

In document ACM/UIT/499799 acm.nl 20 00 27 september 2018 Datum ACM/17/019945 Zaaknummer ACM/UIT/499799 Ons kenmerk Marktanalyse Wholesale Fixed Access Openbaar (pagina 152-156)