G RAFHEUVEL UIT DE V ROEGE B RONSTIJD (KGR02)

KGR02 is de oudste circulaire structuur en bevindt zich tegen de oostelijke grens van het onderzoeksgebied. De diameter bedraagt ca. 15,5 m. De zuidwestelijke helft van de kringgreppel is oversneden door een (post)middeleeuwse greppel (GR01). De bewaarde breedte van de kringgreppel ligt op het opgravingsvlak tussen de 0,45 en 1,30 m. Centraal in de grafheuvel is een goed bewaard crematienest aanwezig (CR02).

Op de kringgreppel zijn zeven dwarscoupes gezet (coupe A-G). De maximaal bewaarde diepte vanaf het opgravingsvlak is 72 cm. Op basis van de maaiveldhoogte heeft de oorspronkelijke diepte rond 130 cm gelegen. In doorsnede is de onderkant van de greppel spitsvormig en zijn twee opvullingsfasen herkend. Het onderste pakket is erg dun, heeft een meer brokkelige structuur en wordt gerelateerd aan de oprichtingsfase. De tweede vulling is homogeen grijs van kleur en wordt gerelateerd aan de gebruiksfase.

Overzichtsfoto van KGR02

Dwarscoupe C

Vrijwel centraal in grafheuvel KGR02 is een crematiedepositie aangetroffen (CR02). Deze depositie is te interpreteren als een zgn. crematienest. Dit is een selectie van crematieresten dat initieel is bijgezet in een vergankelijke container. Wat hiervan nog resteert is een zeer compacte verzameling botmateriaal. Het crematienest wordt in de zuidwestelijke zijde oversneden door een middeleeuwse greppel. In vlak is het crematienest te herkennen als een ovaal kuiltje (94 x 68 cm) dat voornamelijk in het centrum is gevuld met verbrande botresten. In doorsnede bleek de kuil slechts 6 cm diep bewaard onder het archeologisch vlak. De bodem van de kuil is vlakvormig.

Het crematienest is in blok gelicht, zodat alle botfragmenten gerecupereerd konden worden. Naast botfragmenten bevatte de vulling veel houtskoolspikkels. Er is in totaal 192 gr verbrand bot in de kuil gedeponeerd. De fragmentatiegrootte van de botresten is 3, de intactheidsratio 0,08854167. De botfragmenten vertegenwoordigen een compleet graf. Het betreft de resten van een kind met een leeftijd van 5-8 jaar bij overlijden. Secundaire groene verkleuringen duiden op de bijgave van bronzen voorwerpen. Een AMS 14C analyse op een fragment verbrand bot geeft een datering in de Vroege Bronstijd: 2040BC-1870BC (90.7% probability).

CR02 in vlak CR02 in coupe

De crematieresten na het uitzeven en wassen

GRAFHEUVEL UIT DE IJZERTIJD (KGR01)

In de noordelijke zone van het onderzoeksgebied is een tweede circulaire structuur aangetroffen (KGR01). De diameter hiervan bedraagt ca. 14,5 m. In het zuidoosten vertoont de kringgreppel een intentionele onderbreking. De noordoostelijke zone wordt oversneden door een (post)middeleeuwse greppel (GR01). De bewaarde breedte van de kringgreppel ligt op het opgravingsvlak tussen de 1,40 en 2 m. Binnen in de grafcirkel zijn de resten van een later bijgezet brandrestengraf aangetroffen (CR01). Het graf wordt grotendeels oversneden door een kuil (KL02) die zich exact centraal in KGR01 bevindt. De kuil heeft een diameter van 4 m, een vlakke bodem op ca. 26 cm diepte er bevinden zich volmiddeleeuwse potscherven in de vulling.

Op de kringgreppel zijn drie dwarscoupes (coupe A, B, D) en twee lengte coupes op de uiteinden van de onderbreking gezet (coupe E en F). Coupe C bevindt zich op het door de middeleeuwse greppel verstoorde deel van de kringgreppel. Hierbij werd duidelijk dat er geen restant van de grafcirkel meer aanwezig is onder de greppel.

Uit de coupes blijkt dat de bewaarde diepte van de kringgreppel varieert tussen 70 en 97 cm onder het opgravingsvlak. Op basis van de maaiveldhoogte heeft de oorspronkelijke diepte rond ca. 135 en 162 cm gelegen. In doorsnede is de onderkant van de greppel komvormig. Ter plaatse van coupe B en E heeft bij de aanleg van de greppel een extra uitgraving plaatsgevonden. Mogelijk is dit om de waterhuishouding te reguleren bij de aanleg van deze grafheuvel. De bewaarde diepte is daar 98 cm.

De opvullingsequenties van de grachten worden uitvoerig besproken in het onderdeel bodemkunde (§5.5.3) Een AMS 14C analyse op een fragment houtskool (Betula/Prunus spinosa) uit vulling 4 geeft een datering in de Vroege/Late IJzertijd: 750BC-390BC (94.5% probability).

Overzichtsfoto van KGR02

Dwarscoupe A Dwarscoupe B

Asymmetrisch binnen de grafcirkel zijn de resten van een later bijgezet brandrestengraf aangetroffen (CR01). De structuur bevindt zich 50 cm onder het maaiveld. De vorm van de kuil is ovaal en meet circa 70 bij 40 cm. De bewaarde diepte is 20 cm en de bodem is komvormig. Centraal in de kuil komen enkele houtskoolconcentraties voor, samen met enkele spikkels verbrand bot (1 gr). Het botmateriaal werd fysisch-antropologisch onderzocht waarbij bleek dat op basis van deze weinige resten alleen een minimale leeftijd van 5 jaar kan worden vastgesteld (aan de hand van het postuur). Er zijn geen geslachtskenmerken aangetroffen. Een AMS 14C analyse op een fragment houtskool (Pomoideae, appelachtige) geeft een datering in de Late IJzertijd: 380BC-190BC (95.4% probability). Deze datering valt later dan die van de kringgreppel (750BC-390BC) waaruit geconcludeerd kan worden dat CR01 een later bijgezet brandrestengraf betreft.

CR01 in coupe

Een randfragment handgevormd aardewerk uit CR01, versierd met groeven

Vanaf de Romeinse tijd begint de structuur sterk te eroderen en de begrenzende circulaire greppel geraakt opgevuld met Romeins nederzettingsafval. Het bodemkundig onderzoek toont echter ook aan dat na deze periode van verval de grafheuvel opnieuw word opgericht. Dit maal is geen circulaire omgreppeling aanwezig of bewaard. De omvang van het lichaam is een drietal meter groter dan de initiële grafheuvel. Opvallend is een circulaire kuil die perfect centraal binnen de structuur aanwezig is en die het bijgezet brandrestengraf uit de late ijzertijd oversnijd. De kuil heeft een diameter van ca. 4

m en erin zijn een aantal volmiddeleeuwse scherven aangetroffen.

Op een sterk geërodeerde grafheuvel uit de IJzertijd is in de Middeleeuwen een nieuwe heuvel opgericht. Wat de functie van deze heuvel is blijft voorlopig onduidelijk maar er kan gedacht worden aan een molenberg of een galgenheuvel.

Schematische reconstructie van KGR01. Initiële grafheuvel uit de IJzertijd (A), het verval van de grafheuvel in de Romeinse tijd en het heroprichten van de grafheuvel in de Volle Middeleeuwen.

A

B Abis