Evolutie van de totale hoeveelheid huishoudelijk afval

De evolutie van de totale hoeveelheid huishoudelijk afval in Vlaanderen is weergegeven in figuur 3. Dit is de hoeveelheid huishoudelijk afval opgehaald door of in opdracht van gemeenten. Deze evolutie is een indicator voor de preventie van huishoudelijk afval. Uiteraard spelen ook andere zaken een rol in de evolutie van de ingezamelde hoeveelheid huishoudelijk afval.

Sinds de invoering van het huidige uitvoeringsplan is het vergelijkbaar bedrijfsafval onderdeel van huishoudelijk afval (zie paragraaf 2.3). Bij de oude rekenmethode konden de gemeenten de hoeveelheid vergelijkbaar bedrijfsafval, die ze via hun kanalen inzamelden, afsplitsen van het huishoudelijk afval.

Voorafgaand aan 2013 zijn enkel cijfers beschikbaar volgens de oude berekeningsmethode.

De daling van de hoeveelheid huishoudelijk afval werd in 2008 ingezet. De totale hoeveelheid huishoudelijk afval is in 2019 gedaald met 45 kg per inwoner of 181 kton ten opzichte van 2013. In de periode 2013-2017 stellen we een dalende trend vast voor zowel het selectief ingezamelde afval als het restafval. In 2019 is de totale hoeveelheid huishoudelijk afval terug gestegen, omwille van een stijging van de selectieve inzameling van houtafval, bouw- en sloopafval, groenafval, pmd en gft. De hoeveelheid restafval is blijven dalen.

De evolutie van selectief ingezamelde afvalstoffen worden besproken in hoofdstuk 5, de evolutie van het restafval in hoofdstuk 6. De evolutie van de hoeveelheden per afvalfractie voor de periode 2013-2019 is terug te vinden in bijlage 7.1 in ton en in bijlage 7.2 in kg per inwoner.

Figuur 3: Evolutie van de hoeveelheid selectief ingezameld afval, restafval en totaal huishoudelijk afval in Vlaanderen voor de periode 1991-2019.

Bij de oude rekenmethode tot en met 2015 konden de gemeenten de hoeveelheid vergelijkbaar bedrijfsafval, die ze via hun kanalen inzamelden, afsplitsen van het huishoudelijk afval. In de huidige planperiode wordt het vergelijkbaar bedrijfsafval, dat ingezameld is door gemeenten, niet meer afgesplitst en wel meegeteld als ‘huishoudelijk afval’.

In 2019 is 69,9% van het huishoudelijk afval selectief ingezameld. In tabel 1 wordt de evolutie weergegeven van het aandeel selectief ingezameld afval ten opzichte van de totale hoeveelheid huishoudelijk afval. In de periode 2013-2019 blijft dit aandeel min of meer gelijk. De kleine schommelingen zijn te verklaren door de evolutie van de hoeveelheid bouw- en sloopafval, groenafval en gft, die op zich dan weer sterk afhankelijk zijn van de bouwactiviteit en de weersomstandigheden.

totaal (oude rekenmethode) (kg/inw) totaal (kg/inw)

selectief ingezameld (oude rekenmethode) (kg/inw) selectief ingezameld (kg/inw) restafval (oude rekenmethode) (kg/inw) restafval (kg/inw)

Tabel 1: Aandeel selectief ingezameld afval (ton) ten opzichte van de totale hoeveelheid huishoudelijk afval (ton) in Vlaanderen voor de periode 2013-2019

2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

% Selectief ingezameld

huishoudelijk afval 69,6% 69,5% 68,8% 69,3% 69,0% 68,9% 69,9%

De percentages in tabel 1 zijn lager dan de percentages gerapporteerd in de inventarisatierapporten van de voorgaande planperiode. Dit komt omdat het huishoudelijk afval nu ook het vergelijkbaar bedrijfsafval omvat dat ingezameld is door of in opdracht van gemeenten. Het aandeel restafval in het vergelijkbaar bedrijfsafval is namelijk groter dan in het afval afkomstig van de huishoudens. Voor de gemeenten was het in het verleden belangrijker om het vergelijkbaar bedrijfsrestafval apart te registreren, omdat dit een impact had op de restafvaldoelstelling. Voor selectief ingezameld vergelijkbaar bedrijfsafval was dit minder van belang.

Verbod op drankrecipiënten voor eenmalig gebruik sinds 2020, ook tijdens de coronacrisis Sinds 1 januari 2020 is de nieuwe wet cateringmateriaal op evenementen van toepassing. Organisatoren mogen drank niet langer in eenmalige drankrecipiënten schenken⁵. Wegwerp is enkel toegelaten indien de organisator 90% van de verpakkingen inzamelt voor recyclage (95% vanaf 2022). Voor overheden geldt de 90%-maatregel niet.

De OVAM biedt organisatoren en lokale overheden de nodige praktische handvaten via een nieuwe handleiding, een stappenplan, infofiches en een kostensimulatie te vinden op groenevent.be.

Een nieuwe OVAM-studie vergelijkt de milieu-impact van eenmalige en herbruikbare bekers en flesjes. Hoe vaker een beker hergebruikt wordt, hoe groter het milieuvoordeel. Zo moet een herbruikbare

polypropyleenbeker minstens 10 keer gebruikt worden om milieuvriendelijker te zijn dan de

wegwerpvariant. Voor de volledige studie surf naar ovam.be/studies-en-gidsen-rond-verduurzamen-van-evenementen.

Verschillende parameters zijn van invloed op de milieuscore van zowel éénmalige als herbruikbare drankverpakkingen. Voor zowel herbruikbare als eenmalige drankverpakkingen zijn het materiaal en gewicht doorslaggevend. Hoe lager het gewicht, hoe beter de milieuscore. Het gebruik van gerecycleerd materiaal heeft eveneens een positief effect. Bij herbruikbare recipiënten blijkt het transport en de afwas slechts in geringe mate het milieuplaatje te beïnvloeden. Voor eenmalige drankverpakkingen geldt dat recyclage de totale milieu-impact slechts beperkt vermindert. De invloed van grondstoffen en

productieproces blijft vele malen groter.

5VLAREMA art. 5.3.12.1 & 5.3.12.2

Naar aanleiding van het coronavirus zien we het gebruik van cateringmateriaal voor éénmalig gebruik toenemen. Het coronavirus heeft echter geen invloed op het beleid en de wetgeving ten aanzien van herbruikbare materialen. De argumentatie dat wegwerpbekers, -flesjes, -servies –en bestek hygiënischer en dus veiliger zijn, klopt niet. Een risico op besmetting ontstaat wanneer de aanbevelingen en verplichtingen voor persoonlijke hygiëne, voedsel- en arbeidshygiëne, en regelmatig reinigen en desinfecteren van oppervlakken en voorwerpen, niet worden nageleefd. Ongeacht of er nu gebruik gemaakt wordt van herbruikbaar of éénmalig cateringmateriaal. Herbruikbare bekers, borden en glazen zijn dus even veilig als wegwerp.

Meer info en richtlijnen zijn te vinden op de FAQ Covid-19 van het Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen, de FAQ van de GroenEvent-pagina en op ovam.be/covid-19-en-herbruikbaar-cateringmateriaal.

3.2.2 Evolutie van de totale hoeveelheid huishoudelijk afval, exclusief bouw- en sloopafval,