Evolutie van de hoeveelheid gelijkaardig bedrijfsrestafval

Ook het bedrijfsrestafval bevat nog aanzienlijke hoeveelheden afvalstromen die selectief ingezameld moeten worden (zie paragraaf 6.2.2). Daarom is in het uitvoeringsplan als doelstelling opgenomen dat het

bedrijfsrestafval met 15% moet dalen tegen 2022 ten opzichte van 2013, rekening houdend met de tewerkstelling in Vlaanderen. Hiervoor wordt de hoeveelheid bedrijfsrestafval ingezameld door privé-operatoren opgevolgd (zie tabel 9).

Voor het jaar 2013 en 2015 schatte Recydata deze gegevens in opdracht van de OVAM²⁷. Hiervoor registreerden ze de hoeveelheid afval van bedrijven door privé-operatoren ingezameld. Het aanleveren is daarna als taak opgenomen in de erkenning van Valipac. Sinds 2017 wordt de hoeveelheid gelijkaardig bedrijfsafval gepubliceerd door Valipac²⁸. De Interregionale Verpakkingscommissie moet de cijfers voor 2019 nog goedkeuren. De cijfers voor 2019 zijn dus nog niet officieel.

De methodiek om de hoeveelheid gelijkaardig bedrijfsrestafval te bepalen is sinds 2017 gewijzigd. Het grotere aantal bedrijven dat betrokken werd en de ruimere definitie van restafval zorgen ervoor dat de geschatte hoeveelheid niet meer vergelijkbaar is met het cijfer van het referentiejaar 2013. Daarom werd de nulmeting voor 2013 gecorrigeerd op basis van de trend van de hoeveelheid bedrijfsrestafval dat binnen komt bij de Vlaamse eindverwerkingsinstallaties. Meer bepaald de som van het verbrande hoog- en laagcalorisch

bedrijfsafval en de hoeveelheid gestort brandbaar afval uit het rapport ‘Tarieven en capaciteiten voor storten en verbranden’²⁹.

De hoeveelheid bedrijfsrestafval voor 2015 is niet vergelijkbaar met de cijfers voor de andere jaren. In 2019 werd 13,9% meer bedrijfsrestafval geproduceerd ten opzichte van 2013. Ten opzichte van 2018 is de hoeveelheid bedrijfsrestafval in 2019 niet verder gestegen.

Tabel 9: Hoeveelheid post-consumer bedrijfsrestafval ingezameld in Vlaanderen 2013

gecorrigeerd 2017 2018 2019*

Hoeveelheid post-consumer bedrijfsrestafval ingezameld in Vlaanderen (ton)

832.595 917.858 951.885 948.264

(*) Voorlopige cijfers voor 2019. De Interregionale Verpakkingscommissie moet de cijfers voor 2019 nog goedkeuren.

27 Recydata (2015). Monitoren van de doelstelling om 15% minder restafval te produceren in Vlaanderen. Afvalstoffenproductie van 2013 in Vlaanderen. In opdracht van OVAM, Mechelen, 45 p; Recydata (2017). Monitoren van de doelstelling om 15% minder restafval te produceren in Vlaanderen - Inschatting van de afvalstoffenproductie in Vlaanderen in 2015. In opdracht van de OVAM, Mechelen, 35 p.

28 Valipac (2019). Monitoring productie bedrijfsrestafval in 2017, Specifiek opdracht voor de OVAM. 16 p.; Valipac (2019). Monitoring van de productie van bedrijfsafval en het sorteergedrag van Belgische bedrijven, Cijfers 2017, 23 p.; Valipac (2020). Monitoring van productie van bedrijfsafval in 2019, Specifiek opdracht voor de OVAM. 15 p.

29 OVAM (2018). Tarieven en capaciteiten voor storten en verbranden. Actualisatie tot 2017. 37 p.

Om de doelstelling op te volgen wordt de hoeveelheid bedrijfsrestafval gecorrigeerd voor de groei in de Vlaamse tewerkstelling³⁰. Meer tewerkstelling in Vlaanderen resulteert immers in meer bedrijfsrestafval. De tewerkstelling steeg tussen 2013 en 2018 met 6,8%. De cijfers over tewerkstelling in 2019 zijn nog niet beschikbaar. Op basis van de trend tussen 2013 en 2018 verwachten we stijging van de tewerkstelling met 7,7% ten opzichte van 2013.

Het aandeel bedrijfsrestafval in 2019 ten opzichte van 2013 met correctie voor tewerkstelling wordt dan als volgt berekend:

(gewicht bedrijfsrestafval)₂₀₁₉ * tewerkstelling₂₀₁₃ tewerkstelling₂₀₁₉

Na correctie voor de groei in de tewerkstelling is er nog een stijging van het bedrijfsrestafval met 5,7%. Voor 2022 zou het gecorrigeerd percentage maximaal 85% mogen zijn om de doelstelling uit het uitvoeringsplan te behalen.

Figuur 34: Evolutie van de hoeveelheid bedrijfsrestafval, het aantal werknemers in Vlaanderen en de hoeveelheid bedrijfsrestafval gecorrigeerd voor de groei in de Vlaamse tewerkstelling (referentiejaar 2013 = 100%)

(*) Het cijfer over tewerkstelling in 2019 is nog niet beschikbaar. Voor 2019 is de tewerkstelling bepaald op basis van de trend tussen 2013 en 2018.

30 Nationale Bank van België (2017). Regionale rekeningen per institutionele sector; totaal aantal werknemers in de gehele economie uitgedrukt in aantal personen.

stat.nbb.be, geconsulteerd op 30/11/2020

100,0%

110,2%

114,3% 113,9%

105,0% 106,8% 107,7%*

105,0%

107,1%

105,7%

2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Evolutie bedrijfsrestafval Evolutie aantal werknemers

Evolutie bedrijfsrestafval gecorrigeerd voor tewerkstelling

Collectieve inzameling als middel om bedrijven beter te laten sorteren

Als de OVAM zijn we ervan overtuigd dat de samenwerkingseconomie nauw samenhangt met de circulaire economie. Dat blijkt nu ook uit de studie Collectieve afvaloplossingen voor bedrijventerreinen, waarin een adviesbureau in opdracht van de OVAM onderzocht hoe samenwerking op het vlak van afvalinzameling en -verwerking binnen een bedrijventerrein of een cluster van bedrijven tot betere milieuprestaties en hogere efficiëntie kan leiden.

Voor deze studie werd een theoretisch kostenmodel ontwikkeld om te laten zien dat systemen van collectieve afvalinzameling met een centraal inzamelpunt op een bedrijventerrein altijd kostenefficiënter zijn én meer de selectieve inzameling bevorderen dan scenario’s waarin bedrijven de bronsortering op eigen houtje organiseren.

Goedkoper

Uit de resultaten van het onderzoek blijkt duidelijk dat alle scenario’s met collectieve inzameling (die onderling kunnen verschillen op het vlak van haal- of brengmethode, het type werknemer, de inzameling van specifieke afvalstromen …) beter presteren dan scenario’s waarin de bedrijven hun afval elk apart laten inzamelen. Omdat collectieve inzameling goedkoper is, verwachten we dat het ook de bronsortering aantrekkelijker zal maken.

Pilootproject Grensland Menen-Wervik

Momenteel loopt er een proefproject dat gefinancierd wordt met middelen van de Open Call van Vlaanderen Circulair. Het bedrijventerrein Grensland Menen-Wervik richt als eerste bedrijventerrein in België een collectieve inzameling in van bedrijfsafval via de haal-en de brengmethode.

Om de selectieve inzameling op het bedrijventerrein praktisch te organiseren, worden specifieke ophaalrondes gepland en komt er een materialenpark. Dat is een centraal inzamelpunt waar een private inzamelaar de afvalfracties op regelmatige tijdstippen ophaalt. Voor de realisatie van de afvaleilanden bij de bedrijven zelf en voor een voorbewerking van het afval op het materialenpark kijken de partners naar sociale economiebedrijven, waaronder ’t Veer, dat in Grensland is gevestigd.