D e Dialoog tussen meDewerkers

Organisaties, ook scholen, bestaan bij de gratie van de inzet en expertise van men- sen én van hun samenwerking op allerlei terreinen. Gergen en collega’s wijzen erop dat het gesprek of de dialoog uiteindelijk bepalend is voor leven en overleven van organisaties, die het moeten hebben van hun ‘menselijk kapitaal’. "Organizational worlds are created and sustained through discourse" (Gergen e.a., 2004).

De interne communicatie wordt vaak genoemd als een probleem. Uit de toelichtin- gen kan worden opgemerkt dat dit niet zozeer een kwestie is van onwil of onkunde, maar het langs elkaar werken van delen van de organisatie, die ieder vanuit een eigen taakopvatting, functie en perspectief werken. De indruk bestaat dat dit met name optreedt bij indirecte communicatie: via schriftelijke mededelingen in post- vakjes, via interne brochures en door informatie die via via, van horen zeggen, wordt doorgegeven. Er zitten twee storende kanten aan het communicatiepro- bleem: het is een bron voor organisatorische warrigheid en kan anderzijds mensen het gevoel geven niet mee te tellen, niet te worden gehoord of niet te worden begrepen, wat onverschilligheid in de hand werkt.

Appreciative Inquiry is een aanpak waarin de dialoog centraal staat. De kerngroep, die gevormd is voor deelonderzoek 3, is tot de opvatting gekomen dat deze vorm van werken op alle niveau's in de organisaties verder zou moeten worden vormge- geven. Zie in dit verband paragraaf 3.5.

LITERATUUR

Bouwmans, M. (2004). Appreciative Inquiry, perspectiefwisseling bij vernieuwing in het onderwijs. Studiehuisreeks, 59. Tilburg: MesoConsult.

Cooperrider, D. L. & D. Whitney. (2004). A positive Revolution in change: Apprecia- tive Inquiry. Draft Copy

Gergen, K.J., M.M. Gergen & F.J. Barret. (2004). Dialogue: Life and Death of the Organization. Draft copy for the Handbook of Organizational Discourse, D. Grant, C.Hardy, C. Oswick, N. Phillips and L Putnam. (Eds.) Thousand Oaks, CA: Sage. The Global Compact Leaders Summit. United Nations Headquarters 24 june 2004. Final Report. UN Global Compact Office, October 2004. www.unglobalcompact.org Groenendijk, D. (2003). De onweerlegbare waarheid van de leraar. ‘Existentiële belevingen’ docent beslissend voor tempo onderwijshervormingen. Profiel nr. 9/10 (dec 2002/jan 2003), 16-19.

Odenthal, L. & W. Kuiper (2002). Docentenopleiders als currculumontwikkelaars: Een onderzoek naar facilitering van curriculumontwikkeling als vorm van professio- nele ontwikkeling in de context van onderwijsinnovatie. Paper ORD 2002;

Overmaat, M. (2002). De waardering van studenten voor het dynamisch curriculum. Een curriculumevaluatie naar de mogelijkheden en onmogelijkheden van zelfsturing door studenten. Paper ORD 2002.

Marij Bouwmans

Marij Bouwmans was vijftien jaar werkzaam in het Nederlands onderwijs als onder- wijzeres en als docente. Ze ontving een M.A. in Counseling Psychology met als specialisatie dieptepsychology van Pacifica Graduate Institute in Santa Barbara en training in organisatiepsychology. Zij is kunstschilder en heeft een praktijk voor psychotherapy in Fresno, Ca. Marij Bouwmans combineert dieptepsychology, orga- nisatiekunde en kunst in haar internationale werk als consultant en docent en adviseert profit- en non profitorganisaties in Nederland en U.S.A. Twee keer per jaar organiseert en doceert zij de AI-workshop in Nederland.

mbouwmans@aol.com

Ger Tielemans

Ger Tielemans (1953) studeerde Sociale Psychologie aan de UvA. Hij is coördinator ELO en onderwijsvernieuwing aan Het Stedelijk Lyceum in Enschede. Een dag per week is hij ICT-adviseur van de lerarenopleiding ELAN van de Universiteit Twente. Namens de UT heeft hij zitting in de werkgroep leertechnologieën van het NEN, neemt hij actief deel aan het regionaal ICT-overleg STSCC in Twente, is hij actief community-lid van Moodle.org en is hij betrokken bij de Valkenburg-groep (OU) waarin hard gewerkt wordt aan de nieuwste onderwijsstandaard: IMS/LD.

gtielemans@hetstedelijk.nl

Henk Verbeeten

Henk Verbeeten (1946) werkt als innovatie- en organisatie adviseur bij de CED- Groep te Rotterdam. Hij studeerde ontwikkelingspsychologie en taalverwerving aan de Universiteit van Utrecht. Na korte tijd werkzaam te zijn geweest in het onder- wijsopbouwwerk werkte hij vanaf 1974 als curriculumontwikkelaar en afdelings- hoofd bij project Onderwijs en Sociaal Milieu aan programma’s gericht op de stimu- lering van de taalontwikkeling, denkontwikkeling en sociale ontwikkeling. Vanaf 1979 ligt zijn werk voornamelijk in het voortgezet onderwijs, waar hij zich aanvan- kelijk richtte op de ontwikkeling en invoering van studievaardigheden, huiswerkbe- leid en het onderwijsvoorrangsbeleid. Vanaf de jaren negentig specialiseerde hij zich in de ondersteuning van de invoering van de onderwijsvernieuwingen basis- vorming, tweede fase en leerwegen. In dit verband begeleide hij scholen en was hij als coördinator en ondersteuner betrokken bij diverse lokale en landelijke scholen- netwerken op het gebied van didactische vernieuwing, inrichting studiehuis, cultu- reel erfgoed en sociale competentie.

Wynand Wijnen

Wynand Wijnen (1934) begon zijn loopbaan aan de Rijksuniversiteit Groningen als wetenschappelijk medewerker aan het Psychologisch Instituut ‘Heymans’ en later als hoofd van het Centrum voor Onderzoek van het Wetenschappelijk Onderwijs. In 1971 promoveerde hij op een methode voor het bepalen van de grens voldoende / onvoldoende bij studietoetsen. Van 1973-1977 was hij hoofd van de afdeling Onderwijsontwikkeling en Onderwijsresearch van de Universiteit Maastricht. Vanaf 1977 was hij aldaar hoogleraar ‘Ontwikkeling en Onderzoek van Hoger Onderwijs’. In de jaren 1979-1981 was hij rector magnificus aan dezelfde universiteit. Hij was voorzitter van de landelijke commissie Kwaliteit en Studeerbaarheid en maakte, als voorzitter of lid, deel uit van enkele visitatiecommissies. Momenteel werkt Wynand Wijnen o.a. mee aan het evaluatieonderzoek naar de vernieuwing op Het Stedelijk Lyceum.

wwijnen@hetnet.nl

Jos Zuylen

In 1986 startte Jos Zuylen (1953) MesoConsult, een bureau voor onderwijsorgani- satie-ontwikkeling. Vanuit dit instituut begeleidt hij scholen, waaronder Het Stede- lijk Lyceum in Enschede, bij onderwijsvernieuwing. In 1999 promoveerde hij in de Sociale Wetenschappen op het proefschrift: 'Professionalisering van docenten'. Zuylen publiceert regelmatig over uiteenlopende aspecten van onderwijsvernieu- wing. In zijn publicaties probeert hij een verbinding te leggen tussen theorie en praktijk. Hij is één van de hoofdredacteuren van de Studiehuisreeks en de Vmbo- reeks. Deze reeksen worden uitgegeven door MesoConsult.