Crisistype Branden in kwetsbare objecten

Bij dit crisistype gaat het om branden of incidenten waarbij rookontwikkeling ontstaat in gebouwen waar zich veel verminderd zelfredzame mensen kunnen bevinden.

Brandpreventieve maatregelen en bouwtechnische voorschriften richten zich o.a. op de veiligheid van personen die in de te reguleren objecten aanwezig zijn. Aan de hand van onderstaande factoren kunnen objecten worden ingedeeld naar de mate waarin er voor de aanwezige personen sprake is van een risico:

- het aantal personen;

- mate van zelfredzaamheid van aanwezige personen;

- mate van bekendheid met de omgeving;

- mate van naleving van regelgeving;

- mogelijkheid tot effectief ingrijpen van buitenaf;

- de bouwconstructie;

- type gebouw of inrichting;

- politiek-maatschappelijke actualiteit.

Context

Het crisistype "Branden in kwetsbare objecten" wordt volgens de systematiek van de handreiking risicoprofiel ingedeeld in de volgende incidenttypen:

1. Grote brand in gebouwen met niet of verminderd zelfredzame personen:

- dit incidenttype is relevant in Rotterdam Rijnmond en wordt verder uitgewerkt.

Voorbeelden in Rotterdam-Rijnmond zijn: Bejaardenhuizen, Ziekenhuizen, Zorginstellingen, Penitentiaire inrichtingen, TBS-kliniek (Kijvelanden).

2. Grote brand in gebouwen met een grootschalige publieksfunctie:

- deze gebouwen zijn in Rotterdam Rijnmond aanwezig. Wordt verder uitgewerkt.

Bijvoorbeeld stad- en gemeentehuizen, Musea, Winkelcentra, bioscopen, Evenementenhallen.

3. Grote brand in bijzonder hoge gebouwen of ondergrondse bebouwing:

- deze gebouwen zijn in Rotterdam Rijnmond aanwezig. Wordt verder uitgewerkt.

Bijvoorbeeld Red Apple-gebouw, Kop van Zuid-gebied, Hoogvliet, Gebied

Rotterdam Centraal Station, Vlaardingen-Centrum, Vlaardingen-Holy, Spijkenisse, Schiedam-Noord. Ondergronds: Metrostations, Koopgoot, grote parkeergarages.

4. Brand in oude binnenstad met dichte bebouwing:

- dichte binnensteden zoals bedoeld in de landelijke handreiking komen in

bijvoorbeeld Rotterdam, Schiedam, Vlaardingen, Brielle, Hellevoetsluis, Dirksland, Maassluis en Oude Tonge voor.

Bovenstaande incidenttypen worden gecombineerd in de volgende twee uitgewerkte scenario's:

- Scenario grote brand in complexe (hoge) bebouwing met verminderd zelfredzamen - Scenario grote brand in oude binnenstad met dichte bebouwing (asbest)

In figuur 4.1 is een overzicht gegeven van kwetsbare objecten zoals die in de provinciale risicokaart zijn opgenomen.

Toekomstige ontwikkelingen

In dit kader is het goed te noemen dat er de laatste jaren een maatschappelijke tendens is om meer verantwoordelijkheden ter voorkoming/reducering van risico's bij de burger te leggen. Ook bij het incidenttype "Brand in kwetsbare objecten" speelt dit een rol. Er is een bewuste keuze van de terugtrekkende overheid, door de burger te wijzen op de eigen verantwoordelijkheden en mogelijkheden voor risicoreductie. Zo wordt in Rotterdam-Rijnmond veel energie gestoken in programma's zoals Brandveilig Leven en Veiligheid Voorop.

Spreiding over de regio

Figuur 4.1 Overzichtskaart met kwetsbare objecten

4.1.1 Scenario 6: Grote brand in complexe (hoge) bebouwing met verminderd zelfredzamen

Aanloop naar het incident

Brand kan door diverse oorzaken ontstaan, brandstichting door aanwezigen of kortsluiting in defecte apparatuur zijn hier voorbeelden van.

Scenario

In een nacht ontstaat brand in een verzorgingshuis van meer dan 10 bouwlagen. Dit verzorgingshuis staat in dichtbebouwd stedelijk gebied en beschikt over een (deels) gesloten verpleegafdeling. Het dateert uit de 70'er jaren. De brand ontstaat op een van de hoger gelegen verdiepingen. Er is een totaaldetectie aanwezig, waardoor via het brandmeldsysteem de brandweer al is gewaarschuwd. In de instelling zijn ruim 250 inwoners aanwezig, waarvan velen bedlegerig of slecht ter been (rolstoel, krukken, rollator) zijn. Er zijn gezien het tijdstip (nacht) slechts vijf personeelsleden aanwezig, waarvan 3 voor de verpleegafdeling en 2 voor de overige inwoners. Er is geen personeel aanwezig bij de balie/receptie. Er is één BHV'er, deze gaat direct op verkenning uit. Eén van de vleugels blijkt vol te staan met rook. Men richt zich direct op het ontruimen van het bedreigde bouwdeel, waarin zich 30 bewoners bevinden. De ontruiming is overigens volgens de Arbowetgeving een verantwoordelijkheid van het verpleeghuis zelf. De brandweer is in de tussentijd gearriveerd en wordt binnengelaten. Als er mensen in nood zijn dan zal de brandweer primair alles in het werk stellen om deze mensen te redden. De brandweer concentreert zich daarbij op verkenning, het gereedmaken van

(sub)brandcompartimenten kunnen openstaan, ontstaat er een lastig te ontruimen situatie. Rook kan zich ongehinderd verspreiden door het gebouw, en de brand is moeilijk te bestrijden. Er komen 9 bewoners van de verpleegafdeling door

rookvergiftiging om het leven. Door rookinhalatie raken 20 inwoners ernstig gewond.

4.1.2 Scenario 7: Grote brand in oude binnenstad met dichte bebouwing (asbest)

Aanloop naar het incident

Brand kan door diverse oorzaken ontstaan, brandstichting door aanwezigen of kortsluiting in defecte apparatuur zijn hier voorbeelden van.

Scenario

In een nacht ontstaat door kortsluiting brand in een woonhuis op een bovenetage. Het betreft een oud pand in het centrum van de stad, het pand is niet recent gerenoveerd en dat geldt ook voor de naastgelegen woningen. Na 20 minuten slaat de brand door naar beide buurpanden. Buurtbewoners melden kort na de doorslag de brand bij de meldkamer brandweer.

Het is bij de melding nog onbekend of de bewoners van de brandende woning thuis zijn.

De brandweer is binnen 8 minuten aanwezig. In de naastgelegen panden vallen enkele gewonden door overmatige rookinhalatie. In de getroffen panden waren geen

rookmelders aanwezig. Als er mensen in nood zijn dan zal de brandweer primair alles in het werk stellen om deze mensen te redden. De brandweer concentreert zich daarbij op verkenning, het gereedmaken van de bluswatervoorziening en brandbestrijding. De politie, eveneens gealarmeerd, richt zich direct op het ontruimen van het bedreigde gebied en het leiden van de verkeersstromen. Enkele inwoners van de getroffen panden, 4 in totaal, zijn door rookvergiftiging zwaargewond en moeten worden behandeld in het ziekenhuis. Diverse ambulances worden ingezet om deze slachtoffers te vervoeren.

Daarnaast blijkt dat de bewoners van het pand waar de brand is ontstaan thuis waren:

er worden al snel tijdens de verkenning door de brandweer 2 doden aangetroffen.

Wanneer de brand onder controle is, blijkt dat er zich asbest bevindt in het woonhuis dat is uitgebrand. Tevens blijkt dat asbest bij de brand betrokken geraakt is en meetploegen van de brandweer stellen vast dat het zich heeft verspreid over de omgeving in een straal van 100 meter. Ontsmetting van betrokken hulpverleners en hun voertuigen, en van de omgeving (woningen, straten, auto's, e.d.) wordt in onderling overleg en samenwerking met diverse diensten verricht. Verontreinigd bluswater is in

Impactcriteria Score Beknopte motivatie

1.1 Aantasting integriteit grondgebied n.v.t.

2.1 Doden C 4-16 doden

2.2 Ernstig gewonden en chronische zieken C _hoog 16-40 gewonden 2.3 Lichamelijk lijden (gebrek aan primaire levensbehoeften) n.v.t.

3.1 Kosten B <20 miljoen euro

4.1 Langdurige aantasting natuur en milieu n.v.t.

5.1 Verstoring van het dagelijkse leven A <1 week – <400 getr.

5.2 Aantasting lokaal en regionaal openbaar bestuur n.v.t.

5.3 Sociaal psychologisch impact A <1 week – <400 getr.

6.1 Aantasting cultureel erfgoed n.v.t.

Waarschijnlijkheid Score

Kans op gebeurtenis per 4 jaar C

het rioleringsstelsel terechtgekomen. Het waterschap neemt de bestrijding van deze verontreiniging op zich. Vanwege de door de brand veroorzaakte brand-, roet- en rookschade zijn de betrokken woningen langere tijd onbewoonbaar en dienen bewoners elders te worden ondergebracht.