China – eerste versus tweede generatie

Om inzicht te krijgen of en in hoeverre verandering in nominale modificatie alleen in Nederland optreedt, wordt in deze paragraaf gekeken naar overeenkomsten en verschillen tussen de eerste en tweede generatie homelandsprekers. Verschillen in deze resultaten wijzen in de richting van taalinterne processen van verandering.

De verdeling van kale nomina en gemodificeerde nomina voor beide groepen staat in tabel 3 in aantallen. De kale en gemodificeerde nomina zijn hierbij nog niet verdeeld over de verschillende contexten. De eerste generatie homelandsprekers (WEN1) heeft in totaal 654 nominale constituenten geproduceerd. Net als bij de Nederlands-Wenzhounese sprekers, zijn hierbij onder meer pronomina meegerekend, maar dergelijke woorden worden niet

meegenomen in de analyse. Voor de tweede generatie homelandsprekers (WEN2) zijn 885 nomina gecodeerd.

41

Tabel 3. Overzicht aantal constituenten en nomina per generatie in Wenzhou

Nominale constituenten Kale nomina Modificatie Code switches

WEN1 654 342 222 3

WEN2 885 402 349 32

Daarnaast zijn de nomina die als unclear first/already mentioned zijn gecodeerd, niet meegenomen in de resultaten. Bij de eerste generatie is 7,6% van de kale nomina buiten beschouwing gelaten hierdoor. Voor nomina met modificatie bedroeg dit 8,6% van de nomina. Bij de kale nomina van de tweede generatie is 7,2% als unclear first mention/already mentioned gecodeerd. Voor nomina met modificatie was dit 9,5%. Het gebruik van code switches is voor WEN1 3 maal gecodeerd, het betrof in alle gevallen een switch naar Mandarijn. Voor WEN2 zijn er meer code switches gecodeerd. Hiervan waren 31 in het Mandarijn en 1 in het Engels. Dit laat voor WEN2 zien dat er sprake is van interferentie tussen Mandarijn en Wenzhounees tijdens het spreken.

In grafiek 3 worden de resultaten getoond van de homelandsprekers per categorie en generatie uitgesplitst voor first mention en already mentioned. Rechts van de grafiek staan de verschillende categorieën van nominale modificatie. Deze zijn hetzelfde als bij grafiek 1.

Grafiek 3. Scores homelandsprekers per generatie en context

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

WEN1 WEN2 WEN1 WEN2 First mention Already mentioned

Overig Yi + classifier Possession Demonstratives Classifier Kaal *

42 Voor de tweede hypothese is de verwachting dat de tweede generatie sprekers Wenzhounees in Wenzhou (WEN2) frequenter nomina modificeert dan de eerste generatie Wenzhounese sprekers in Wenzhou (WEN1). Dit betekent allereerst dat WEN1 meer kale nomina dan WEN2 gebruikt in beide contexten. Daarnaast zou dit betekenen dat er voor de first mention context vaker gebruik wordt gemaakt van ‘yi +classifier’ om zo indefinietheid overt te markeren. Overte modificatie voor de already mentioned context kan verlopen via complex definites, voor deze categorieën wordt dan ook gekeken of er een voorkeur is om definietheid te markeren door meer gebruik te maken van demonstratieven of possessieven.

WEN1 gebruikt kale nomina vaker dan WEN2 in beide contexten, maar een chi- kwadraat test laat alleen een signifcant verschil in voorkeur zien voor de already mentioned context, X2 (1, N=659)=5.44, p=.02. Voor first mention context is dit verschil X2 (1,

N=545)=1.22, p=.27. Voor nomina die een bekende (definiete) interpretatie krijgen, laat WEN1 dus een sterkere voorkeur zien voor kale nomina dan WEN2. Omgekeerd betekent dit dat WEN2 voor deze context een voorkeur laat zien voor het modificeren van nomina. Waaruit deze modificatie bestaat wordt in grafiek 4 nader bekeken en geïnterpreteerd.

Grafiek 4. Modificatie homelandsprekers per generatie en context

De twee mogelijke categorieën waar verandering in definietheidsmarkering wordt verwacht voor de already mentioned context zijn demonstratieven en possessieven. Uit deze complex definites kunnen taalintern overte definietheidsmarkeerders worden ontwikkeld. Het is hierbij

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

WEN1 WEN2 WEN1 WEN2 First mention Already mentioned

Overig Yi + classifier Possession Demonstratives Classifier * * * *

43 relevant om te bedenken dat een toename van gebruik van demonstratieven of possessieven voor definietheidsmarkering niet door invloed vanuit het Manderijn kan komen, maar wijst in de richting van taalinterne ontwikkelingen.

Grafiek 4 laat zien dat WEN2 in de definiete en indefiniete context meer gebruikmaakt van demonstratieven dan WEN1. Verder is er in first mention context tussen WEN1 en

WEN2 een verschil in voorkeur voor ‘yi + classifier’. Voor de already mentioned context is er een verschil in voorkeur voor het gebruik van classifiers. WEN2 maakt meer gebruik van demonstratieven in beide contexten, WEN1 heeft echter voor first mention en already mentioned context een geobserveerd aantal dat kleiner is dan 10, respectievelijk n=5 en n=9. De Fisher’s Exact Test voor first mention context laat een significant verschil in gebruik zien tussen WEN1 en WEN2 (p=.02). Voor de already mentioned context laat deze test een significant verschil zien van (p<.001). Het gebruik van demonstratieven in first mention context is opmerkelijk. Dit is een context waarbij nieuwe informatie wordt gepresenteerd en waarbij er niet zo snel demonstratieven verwacht worden. Mogelijk is het geobserveerde aantal voor WEN1 (n=5) hier een verklaring voor. Markering van definietheid zou ook kunnen geschieden door het gebruik van possessieven. Uit grafiek 4 blijkt weliswaar dat deze categorie sterker vertegenwoordigd is in de already mentioned context. Het geobserveerde aantal voor WEN1 is kleiner dan 10, n=9. Een Fisher’s Exact Test laat zien dat het verschil tussen beide generaties is niet significant voor deze context (p=.11). Voor de first mention context zijn de geobserveerde aantallen kleiner dan 10 voor beide generaties, WEN1, n=2 en WEN2 n=4. Er is geen verschil in voorkeur voor possessief in first mention context (p=.69).

Voor de first mention context is ‘yi + classsifier’ mogelijk in ontwikkeling als markeerder van indefinietheid. Hier zou wel invloed van het Mandarijn kunnen zijn, omdat voor het Mandarijn deze tendens van grammaticalisatie is gezien door Chen (2004). Een toename in het gebruik van ‘yi + classifier’ werd verwacht voor de context waar nieuwe informatie wordt gepresenteerd: de first mention context. Grafiek 4 laat zien dat deze verwachting wordt bevestigd. Voor WEN1 is het geobserveerde aantal kleiner dan 10, n=1. Voor de first mention context laat een Fisher’s Exact Test dan ook zien dat WEN2 significant meer gebruikmaakt van‘yi + classifier’ in deze context dan verwacht wordt op basis van normale verdeling (p=.002). In already mentioned context is er geen verschil (p=.33) en zijn de aantallen bovendien kleiner dan 10 voor WEN1 (n=2) en WEN2 (n=8).

Wat betreft het gebruik van classifiers laat grafiek 4 een verschil tussen beide generaties in beide contexten. Het gebruik van een Cl-NP voor beide contexten is niet opmerkelijk, wel dat het door WEN1 vele malen vaker wordt gebruik bij de already

44 mentioned context. In deze context is het verschil in gebruik tussen de generaties significant (X2 (1, N=659)=11.92, p<.001) tegenover first mention X2 (1, N=545)=1.72, p=.17. Tegelijk betekent dit dus dat de tweede generatie het gebruik van een Cl-NP sterker verbindt met een indefiniete context. Dit zou passen bij de tendens dat yi weggevallen is uit de constructie, waardoor alleen Cl-NP zichtbaar blijft (Chen, 2004). De resultaten uit grafiek 4 sluiten dus aan bij de verwachting dat deze constructie van ‘yi + classifier’ net als in het Mandarijn grammaticaliseert, maar dat dit door weglating niet duidelijk zichtbaar is in de resultaten voor first mention context.