Casusbeschrijving Hengelo

In de gemeente Hengelo speelde in de oude situatie de volgende actoren een rol op het beleidsveld inburgering. Naast de gemeente die in de stad de regierol voerde over inburgering, waren er twee uitvoeringsinstanties belast met de uitvoering van het klantmanagement en de trajectbegeleiding van nieuwkomers. Dit waren Scala welzijnswerk dat fungeerde als bureau inburgering, en Carint die belast was met de maatschappelijke begeleiding van nieuwkomers.

Op het moment dat een nieuwkomer zich meldde bij afdeling burgerzaken, werd hij doorgestuurd naar het bureauiInburgering van Scala welzijnswerk. Zij verrichtten een inburgeringonderzoek waarin de trajectkeuze werd bepaald op basis van advies van het ROC van Twente en de werkintake van het CWI. Vervolgens werd de inburgering in gang gezet. De inburgeraar volgde het inburgeringtraject bij het ROC van Twente en werd begeleid door Scala welzijnswerk en Carint. Aan het eind van de rit werd door het CWI ten slotte nog een kwalificerende intake gedaan. Het UWV speelde in de oude situatie nog geen rol in het beleidsveld inburgering in de gemeente Hengelo.

Voorts werden vanuit de gemeente enkele trajecten voor oudkomers ingekocht. Bij de afgelopen aanbestedingen voor deze oudkomerstrajecten heeft niet het ROC maar het reïntegratiebedrijf Hudson de opdrachten van de gemeente Hengelo gegund gekregen. De trajecten richtten zich op zowel taaltraining als het opdoen van werkervaring of maatschappelijke participatie. Een ander reïntegratiebedrijf in Hengelo dat zich bezighield met inburgeringtrajecten voor oudkomers was Serin mens en werk. Serin mens en werk was tot nu toe actief in verschillende gemeenten in Nederland, maar nog niet in Hengelo.

In de nieuwe situatie zal de gemeente Hengelo de drie nieuwe functies die de wet voorschrijft vervullen. Wat betreft de informatiefunctie wil de gemeente naast het geven van informatie

aan het loket ook gebruik maken van een actieve benadering van particuliere inburgeringsplichtigen, de zogenaamde zelfregelaars, in de stad. Hiermee gaat de gemeente Hengelo verder dan de eisen die wet aan de informatiefunctie stelt. De gemeente Hengelo stelt dat een aantal inburgeraars wel wil starten met inburgeren maar niet weten hoe zij dit aan moeten pakken. Hen wilde gemeente van dienst zijn met informatie en advies.

Hiertoe heeft de gemeente Scala welzijnswerk en Carint gevraagd een gezamenlijk informatie- en adviesteam op te zetten. Vanuit de gemeente is de opdracht om inburgering onder de aandacht te brengen van een brede groep. Daarnaast wil de gemeente dat zij op verzoek van inburgeringsplichtigen op maat informeren en adviseren. Het plan is om tweemaal per jaar een beurs te organiseren waarop inburgeraars en aanbieders met elkaar in contact worden gebracht. De oude rollen van Scala welzijnswerk en Carint van klantmanager, trajectbegeleider en maatschappelijke begeleider komen hiermee te vervallen.

De gemeente Hengelo heeft in het kader van de faciliterende functie van de gemeente een prognose opgesteld (zie figuur 5.5) voor het aantal inburgeringsplichtigen dat in aanmerking komt voor een inburgeringvoorziening vanuit de gemeente (Gemeente Hengelo, 2006:10). Deze inburgeringvoorzieningen zullen jaarlijks door de gemeente Hengelo door middel van openbare aanbesteding worden ingekocht. Daarnaast verwacht de gemeente dat er jaarlijks nog ongeveer 40 inburgeringsplichtigen zullen zijn die particulier inburgeren.

Tabel 5.5: ‘Prognose gemeentelijk trajectaanbod naar prioritaire groep per jaar in Hengelo’ Jaar

Trajectaanbod 2007 2008 2009

Asielgerechtigden 20 20 20

Geestelijk bedienaren 0 3 0

Uitkeringsgerechtigden 50 50 50

Oudkomers zonder eigen inkomsten

216 70 70

Totaal 286 143 140

In het nieuwe inburgeringstelsel behoort de gedwongen winkelnering wat betreft het aanbieden van inburgeringcursussen van nieuwkomers van het ROC van Twente tot het verleden. Ten tijde van dit onderzoek zijn er echter nog geen duidelijke concurrenten voor het ROC van Twente op deze markt naar voren gekomen. De reïntegratiebedrijven Hudson en Serin mens en werk in de gemeente Hengelo bewegen zich naast het ROC ook op de inburgeringmarkt, maar zij gaven aan zich voorlopig slechts te willen richtten op aanbestedingen van inburgeringtrajecten vanuit de gemeente. Zij hebben beide geen plannen

om in de nabije toekomst actief de markt van particuliere inburgeraars te betreden. Met het oog hierop zijn er in de praktijk vooralsnog weinig verschuivingen op de markt van particuliere inburgeraars te verwachten, die met de opheffing van de gedwongen winkelnering van de ROC’s wel werd beoogd.

Serin mens en werk heeft inmiddels wel als een van de eerst instellingen in Nederland het voorlopige Keurmerk Inburgering gekregen. Dit keurmerk dient de particuliere consument op de markt van inburgeringcursussen te beschermen. Een inburgeringsplichtige die een traject inkoopt bij een instelling die over het keurmerk beschikt, kan er van op aan dat de instellingen aan een aantal kwaliteitseisen voldoet.

Bij het CWI Hengelo is pas laat officieel bekend geworden dat het CWI in het nieuwe stelsel niet langer de taken zal vervullen die zij vervulde tijdens de WIN. Het CWI Hengelo is geïnteresseerd in een samenwerking met de gemeente en het UWV bij het opzetten van gecombineerde trajecten en wil hier graag over in contact treden met de gemeente. De verschillende partijen zullen zich voor het tot een samenwerking komt wel eerst moeten oriënteren op de mogelijkheden die een samenwerking biedt. Het CWI Hengelo is tevreden over het feit dat er nu de mogelijkheid bestaat een rol te spelen op het beleidsveld inburgering die verder gaat dan een puur administratieve bijdrage.

Het UWV in Hengelo is op de hoogte van het bestaan van de Wet Inburgering en de rol die het UWV verwacht wordt hierin te spelen. Het UWV in Hengelo kan echter niet zien of een UWV-cliënt al dan niet moet inburgeren, omdat alleen de gemeente over deze gegevens beschikt. Er zal bestandsvergelijking moeten plaatsvinden met gegevens hierover waarover de gemeente Hengelo beschikt. Wanneer dan wordt geconstateerd dat een persoon zowel een reïntegratietraject als een inburgeringtraject dient te volgen, kan er sprake zijn van een samenloop van trajecten.

Het UWV in Hengelo heeft een aantal malen bij de gemeente Hengelo de vraag neergelegd of dat er niet moest worden gewerkt aan een plan van aanpak, zodat op het moment dat de Wet Inburgering inging er in ieder geval al wat werkafspraken lagen. Dit is niet van de grond gekomen. Het UWV Hengelo denkt dat er momenteel andere prioriteiten spelen bij de gemeente. Het UWV Hengelo vindt dit, gezien vanuit de wettelijke opdracht van de gemeente en het UWV tot samenwerking bij het combineren van trajecten, een kwalijke zaak. Er is nog niets bekend hoe de gemeente deze samenwerking wil opzetten. Het UWV Hengelo vreest dat de gemeente Hengelo zal komen met een plotseling verzoek tot bestandsvergelijking, die dan vervolgens in grote haast zal moeten worden uitgevoerd door het UWV Hengelo. Een dergelijke werkwijze vindt het UWV Hengelo niet wenselijk.

In de nota Nieuw Inburgeringsstelsel Beleidsuitgangspunten (2006:6) van de gemeente Hengelo staat met betrekking tot het combineren van inburgering- en reïntegratietrajecten, dat de inspanningen van de gemeente Hengelo primair gericht zijn op inburgeringsplichtige WWB-uitkeringsgerechtigden. Pas als er ervaring is opgedaan met de combinatie van inburgering en reïntegratie van WWB-uitkeringsgerechtigden zal de gemeente over gaan tot afstemming met het UWV Hengelo over samenlooptrajecten. Bij navraag bij de gemeente Hengelo bleek dat de gemeente zich bewust is van de wettelijke taak om in het kader samenlooptrajecten te gaan samenwerken met het UWV en CWI in Hengelo. Hoewel er nog geen stappen waren ondernomen, willen zij hier snel mee aan de gang gaan.