6 Individuele Plaatsing en Steun
6.6 Budget Impact Analyse
Zoals hierboven aangegeven, kunnen motiverende/inzichtgevende gesprekken die plaatsvinden ter toeleiding naar IPS, beschouwd worden als onderdeel van de geneeskundige zorg. In deze budget impact analyse wordt een schatting gemaakt van de totale kosten van deze potentiële vergoeding. De gesprekken vinden plaats voor de (formele) aanvang van IPS en kunnen daarna doorlopen. Het aantal gesprekken zal per cliënt verschillen. Bij de berekening van de gevolgen van deze duiding voor het budget van de Zvw gaan we uit van gemiddeld acht motiverende gesprekken, een aantal dat in praktijk hiervoor gehanteerd wordt.
Dit betreft een schatting voor de komende 3 jaar, startend in het jaar 2017. Er wordt in deze budget impact analyse alleen naar de directe kosten gekeken die gepaard gaan met de behandeling zelf (8 gesprekken). Overige kosten en/of
besparingen, zoals bijvoorbeeld de kosten voor ziekenhuisopname of de besparingen op uitkeringen, zijn hierbij niet meegenomen. Deze budget impact analyse is
grotendeels gebaseerd op cijfers die zijn aangeleverd door GGZ Nederland. Het eerste scenario dat we hebben doorgerekend gaat uit van 500 nieuwe cliënten per jaar. Het UWV heeft namelijk de komende 5 jaar een subsidie beschikbaar gesteld voor 500 IPS trajecten per jaar. Vanuit deze subsidie kan de
arbeidstoeleiding vanuit IPS vergoed worden. We gaan ervan uit dat al deze cliënten extra geneeskundige zorg in aanloop naar en tijdens hun IPS-traject nodig hebben. Ook voor deze cliënten rekenen we met gemiddeld 8 gesprekken. Dit scenario bevat de minimale te verwachten kosten gebaseerd op een tarief van €112,= per gesprek (bedrag conform kostenhandleiding Zorginstituut Nederland: Specialistische GGZ instellingen, ambulant contact).
Tabel 1: Raming van de totale kosten (voor alle patiënten) van de eerste 8 gesprekken in aanloop naar het IPS traject
Jaar Totaal aantal nieuwe cliënten Aantal gesprekken per cliënt Kosten per gesprek Totale kosten (Totaal aantal nieuwe cliënten x aantal gesprekken per cliënt x kosten per gesprek) 2017 500 8 € 112 € 448.000 2018 500 8 € 112 € 448.000 2019 500 8 € 112 € 448.000
In dit scenario zijn de kosten voor de Zvw dus €448.000 per jaar. Waarschijnlijk zullen de kosten iets hoger uitvallen, omdat ook gemeenten cliënten kunnen
aanmelden voor IPS; Amsterdam doet dit bijvoorbeeld al enkele jaren in het kader van vroege interventie bij psychose (VIP).
Een tweede scenario berekent de maximaal te verwachten kosten aan de hand van het aantal cliënten en de beschikbare trajectbegeleiders:
In Nederland zijn ongeveer 281.000 cliënten met een ernstige psychiatrische aandoening. Niet al deze cliënten ontvangen zorg in de GGZ, dit aantal ligt op ongeveer 160.00069. Niet al deze cliënten uiten de wens om betaald aan het werk te gaan. Van de deelnemers aan het panel Psychisch Gezien, een onderzoeksgroep van mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen, geeft 29% aan te willen
werken70. Het deel van de cliënten die willen werken en in zorg zijn bij een GGZ- instelling – we schatten dit aantal op 40.000 - , komt in principe in aanmerking voor IPS. Het is echter niet realistisch om in deze budget impact analyse met dit aantal te rekenen. Dit heeft er mee te maken dat er op dit moment nog niet genoeg capaciteit is om al deze cliënten te begeleiden naar werk. Op dit moment (2016) zijn er 345 gecertificeerde IPS trajectbegeleiders. Omdat er grote vraag is naar IPS
trajectbegeleiders, hebben de GGZ organisaties aangegeven dat er meer begeleiders opgeleid zullen worden. De trajectbegeleiders zijn nodig om naast de geneeskundige zorg de arbeidstoeleiding – de feitelijke interventie IPS – te doen met de cliënt. In deze budget impact analyse wordt uitgegaan van een verdubbeling van het aantal begeleiders in de komende 3 jaar. GGZ Nederland heeft ook aangegeven dat er ieder jaar ongeveer 5 nieuwe praktijken bijkomen met ieder 12 trajectbegeleiders. Zie tabel 2 voor een berekening van het totale aantal begeleiders in de komende 5 jaar.
Tabel 2: Geschatte aantal IPS trajectbegeleiders. Er wordt rekening gehouden met een verdubbeling van het aantal begeleiders in de huidige organisaties. Daarbovenop komen ieder jaar 5 nieuwe organisaties met ieder 12 begeleiders.
2016 2017 2018 2019 Trajectbegeleiders huidige organisaties 345 460 575 690 Trajectbegeleiders nieuwe organisaties - 60 120 180 Totaal aantal trajectbegeleiders 345 520 695 870
Elke trajectbegeleider kan ieder jaar 8 nieuwe cliënten begeleiden. In 2017 zijn er dus bijvoorbeeld 520 trajectbegeleiders, die in totaal 520 x 8 = 4160 nieuwe cliënten kunnen begeleiden. We rekenen alleen nieuwe cliënten, omdat het zwaartepunt van de (extra) geneeskundige zorg voor IPS in het begin van het traject ligt.
Elke cliënt krijgt 8 gesprekken á €112. In tabel 3 zijn de totale kosten voor de komende 3 jaar berekend.
69
Delespaul. Ph. en consensusgroep EPA, Consensus over de definitie van mensen met een ernstige psychische aandoening (EPA) en hun aantal in Nederland, Tijdschrift voor Psychiatrie 55 nr 6, 2013: p.427.
70
Michon, H., Schaafsma F.,en Anema J.R., Arbeid en psychische gezondheid, kennissynthese, Trimbos Instituut Utrecht en VU MC, 2015.
Tabel 3: Raming van de totale kosten (voor alle cliënten) van de eerste 8 gesprekken van het IPS traject
Jaar Aantal traject- begeleiders Totaal aantal nieuwe cliënten Aantal gesprekken per cliënt Kosten per gesprek
Totale kosten (totaal aantal nieuwe cliënten x aantal gesprekken per cliënt x kosten per gesprek)
2017 520 4160 8 € 112 € 3.727.360
2018 695 5560 8 € 112 € 4.981.760
2019 870 6960 8 € 112 € 6.236.160
In het 3e jaar van behandeling (2019) komen de totale kosten per jaar op
€6.236.160. In deze berekening is geen substitutie meegenomen. GGZ Nederland geeft aan dat cliënten met ernstige psychiatrische aandoeningen vaak niet in aanmerking komen voor reguliere arbeidsre-integratie trajecten. Het is niet uit te sluiten dat er mogelijk toch gedeeltelijk substitutie optreedt. Omdat deze substitutie echter op dit moment niet goed te kwantificeren is, zijn deze kosten hier niet meegenomen. Mogelijk vallen de totaalkosten dus ‘netto’ lager uit.
Tot slot moet opgemerkt worden dat er in deze budget impact analyse geen breed maatschappelijk perspectief is aangehouden. Er is bijvoorbeeld niet gekeken naar de overige kosten die mogelijk gepaard gaan, of bespaard worden, door het IPS traject. In de Nederlandse studie65 die we eerder bespraken, is wel een
kosteneffectiviteitsanalyse uitgevoerd vanuit een breed maatschappelijk perspectief. Deze studie laat zien dat IPS, in vergelijking met reguliere arbeidsre-integratie, tot hogere totale kosten leidt (zie tabel in bijlage 5). Hierbij moet opgemerkt worden dat besparingen op uitkeringen niet meegenomen zijn in deze analyse. Deze hogere kosten hadden onder andere betrekking op ziekenhuisopnames. Omdat het hier slechts een kleine studie betreft, is ervoor gekozen om de huidige budget impact analyse hier niet op te baseren, maar in plaats daarvan alleen de kosten voor de behandeling zelf in kaart te brengen.
Conclusie:
Wanneer we uitgaan van tenminste 500 nieuwe deelnemers aan IPS per jaar, dan bedragen de kosten voor de Zvw €448.000 per jaar.
Wanneer we uitgegaan van een verdubbeling van het aantal IPS begeleiders, 12 nieuwe IPS begeleiders per 5 nieuwe organisaties per jaar, die jaarlijks met 8 nieuwe cliënten een gemiddeld aantal van 8 gesprekken á €112 voeren, dan zullen de totale kosten oplopen van €3,7 miljoen euro per jaar in 2017 tot €6,2 miljoen euro per jaar in 2019.